O‟zbekiston respublikasi oliy va o‟rta maxsus ta‟lim vazirligi

Tushunchali tafakkur
– bu ma‘lum tushunchalar qo‗llaniladigan tafakkur. U 
Ko‗rgazmali-harakatli 
Ko‗rgazmali obrazli 
Abstrakt-mantiqiy 
Real 
Autistik 
Reproduktiv 
Mahsuldorlik 
Diskur
siv 
Ichki sezgiga ko‗ra 
Nazariy 
Amaliy 
Tafakkur turlari 
shakliga ko‗ra 
voқelikka mosligiga ko‗ra 
yangililigiga ko‗ra stepeni 
noviznы 
ochilganligiga kўra 
xususiyatiga ko‗ra 

---

246 
yoki bu aqliy masalalarni echishda boshqa odamlar tomonidan aniqlangan va 
tushunchalar, mulohazalar, xulosalar shaklida ifodalangan tayyor bilimlardan 
foydalanamiz.
Obrazli tafakkur
– bu obrazlar yordamida mulohaza yuritish jarayonining bir 
turi. Ular xotiradan olinadi yoki tasavvurda hosil qilinadi. Ko‗pincha tafakkurning 
bu turi badiiy ijodkorlik faoliyati bilan shug‗ullanuvchi odamlarda ustun bo‗ladi. 
Tushunchali tafakkur voqelikni aniq va umumlashtirgan holda aks ettiradi, 
lekin bunday aks ettirish mavhumdir. O‗z navbatida, obrazli tafakkur atrofimizdagi 
olamni aniq va sub‘ektiv aks ettirish imkonini beradi. Shunday qilib, tushunchali 
va obrazli tafakkurlar bir-birini to‗ldiradi. 
Ko‘rgazmali-obrazli tafakkur
obrazlarni qo‗llash bilan bog‗liq. Bu tafakkur 
odam biror masalani echishda turli obrazlarni, hodisalar va jismlar haqidagi 
tasavvurlarni tahlil qilishida, qiyoslashtirishida, umumlashtirishida namoyon 
bo‗ladi. 
Ko‘rgazmali-harakatli tafakkur
– mohiyati real jismlar bilan amalga 
oshiriladigan amaliy o‗zgartiruvchi faoliyatdan iborat bo‗lgan tafakkurning alohida 
turi. Tafakkurning bu turi biror-bir moddiy mahsulot ishlab chiqarish maqsadidagi 
mehnat bilan mashg‗ul bo‗lgan odamlarda kengroq ifodalanadi. 
Yana til vositalari asosida vazifa bajaruvchi