O`quv rejasiga muvofiq o`zaro bog`lik bo`lgan
fanning nomi
| | |
Barcha klinik modullar
| |
O`qitishning tashkiliy shakli
|
N – nazariy ta’lim A – amaliy ta’lim
|
Dasturga qo`yilgan talab
|
Majburiy
|
O`qitish tili
|
Guruhga tayinlangan dars tili asosida
|
Baholash tartibi
|
Joriy baholash tartibiga asoslanib
|
O`quvchilarning bilim va ko`nikmalarini baholash
|
YOzma, og`zaki, savol javob, munozara, test.
|
-
O`quv dasturi mazmuni -
|
№
|
Mavzular nomi
|
Mavzular qisqacha mazmuni
|
Jami
|
O`qitishning tashkiliy shakli
|
Mustaqil ta’lim
| |
1
|
Nutritsiologiya haqidagi tushuncha, vazifasi, maqsadi va rivojlanish tarixi
|
Nutritsiologiya fanining rivojlanish tarixi. Fanning tibbiyotda tutgan o`rni. Kasbiy tayyorgarlik tizimidagi ahamiyati. Ovqatlanish gigienasi soha-sida Davlat sanitariya nazorati, uning vazifalari va bosqichlari. Sanitariya qonunchiligi. Ovqatlanish gigienasi bo`limining ishlash usuli va shaklla-ri. Me’yoriy-texnik hujjatlar. Jamoat sanitariya faollari, ularning
vazifasi.
|
2
|
N
|
| |
2
|
Ovqatlanishning fiziologik-gigienik asoslari. Ratsional ovqatlanish.Ovqat kaloriyasini aniqlash. Taomnoma tuzish.
|
Energiya almashinishining turlari. Mehnat faoliyati jarayonida energiya sarflanishi. Turli guruhlardagi aholining fiziologik ovqat me’yor- lari. Oqsil, yog`, uglevodning organizm-ni energiya bilan ta’minlashdagi aha-miyati.
Oqsillarning oziqlik va biologik qiymati. Almashtirib bo`ladigan va almashtirib
bo`lmaydigan aminokislotalar. Oqsil etishmov- chiligidan kelib chiqadigan kasallik-lari kelib
|
4
|
N A
|
2
| -
|
|
chikishida oqsil etishmov-chiligining asosiy sabab ekanligi. Oqsil etishmovchiligi muammosini xal qilish choralari.
YOg`lar. Ularning oziqlik va biologik qiymati. To`yinmagan yog` kislotalari, ularning ahamiyati, manbai. Organizmni yog` bosishi. Uglevodlar. Uglevodlarning gigienik xarakteristikasi va manbai. Uglevodlarning almashinuvi, organizmda yog`ga aylanishini osonlashtiruvchi omillar. Monosaxaridlar (glyukoza, fruktoza), disaxaridlar(saxaroza, laktoza), polisaxaridlar (kraxmal, kletchatka, pektin moddasi). Ortiqcha uglevod qabul qilish
natijasida kelib chiqadigan kasalliklar.
|
|
|
| |
3
|
Vitaminlar haqida ma’lumot: giper-, gipo- va avitaminozlar.
Suv.Mineral elementlar.
|
Vitaminlar. Vitaminlarningfizi-ologikahamiyati, asosiymanbai. Suvda (S, Vgurux, RR) va yog`da (A, D, E, K) eruvchivitaminlar. Vitaminsimon moddalar. Gipo-, avitaminozlar, ovqat mahsulotlarini va tayyor taomlarni vitaminlashtirish.
Suv. Modda almashinuvidagi ahamiyati. Suvga bo`lgan ehtiyoj.
Ratsional ovqatlanish, unga gigienik talab. Energiya berish qiymati va sifat tarkibi, ovqat moddasining balansi, singishi va turli – tumanligi. Ovqatlanish rejimi. Ovqat iste’mol qilishda atrof–muhitning ta’siri. Oshxonaning shinamligi, dasturxonni bezash, qulay mikroiqlim va hokazo.
Bolalar va o`smirlar ovqatlanishida mineral tuz, vitamin, yog` va uglevod-larning ahamiyati.
