184
xaridining ko‗payishga olib keladi. Bunda daromad samarasi ijobiy
hisoblanadi va biz x ga teskari nishabli talab egri chizig‗iga va
daromadga bog‗liq bo‗lgan ijobiy talabga ega bo‗lamiz.
Bundan tashqari bu yerda foydalilik funksiyalarining additivligi
27
taqozo etiladi: individ sotib olayotgan har bir tovarning foydaliligi
boshqa tovarlarning foydaliligiga bog‗liq bo‗lmaydi. Haqiqatda esa
ularning o‗rtasida bog‗liqlik amal qilishi mumkin, bunday bog‗liqlik
natijasida U – miqdori ko‗payganda MU
x
ko‗payadi yoki kamayadi. Bu
tahlilni yana ham murakkablashtiradi.
Agar yuqorida aytilganlarni chizma ko‗rinishida ifodalasak, unda
koordinatlarda (baho, tovar miqdori) Marshall «kresti» kelib chiqadi:
pastga yo‗naltirilgan D talab egri chizig‗i bilan yuqoriga yo‗naltirilgan S
taklif egri chizig‗ining kesishishi (8.2-chzma). D egri chizig‗i
iste‘molchi uchun mazkur tovarning me‘yorli foydaliligining pasayish
qonunini ifodalasa, S egri chizig‗i me‘yorli xarajatlarning oshib
borishini ifodalaydi. Ularning kesishgan nuqtasi muvozanat bahoni
bildiradi va ushbu baho xaridorlar sotib olishni, sotuvchilar esa sotishni
xohlaydigan tovar miqdorini aniqlab beradi. Bu ikki miqdor faqat
muvozanat baho paytida bir-biriga to‗g‗ri keladi. Agar taklif bahosi talab
bahosi bilan tenglashsa, muvozanat baho vujudga keladi. Rasmdagi P
1
–
muvozanat baho. Ushbu bahoda sotuvchilar bir xil Q
1
miqdordagi
tovarni sotishni xohlaydilar, xaridorlar esa sotib olishni.
P
P
1
0
Q
1
Q
8.2-chizma.
Dostları ilə paylaş: