O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi



Yüklə 497,39 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/16
tarix02.01.2022
ölçüsü497,39 Kb.
#40030
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
2 5204369034006495906

14-MAVZU: 

 

TARBIYAVIY ISHLAR TIZIMIDA MUZEYLARNING URNI 

 

 

 

 

 

Reja: 

          Kirish 

            1. Muzey pedagogikasi 

 

2. Muzeylarning goyaviy-tarbiyaviy, ta`limiy ishlarning turlari va shakllari 

 

3. Muzeyning ommalashuvi. Axborot va reklama 

          Xulosa 

 

I. 

Kirish. Ommaviy ishlarning maksadi, 

vazifalari va xususiyatlari. 


 

44 


Muzeylarning ommaviy-goyaviy, ta`limiy ishi kommunikatsiyasining muhim elementini tashkil 

qilgan holda, kamolotga etgan, ijtimoiy faol shaxsni shakllantirishga, uni \oyaviy, ahloqiy, 

estetik tarbiyalashga, bilimdonligini, axborotliligini chuqurlashtirishga yunaltirilgan. 

Muzey Kommunikatsiyasining ekspozitsiya vistavka va boshka ko`plab shakllaridan 

foydalangan holda muzeylar aholining turli ijtimoiy, kasbiy, turli yoshdagi kategoriyalariga ta`sir 

ko`rsatadi. 

Ommaviy ish doirasi muzey faoliyatining boshqa yunalishlari bilan yaqindan alokadorlik asosida 

ko`rib chiqilmogi lozim. 

Muzeylarning goyaviy-tarbiyaviy, ta`limiy ishi, ilmiylik, xayot bilan alokadorlik kabm 

printsiplarga tayanadi. 

Muzeylar milliy istiklol mafkurasini xalkimiz kalbiga va ongiga singdirishda, milliy uzligimizni 

anglashda, ijtimoiy faollikni urgatishda, komil insonni tarbiyalashda juda katta axamiyatga ega. 

Tarixiy profildagi Muzeylarning tarbiyaviy potentsialini uziga xos xususiyatlari asosida xalkning 

kup kirali tarixini aks ettiruvchi bevosita guvoxliklar, asl yodgorliklardan foydalanish yotadи. 

Predmetlilik printsipi, nafakat tarixiy bilimlar targibotining uziga xosligini ta`minlaydi, balki 

yukori darajadagi isbotlilik, ta`sirchanlik va tabiiyki "tarix bilan tarbiyalash" ning faolligin 

ta`minlaydi. Muzeylar targibotga kuyilayotgan zamonaviy talablarga amal kilib bilimlarni 

yanada ishonchlirok, imkon kadar kuogazmali va xotirada mustaxkam koladigan etib etkazishga 

intiladilar. 

Muzey pedagogikasi 

Zamonaviy jamiyat muzeyning goyaviy-tarbiyaviy va ta`limiy imkoniyatlaridan mumkin kadar 

samarali foydalanishdan manfaatdordir. Muzey faoliyatining bu yknalishi nazariy va ilmiy-

metodik asoslash zaruriyati yangi maxsus ilmiy fan-muzey pedagogikasining vujudga kelishini 

belgilaydi. 

Muzeyning pedagogik ta`sirini mazmuni, metodlari va shakllari, axolining turli kategoriyalarga 

ta`sirining xususiyatlari, shuningdek, muzeyni madaniy muassasalar tizimidagiurnini belgilash 

bilan boglik muammolar muzey pedagogikasining predieti xisoblanadi. 

SHuning munosabati bilan muzey pedagogikasi tomonidan: 

muzey pedagogik jarayonning konuniyatlari va ulardan amaliyotda foydalanish, 



pedagogik raxbarlik darajasini ustirish imkoniyatlari urganiladi. 