Bolalarning ovqatlanish rejimi, ortiqcha semizlik profilaktikasi.Mineral moddalar. Mineral moddalarning ishqoriy xarakteri (kaltsiy, magniy, natriy, kaliy). Mineral moddalarning suyak hosil bo`lishida, kislota – ishqoriy-lik muvozanatini saqlashda, tuz – suv almashinishida, qon tarkibida tuzni me’yorlashda, plastik jarayonda ishti-rok etishi va hokazo. Biomikroelementlar (temir,
marganets, kobalt, yod, ftor). Mineral moddalarning asosiy manbai.
|
2
|
N
|
2
| -
-
|
4.
|
Parhez ovqat. Davolovchi-profilaktik parhez ahamiyati
|
Parhez ovqat. Unga bo`lgan gigienik talab. Davolovchi–profilaktik ovqatning ahamiyati.. Ovqatlanish maromi. Ratsional ovqatlanishni tashkil qilishda mutaxassisning vazifasi va nazorat qilib borishi. Aholi o`rtasida targ`ibot ishlarini olib borish.Ovqat kaloriyasini aniqlash. Taomnoma tuzish.Sog`lom kishining ovqat ratsioniga va fiziologik ovqatlanish normasiga baho berish. Miqdor ko`rsatkichlarini xisoblash: kaloriyasini, oqsil, yog`, uglevodning nisbatini.
Kaloriyaning
taqsimlanishi va shaklga taqqoslash. Mahsulot va taomning turli-tuman bo`lishi va unga baho berish. O`qituvchi bilan hamkorlikda ovqat ratsioniga, organizmning ovqatga fiziologik ehtiyoji, ovqatlanish maromiga xulosa chiqarish.
|
6
|
N A
|
2
| |
5
|
Oziq–ovqat mahsulotlarini konservalashning gigienik asoslari
|
Ovqat mahsulotining sifati haqida tushuncha. Ovqat mahsulot-larining buzilish turlari (chirishi, achishi, oksidlanishi, mog`orlashi va hokazo). Ovqat mahsulotining sifa-tini pasayishiga sababchi bo`lgan sharoitlar. Ovqat mahsulotining sifatini yaxshi saqlovchi sharoitlar. Konservalash usullari. Har bir usulning gigienik harakteristikasi. YUqori va past temperaturaning ta’-siri, suvsizlantirish usuli, yuqori osmotik bosim ta’siri, vodorod ion kontsentratsiyasini o`zgartirish. Kim-yoviy
moddalar, antibiotiklar, radi-oktiv usullar bilan konservalash.
|
2
|
N
|
2
| |
6
|
Oziq–ovqat mah- sulotlarining gigienik eksperti-zasini uyushtirish va o`tkazish.Oziq – ovqat mahsulot-laridan namuna olish va tekshirish usullari.Ekspertiza natijalarini rasmiylashtirish.
|
Oziq-ovqat mahsulotlarining gigienik ekspertizasi. Gigienik ekspertizaning vazifasi. Oziq-ovqat mahsulotining sifatini belgilashda Davlat nazorat tizimi. Oziq-ovqat mahsulotining sifatiga ko`ra tasnifi. Rejali va rejadan tashqari gigienik ekspertiza. Gigienik ekspertiza o`tkazishning bosqichlari. Oziq-ovqat mahsulotlarining gigienik ekspertizasini o`tkazishda tibbiy profilaktika ishlari feldsherining vazifasi. Oziq-ovqat mahsulotlarini organoleptik va laboratoriya usuli bilan tekshirish. YAroqsiz mahsulotlarni utilizatsiya qilish. Ovqat mahsulotlarining sifatini nazorat qilish. Ekspertiza natijalarini rasmiylashtirish.Oziq-ovqat mahsulot-larini tekshirish uchun namuna olish qoidasi bilan tanishish. Olingan mahsulot namunasini laboratoriyaga jo`natishdan oldin ko`riladigan
tayyorgarlik ishlari: muxrlash, o`ralgan namunani plombalash, olingan namuna
|
6
|
N A
|
| -
|
|
to`g`risida dalolatnoma to`ldirish.
|
|
|
| |
7
|
Oziq–ovqat mahsulotlarining oziqlik va biologik qiymati, ularni gigienik ekspertizasi.
|
Go`sht. Parranda go`shti. Oziqlik va biologik qiymati. Go`sht- sifatli oqsil va faol ekstraktiv moddalarning manbaidir. Hayvon yog`ining singishi. Go`shtning sifatini belgilovchi gigienik ko`rsatkichlari. Kasal hayvon go`shtlarining ishlatilishi, go`sht orqali tarqalishi mumkin bo`lgan kasalliklar. Kolbasa. Oziqlik qiymati. Kolbasa qiymasiga qo`shiladigan moddalar. Kolbasa mahsulotining sifatini belgilovchi gigienik ko`rsatkichlar. Botulizmning kelib chiqishida kolbasaning ahamiyati.
