O’zbekiston respublikasi qishloq va suv xo’jaligi vazirligi toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

Asosiy ishlab chiqarish fondlarining doiraviy aylanishi 
Amortizatsiya. ―Halq xo’jaligida amortizatsiya ajratmalarini rejalashtirish, yozish va 
ulardan foydalanish tartibi to’g’risida‖ gi tasdiqlangan nizomga muvofiq me’yorlar bo’yicha 
yeziladi. Amortizatsiya me’yori–bu eskirgan sari mahsulot tannarxiga o’tkazadigan asosiy 
fondlar qiymatinig ijtimoiy zarur ulushidir. Amortizatsiya me’yori a-umumiy me’yor, Av-
tiklashga, Akr-kapital ta’mirlashga asosiy fondlar dastlabki qiymatiga nisbatan foizlarda 
belgilanadi. 
Аsosiy ishlab chiqarish fondlari 
Аsosiy fondlar 
repovasiyasi 
Аsosiy fondlar kapital 
remonti 
Аsosiy fondlar eskirishi 
(amortizasiyasi) 
Аmortizasiya 
fondi 
Мahsulot
tannarhi 
Мahsulot
realizasiyasi 

---

94 
Amortizatsiya ajratmalari me’yorining hisob-kitob namunasini ko’rib chiqamiz. 
Inshoot uchta qismdan iborat: A, B va V. Dastlabki qiymat (ming so’m) A-80, B-40, V-20. 
Xizmat qilish muddatlari (yillarda) A-8, B-4, V-2. Xizmat qilish umumiy muddati yetakchi 
bo’g’in (Tn-8 yil) bo’yicha belgilanadi. 
Inshootlar
Yillar 
1 2 3 4 5 6 7 8
A 
B 
V 
80 
40
40 
20 20 20 20 
Inshootning dastlabki qiymati 140 ming so’m, kapital ta’mirlash xarajatlari 100 ming 
so’m. Amortizatsiya ajratmalari me’yorlari hisob-kitobi o’tkaziladigan umumiy qiymati 240 
ming so’m. Amortizatsiya summasi quyidagilarni tashkil qilishi sharti bilan: 
%
9
,
8
8
140
100
100
100
%
5
,
12
8
140
100
140
100
)
(
%
4
,
21
8
140
100
)
100
140
(
100
)
(
Тn
Sp
Zkr
аkr
Тn
Sp
Sl
Sp
аv
Тn
Sp
Sl
Zkr
Sp
a
Amortizatsiya ajratmalarining yillik summasi ajratmalari uchun amortizatsiyaning 
tasdiqlangan me’yorlari qo’llaniladi. Amortizatsiya ajratmalari har qaysi ob’ekt yoki bir xil 
fondlar guruhi bo’yicha quyidagi formulalarda o’tkaziladi. 
.
100
акв
Сп
Акр
;
100
а
Сп
Ав
;
100
а
Сп
А
Halq xo’jaligi asosiy fondlari bo’yicha amortizatsiya ajratmalarining asosiy me’yorlari 
barcha korxona va tashkilotlar uchun yagona bo’lib, bundan buyon differentsiallanmaydi. 
Sug’orma dehqonchilik asosiy melioratsiya fondlari bo’yicha amortizatsiya noralarini 
ko’rib chiqamiz (4.2. jadval). 
4.2-jadval