Muzeylarning muzey auditoriyasining turli ijtimoiy va yosh guruxlarga pedagogik 



ta`sirining xususiyatlari aniklanadi 

Turli profildagi, tipdagi, turdagi muzeylar goyaviy-tarbiyaviy, ta`limiy faoliyati tajribalari 



umumlashtiriladi va shu asosda ilmiy metodik kursatmalar ishlab chikiladi va takomillashtiriladi. 

Muzeylarning boshka pedagogik muassasalar bilan xamkorlikdagi ishining yanada 



samarali shakl va metodlari aniklanadi. 

Muzeylarning pedagogik imkoniyatlarini amalga oshirilishning rivojlanishi prognoz 



kilinadi. 

Muzey pedagogikasi tomonidan xal etiladigan masalalar katoirga ijodiy kobiliyatlarni 

rivojlantirish, faol xayotiy pozitsiyani ishlab chikish kabi-shaxs shakllanishining turli 

jarayonlarini faollashtirish xam kiradи. 

Muzeyda pedagogik tadbirlarni tashkil etish, ularni boshkarish, yangi shakllarni aniklash va joriy 

kilish tomoshabinlarni kizikishlarini, muzey axborotini uzlashtirishini urganishga tayanaди 

Muzey pedagogikasi yoshlarga aloxida e`tibor beradi. Maktab yoshidagi va maktabgacha 

yoshdaги bolalar bilan ishlash istikbollidir. 

Ishchilar va kishlok axolini muzeylarga jalb etish bugungi kundagi eng dolzarb muammolardan 

xisoblanadi. 

Muzey pedagoglari va pedagogik tarkibni tayyorlash va malakasini oshirish muzey 

pedagogikasining asosiy vazifalaridan biridir. Mazkur fanning ilmiy va amaliy yutuklaridan Oliy 

ukuv yurtlaridа muzeyshunoslarni tayyorlashda, muzey xodimlarini malakasini oshirish 

institutlari va kurslarida, nazariy va amaliy mashgulotlar dasturini ishlab chikish va uikazishda 

foydalaniladi. 



 

45 


Muzey pedagogikasi tomonidan ishlab chikiladigan maslalar doirasiga goyaviy-tarbiyaviy, 

ta`limiy faoliyatni tashkil etish va rivojlantirishni tashkil etish va tejalagtirish metodikasi va 

amaliyoti xam kiradi. 

Muzeylarning goyaviy-tarbiyaviy, ta`limiy 

ishlarning turlari va shakllari 

Muzey faoliyatining bu yunalishi pedagogik faoliyatning bir kismi xisoblanadi va uning oldiga 

doimo yangi talablar kuyiladi, yanada keng imkoniyatlar ochiladi. Uning fazifalari, shakl va 

metodlari turli-tumandir. 

Эkskursiya ishi. 

Asosiy tushunchalar: "Эkskursiya", "Эkskursiya metodi", "Эkskursovod". 

Эkskursiya deb muzey va muzey tashkarisidagi ob`ektlarni bilish va tarbiyaviy maksadalarda 

mutaxassis-ekskursovod raxbarligida belgilangan mavzu va yunalish buyicha jamoaviy tomosha 

kilishdir. Bu ta`rifga ikki uzaro boglik tushuncha kiradi: ekskursiya  muzeyni yoki muzeydan 

tashkarи ob`ektni kurgani kelgan odamlar guruxi va ekskursiya  ilmiy  pedagogik mexnat turi, u 

muzey ekspozitsiyasini, vistavka, ob`ektni namoyish kilish tizimini ishlab chikish va amalga 

oshirishdan iborat buladi. 

Muzey pedagoglari tomonidan ishlab chikiladigan ekskursiyalar bir-biridan mavzusining 

xarakteri, vazifasi, gurux tarkibi, uning istaklari va muzey madaniyatiga oshnoligiga karab 

farklanadi, lekin bu ekskursiyalarning barchasi  bitta umumiy belgiga ega-ular yagona metodik 

asos-ekskursion metod asosiga kuriladi. 