Nitratni aniklash. Bankali konservani tekshirish. Bankaning tashqi ko`rinishiga baho berish. Bosib tushirilgan harf va raqamlar bilan tanishish. Bombajni aniqlash.Germetikligini tekshirish. Bankali konservalar ichidagi mahsulotga baho Tayyor ovqat mahsulotidan namuna olish. Gigienik ekspertiza o`tkazilganligi to`g`risida hujjat to`ldirish.
|
4
|
N A
|
2
| |
8
|
Umumiy ovqatlanish korxonalari gigienasi.
|
Umumiy ovqatlanish korxonalarining turlari, tuzilishi va jihozlanishi. Asbob- uskunalar, jihozlariga bo`lgan gigienik talab. Oshxona idish-tovoqlarini yuvish qoidasi. SanQvaM bo`yicha o`rganish. Xonalar maydoniga bo`lgan gigienik talab. Birlamchi sovuq ishlov berish, taomlarni pishirish, sotilish va tarqatilishiga bo`lgan gigienik talab. Umumiy ovqatlanish korxonalarida laboratoriya nazoratini tashkil qilish. Xodimlarning shaxsiy gigienasi va ular orasida sanitariya oqartuv ishlarini olib borilishi. Umumiy ovqatlanish korxonalarini
sanitariya jihatidan tekshirish usuli.
|
4
|
N A
|
2
| |
9
|
Oziq–ovqat bilan savdo qilish gigienasi.
|
Savdo korxonalarining turlari. Asbob- uskuna, jihozlar,oziq-ovqat mahsulotini qabul qilishga bo`lgan gigienik talab. Omborxona tarmoqlariga, xaridorlarga mahsulotlarni sotishga bo`lgan gigienik talab.Mayda chakana savdo gigienasi, uning jihozlanishi, oziq-ovqat mahsulotini sotish sharoiti. Dehqon bozorlari, uning tuzilishiga bo`lgan gigienik talab, bozordagi veterinariya-sanitariya ekspertiza
laboratoriyasi va uning vazifasi.
|
2
|
N
|
2
| |
10
|
Oziq-ovqat korxonalarining sanitariya nazo- rati.Oziq-ovqat korxonalarini sanitariya jihatidan tekshirish.
|
Go`shtni qayta ishlovchi korxonalarga qo`yiladigan gigienik talablar. Molni so`yishdan oldin qayta ishlanishi, so`yish jarayoni, qonsizlantirish, mol ichagini qayta ishlash.Kolbasa ishlab chiqarish korxonasiga qo`yiladigan gigienik talablar. Kolbasa kiymasini tayyorlash jarayoni. Nitrit tuzlaridan
foydalanish hamda uni saqlash qoidasi.
|
2
|
N
|
2
| -
|
|
TSexning mikroiqlimi. Kolbasaga termik ishlov
berishni nazorat qilish. Go`sht va go`sht mahsulotlarini qayta ishlash va zararsizlantirish.
|
|
|
| |
11
|
Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash va tashish.
|
Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlashga bo`lgan gigienik talab. Tez buziluvchi mahsulotlarni saqlash sharoiti, gigienik talab. Go`sht, parranda go`shti, kolbasa mahsulotlarini saqlashga bo`lgan gigienik talab. Oziq-ovqat mahsulotlarini uzoq saqlash sharoiti. Muzlatish,
sovutish, konservatsiya kilish.
|
2
|
N
|
2
| |
12
|
Ovqatdan zaharlanishlar va ularni profilaktikasi
|
Mikroblarga aloqador bo`lgan ovqatdan zaharlanishning etiologiyasi. Ovqat mikotoksikozlari: alimentar - toksik aleykiya, ergotizm, aflotoksikoz, profilaktikasi. Mikrobga aloqador bo`lmagan ovqatdan zaharlanishlar. O`simlik mahsulotlaridan zaharlanishlar.
|
2
|
N
|
1
|
| | -
Dostları ilə paylaş: |
