O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “Biznes va tadbirkorlik” kafedrasi

4-Chizma. Fillips egri chizig’i 
Fillips egri chizig’i ishsizlik va inflyatsiya darajalari o’rtasidagi teskari 
bog’lig’likni xarakterlaydi.

Inflyatsiya
u

Ishsizlik
u

---

40 
Mamlakat iqtisodiyotining xususiyatiga ko’ra, shuningdek, inflyatsiyaning 
qaysi turi mavjudligiga qarab Fillips egri chizig’idagi inflyatsiya va ishsizlik 
darajalarining kombinatsiyasi farq qilishi mumkin. Bunday tanlov kutilayotgan 
inflyatsiyaning sur’atiga bog’liq. Kutilayotgan inflyatsiya darajasi qanchalik 
yuqori bo’lsa ishsizlikning har qanday darajasida (sur’ati past bo’lgan inflyatsiya 
darajasiga nisbatan) haqiqiy inflyatsiya darajasi yuqori bo’ladi. Ishsizlik darajasi 
va inflyatsiya sur’atining maqbul miqdorlari quyidagi formula ko’rinishida 
tasvirlanishi mumkin: 
Y
h
– Y
p

= 

kut
+ α ( ------------- ) + ε 
Y
p
Bu erda 

- inflyatsiyaning haqiqiy darajasi; 

kut
- inflyatsiyaning kutilayotgan darajasi;
Y
h
– Y
p
α ( ------------- ) - talab inflyatsiyasi; 
Y
p
α - Fillips egri chizig’ining og’ish burchagini belgilovchi empirik 
koeffitsent; 
ε - tashqi narx shoki ( taklif inflyatsiyasi). 
Ouken qonuniga ko’ra YaIMning uzilishi, ya’ni (Y
h 
– Y
p
) / Y
p
miqdor 
davriy ishsizlikning o’zgarishiga bog’liqligi sababli qisqa muddatli Fillips egri 
chizig’ini tenglamasini quyidagicha tasvirlash mumkin: 

= 

kut
- β [ u -u

] + ε
Keltirilgan tenglamadan ko’rinib turibdiki, haqiqiy inflyatsiya darajasi 
miqdori kutilayotgan nflyatsiya darajasiga hamda tashqi narx shoklari darajasi 
bilan to’g’ri bog’liqlikka, davriy ishsizlik darajasi bilan esa teskari bog’likka ega 
ekan.
Hukumat Fillips egri chizig’iga asoslanib, qisqa davr uchun, iqtisodiy siyosat 
maqsadlaridan kelib chiqib ishsizlik va inflyatsiya darajalarining istalgan 

---

41 
kombinatsiyasini tanlashi mumkin.