Muzeyga kelgan gurux bilan ekskursovodning bevosita mulokoti ekspozitsion metodning asosiy 

xususiyati xisoblanadi. Bu mulokot jarayonida, muzey ekspozitsiyais bazasida muzeyning 

ta`limiy va tarbiyaviy vazifasi amalga oshiriladiyu 

Эkskursion metod asosida kurgazmali idrok, muzey ob`ektining jonli ifodasi yotadi. Muzeyda 

kullaniladigan "karash  bu xali kurish degani emas" ("Smotret' ne znachit' videt'") degan aforizm 

bor. Bu aforizm ekspozitsion metodning asosiy vazifasini eslatib turadi. Bu vazifa "kurishga" 

urganish, ya`ni tomoshabin butan ekspozitsiyani va uning aloxida elementlarini tomosha kila 

turib uning asosiy xususiyatlarini ajrata olishga, undagi axborotni egallay bilishga urgatishdir. 

Эkskursiya  ekskursovod va tomoshabinlar guruxining xaamkorlikdagi ishidir. Guruxlarning 

kanday tarkibda bulishidan kat`iy nazar ekskursovodning vazifasi guruxning xar bir asosini 

muzey ostonasidan kadam bosib utgandan sung uziga xos dunyoga, uzining unsiz tilida buyuk 

tarixiy vokealar xakida xikoya kiluvchi tarixiy manbalar va yodgorliklar dunyosiga tushib 

kolganligiga ishontirish kerak. Эkskursovod: bilimlilik; e`tikodlilik; nutk madaniyati; mimika; 

xulk, tashki kurinish. 

Muzey tomonidan utkaziladigan ekskursiyalar turli-tumandir. Эkskursiyalar kuyidagilarga karab 

ajratiladi: utkazish joyi va kursatish ob`ektiga karab, tematikasining xarakteri; maksadli 

vazifasiga karab; ekskursion guruxlar tarkibiga karab. 

Utkazish joyi va kursatish ob`ekti: a) muzey ichida: Эkspozitsiya, vistavka, fond saklovi. b) 

me`morchilik, tarixiy, madaniy yodgorliklar. v) kompleks ekskursiyalar. 

Tematikasining xarakteri: 

a) Obzor ekskursiyalar  muzey xakidagi umumiy tasavvurlar beriladi. b) Ixtisoslik fani 

mavzusidagi ekskursiyalar ikki xil buladi. 1) bir nechta tarixiy davrlarni kamrab oladi. Masalan: 

"Ijtimoiy-iktisodiy farmatsiyalarning vujudga  kelishi va rivojlanishi". v) ixtisoslashtirlgan - 

tarixiy pozitsiя materiallaridan boshka fanning u yoki bu masalani yoritish uchun. 

Maksadli vazifasi: 

a) Ilmiy  ma`rifiy ekskursiyalar; 

b) Ukuv ekskursiyalari (ukuvchilar; utilgan materialni chukurlashtirish, mustaxkamlash; 

ekskursiya dars). 

Эkskursiya guruxlari tarkibi: 

Эkskursiya guruxlari, yoki, ijtimoiy, kasbiy va milliy tarkibi, ma`lumoti, yashash joyi bilan 

farklanadi. Xar biriga bir xil mavzuga uziga xos yondoshish talab kilinadi. 



 

46 


Эkskursiyaning sifati kup jixatdan uni ilmiy va metodik tayyorlashni tashkil etishga boglik 

buladi. 


Эkskursiyani tayyorlashning asosiy boskichlarini kursatib utamiz. 

Birinchi boskich  muzeyning yillik rejasidan kelib chikib ekskursiya mavzusini aniklash, uning 

mazmuni bilan tanishish. Buning uchun adabiyotlarni, asosan ukuv kullanmalarni va mazkur 

mavzudagi muzey ekspozitsiyasini boskich - ekskursiya rejasini tuzish. Bu boskichda mavjud 

adabiyo va manbaalar tulik urganiladi, fondlarda maxsus mashgulotlar olib boriladi. 

