O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi. Toshkent davlat agrar universiteti

4.Mehnat birjasi 
Mehnat birjasi-ishchi,xizmatchi va korxona egasi o’rtasida ishchi kuchini sotish 
va sotib olish bo’yicha kelishuvini amalga oshirishda muntazam vositachi sifatida, ish 
kuchi yollashda ishchilar va korxona o’rtasida vositachilik vazifasi bajaruvchi
tashkilot. Mexnat birjasi ishsizlikni xisobga olib boradi vash u bilan birga ish 
beruvchi va ish qidiruvchilarni uchrashtiruvchi tashkilotdir. 
Dunyoning eng rivojlangan mamlakatlarida mehnat birjalari zamonaviy 
xisoblash texnikasi bilan taminlangan kuchli axborot markazli ko’rinishiga ega. 
Mehnat birjasida korxona va tashkilotlarda mavjud bush o’rinlar xaqidagi axborot 
mujassamlashgan. Bu axborot xam majburiy, xam ixtiyoriy ravishda kelib tushishi 
mumkin. 
Mexnat birjalari tomonidan berilgan tavsiyanomalar tadbirkorlar uchun majburiy 
bo’lmay, ular ishga olishda rad javobini berishlari xam mumkin. 
Ikkinchi tomondan esa ,ishsiz shaxsning ishga yo’llanma olishidan bosh tortishi 
uni ishsizlik bo’yicha nafaqa olish xuquqidan maxrum qilishi mumkin. 

---

Mehnat birjasining faoliyati xalqaro mexnat tashkilotning konvensiyalarda 
xalqaro xuquqiy reglamentlashga ega bo’lgan. Ulardan biri davlat agetliklarini 
yaratish, mexnat vositachiligi buyicha daromad olishni mao’sad o’ilib olgan xususiy 
idoralarni yo’q qilishni ko’zda tutadi. Rossiyaning turli xududlarida davriy ravishda 
tashkilotchilari tomonidan “Bo’sh o’rinlar birjasi”, “yoshlar birjasi”deb nomlanuvchi 
tadbirlar o’tkaziladi.Ammo fuqarolarni ishga joylashtirilishi,ishsizlarni ruyxatga olish, 
ularga nafaqa tayinlash,ishchilarni qayta uqitish jarayonini tashkil etish,yangi ish 
o’rinlarini yaratuvchi kichik biznesni qo’llab quvvatlash vazifalarini doimiy ravishda 
axolini bandligini davlat xizmati amalga oshiradi. Bu xizmat ish beruvchilarning 
sugurta badali,byudjet mablaglaridan iborat katta moddiy jamgarmaga ega. Ishsizlik 
soni ortirishi Bilan bandlik xizmatiga bo’lgan talab xam ortib bormoqda. 
Davlat tizimi ajratilayotgan kamligi sababli o’ziga yuklatilgan masalalarni xal
qilishga qurbi yetmaydi. Shuning uchun xar bir shaxs ishga joylashayotganda birinchi 
navbatda o’ziga ishonib,davlat tomonidan minimal qo’llab-quvvatlanadi.Ishsizlikni 
yuqori suratlar Bilan o’sishi maxaliy sharoitlar xisobiga olingan xolda kurashish 
xududiy dasturlarini ishlab chiqishini va amalga tadbiq etishni talab qiladi.