O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta

antropogen ifloslanish, agroekologiya, chang konsentratsiyasi, chiqindilarni qayta ishlash, chuchuk suv singari nisbatan yangi termin yoki termin-birikmalar hisobiga kengayib bormoqda.
Hozirgi vaqtda fan va texnika sohlarida yuz berayotgan shiddatli rivojlanish, innovatsiya respublika aholisi faoliyatining turli qirralariga samarali ta’sir o‘tkazmoqda. Fan va texnika qo‘lga kiritgan eng oxirgi muvaffaqiyat va yutuqlar asosidagi yangi texnika vositalariga egalik qilinmoqda. Ushbu texnika va texnologiya vositalari nomlarini anglatuvchi terminologik leksika o‘zbek tili lug‘at tarkibining kundan kunga boyib, kengayib borishida munosib ulush bo‘lib qo‘shilmoqda.
Shundan kelib chiqqan holda ta’kidlash lozimki, Mustaqillik davri o‘zbek terminologiyasi o‘z qaror topish yo‘lining boshlanish nuqtasida turibdi. U o‘zbek tilshunosligining muhim sohasi sifatida yillar davomida yig‘ilgan tajribalar zaminida taraqqiy etmoqda, takomillashmoqda va kengaymoqda.

Savol va topshiriqlar:

1. 
   O‘zbek tilida xos terminlar tizimining o‘z boyliklari hisobiga kengayishining nechta yo‘li bor?
   
2. 
   Termin yasashda qanday usullardan unumli foydalaniladi?
   
3. 
   Terminlar yasashda kalkaning o‘rniga baho bering.
   
4. 
   O‘zbek terminlari tizimida arabcha o‘zlashmalarning ahamiyati qanday?
   
5. 
   Terminologiya maslalarining mamlakatimizda davlat siyosati darajasiga ko‘tarilishini izohlang.
   
6. 
   Respublika avtomobil sanoatida qo‘llanuvchi tijoriy atamalar xususida mulohaza yuriting.
   
7. 
   “Devonu lug‘otit turk”da qayd etilgan ekoterminlarni aniqlang.
   
8. 
   Quyidagi matnda ishlatilgan ruscha-baynalmilal o‘zlashma terminlar xususida bahs yuriting. Bunda T-sxema metodidan foydalaning:
   

Semema va ma’no bir tushunchaning ikki xil nomlanishidir. Semema bir necha turlarga bo‘linadi: leksik ma’noni ifodalovchi semema, grammatiik ma’noni ifodalovchi semema va h.k. Sememalar ham tarkibiy qismlarga ajratiladi. Sememaning tarkibiy qismi ema yoki subsema deb yuritiladi.
Denotativ semalar leksemaning lug‘aviy ma’nosini, konnotativ ma’nolar esa leksemaning denotativ ma’nosi ustiga yuklatilgan
qo‘shimcha ma’nolarni voqelantiradi.