Эkskursiyaning utkazilishi: 

a) namoyishkorona  ekskursovod "kurishga" yordam beradi. (kursatishni suz bilan kushilishi). b) 

xikoyali  tomoshabin ekspozitsiyaga suz bmlan, ekskursovodning  xikoyasi bilan kiziktiriladi. v) 

Эvristik (evrika)  savol  javob shaklida.  

g) vazifa berish. d) uyin usuli  rolga kirishish. e) ma`ruza  illyustratsiya. 

Xar bir ekskursiya uch kismdan: kirish suxbati; ekskursiyaning asosiy kismi; yakuniy suxbatdan 

iborat buladi. Birinchi kism gurux bmlan tanishish va muzeyni tanishtirish uchun juda muximdir. 

 

 

Boshka turlari. 



1. 

Muzey darslari va yozma ishlar. 

2. 

Tugaraklar va klublar 



3. 

Muzey olimpiadalari va konkurslar. 

4. 

Ma`ruzalar va tematik kechalar. 



5. 

Muzeylar xuzuridagi ilmiy yordamchi kabinatlar  uziga xos kichik muzeylar 

6. 

ochik eshiklar kuni (odatda 18 may xalkaro muzeylar kunida). 



7. 

Biror  bir soxaviy bayramga bagishlangan tadbirlar. 

8. 

Muzeobus yoki vagondagi muzey. 



 

 

Mavzuning almashinuvi. Axborot va reklama 



Bugun jamiyatimizda yuz berayotgan tub ijtimoiy-iktisodiy uzgarishlar, xalkning malaniy 

darajasini usib borishi, tarixga, tarixiy yodgorliklarga kizikishni ortib borishi, oxil-okibat 

muzeylarning ommalashuviga olib kelmokda. SHu bilan birga jamiyatchilikda axborotni 

boshlangich maktabdan olishga bulgan intilish kuchaymokda. Briok bu ob`ektiv jarayonlar, 

muzeyni ommaviylashtirishga kushimcha kuch sarflashdan ozod kilmaydi. Muzeyning ilmiy 

nashrlari uning ommaviylashuviga katta xissa kushadi. Kataloglar fondlar xakida ma`lumot 

beradi, muzey predmetlarini tushinishga yordam beradi. 

Muzeylarning ommaviylashtirishda va reklamasida ommaviy axborot vositalarining  urni juda 

xam katta. Ular uz dasturlarida va saxifalarida muzey ishini yoritishadi, muzey ekspozitsiyasini, 

ulardа saklanayotgan predmet va kollektsiyalarini kursatishadi, ular xakida xikoya kilishadi, 

reklama ma`lumotlarini berishadi. 

Muzey reklamaning  turli shakllaridan foydalanadi. Reklamalar butun axoliga karatilgan yoki 

muzeyga keluvchilarning biron - bir kategoriyasiga karatilgan bulishi mumkin. Afisha muzey 

reklamasining an`anaviy shakli xisoblanadi. U tasvir va matnning  birligida muzeyning bir butun 

obrazini beruvchi, uning dikkatga sazovor tomonlariga, ekspozitsiya yoki vistavkaga 

bagishlangan buyokli yoki chizma plakatdir. Afisha dikkatni jalb etish, muzeyga borish istagini 

xosil kilish kerak. Afishaning mazmuni tez-tez uzgarib turadi, lekin uning ayrim elementlari 

doimiy bulishi lozim, masalan muzeyning emblemasi. 

1) 

 esdalik bukletlar; - znachoklar; 



2) 

 otkritka; - konvert; - marka; kalendarlarda muzey va uning eksponatlarining tasviri. 

 

 

 



 


 

47 


 

 


Yüklə 497,39 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin