O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi. Toshkent davlat agrar universiteti

 
 
 

---

 
 
Maruza № 6 
Mavzu: Birja ishi 
Reja 
1.Birja ishi tashkil etish
2.Fond birjasining tashkiliy asoslari 
3.Xorijdagi tovar birjasining faoliyati 
4.Mexnat birjasi faoliyati va vazifalari 
1.Birja ishini tashkil etish 
Birja va brokerlik idoralari, odatda keng doiradagi faoliyat turlarini amalga 
oshiradi. Avvalo ular savdo bitimlarini tuzish,ulgurji savdoni tashkil eti shva amalga 
oshirish bo’yicha juda ko’p xildagi vositachilik xizmatlarini bajaradilar.Odatda ular 
katta xajmda nashriyotchilik faoliyatini olib boradilar. Birja byulletenlari, 
qo’llanmalar, meyoriy xujjatlar va boshqalarni chiqaradi. 
 Birja ishini boshqarish va tashkil etish uning Ustaviga muvofiq amalga 
oshiriladi. Birja o’z boshqaruvini tuzilishini,shakli va uslublarini mustaqil belgilaydi. 
Birja ustavida quydagilar belgilab beriladi. 
- 
birjaning nomi va turi 
- 
birjaning manzilgoxi 
- 
Birja ishi soxasi va maqsadi 
- 
Ustav fondining miqdori, muassasalar tomonidan fondga ulushlar 
kiritilishining tartibi va muddatlari. 
- 
Daromadni taqsimlash va mo’ljallangan zararlarni koplash tartibi. 
- 
Birja muasasalari va azolarning mulkiy javobgarligi 
- 
Birjaning boshqaruv idoralari,ularning tashkil etish tartibi va ularninig 
vakolatlari. 
- 
Birja savdo sotigi qoidalarini ishlab chiqish va qabul qilish tartibi. 
- 
Birja azoligiga qabul qilish,azolikni vaqtincha to’xtab turish va to’xtash
tartibi,birja azolarining xuquq va majburiyatlari. 
- 
Birjaning qayta tiklash,tashkil etish va tugatish tartibi. 
- 
Birja azolarining (aksionerlar, ishtirokchilar) umumiy yigilishi. 
Mustaqil davlatlar kengashi,shu jumladan O’zbekistondagi va chet eldagi 
jismoniy va yuridik shaxs xisoblanganlar,quydagi talablarni bajargandagina ular birja 
azolari bqlishlari mumkin. 
(birja va Birja ishi to’grisidagi 1992 yil 2 iyul O’zbekiston Qonunining 15 
moddasida ko’rsatilgan.) 
Birinchidan, agar shu shaxslarga tadbirkorlik bilan shugullanish konunda man 
qilinmagan bo’lsa. 
Ikkinchidan,agar ular birja Ustavi va birja Kengashi azolariga qo’yilgan 
talablarga javob bersa. 

---

Uchinchidan, agar azolikka kiruvchilar zaruriy badallarni yoki brokerlik o’rni 
uchun to’lovlarni to’lay olsalar. 
Birja azoligiga kirish faqat birja Kengashining roziligi Bilan bo’ladi. 
Birja ichki ishlarni boshqarish va boshqa subektlar bilan xuquqiy tashqi 
aloqalarni qrnatish uchun birjaning raxbar tashkiloti yaratiladi. 
Ular quydagilardan iborat 
Birja qo’mitasi, kengashi yoki birja ustavida ko’rsatilgan boshqa tashkilotlar 
(boshqaruv idorasi, boshqarma, taftish komissiyasi, arbitraj, xisob palatasi, ro’yxat 
kommisiyasi). Ularning faoliyatlari maxsus meyoriy xujjatlar, Ustav, birja qarorlari va 
qo’llanmalari bilan tartibga solinadi.