O„zbekiston Respublikasi Sog„liqni Saqlash Vazirligi Toshkent farmatsevtika instituti Psixologiya

“Tushunchalar tahlili ” organayzerini to„ldiring
1-guruh
Muhim muammoning echimini topishga yordam beradi va “Tushunchalar tahlili” usuli 
orqali muammo hal qilinadi.
 
Tushunchalar
Mazmuni
Esda olib qolish
Esda saqlash 
Esga tushirish
Unutish
2-guruh 
Tushunchalar
Mazmuni
Ixtiyorsiz esda olib qolish
Ixtiyoriy esda olib qolish
Tanish
Eslash
Tushunchalar tahlili ” organayzerini to„ldiring
1-guruh
Muhim muammoning echimini topishga yordam beradi va “Tushunchalar tahlili” usuli orqali 
muammo hal qilinadi.
 
Tushunchalar
Mazmuni
Ko„rgazmali –obrazli
Ko„rgazmali –harakat
Konkret tafakkur
Abstrakt tafakkur
2-guruh 
Tushunchalar
Mazmuni
Ijodiy tafakkur
So„z mantiq tafakkur
Ixtiyorsiz tafakkur
Ixtiyoriy tafakkur

---

92 
Mavzuga oid test savollari
1.
Qaysi qatorda diqqat tushunchasiga to„g„ri tarif berilgan? 
*A) ongimizning muayyan obektga yo„naltirilishi va unda to„planishidan iborat psixik holat 
B) insonning amaliy faoliyatiga kiritilgan bo„lib, ularning muvaffaqiyatini taminlaydi 
V) ma‟lum obektga uzoq vaqt davomida mutassil qaratilishi 
G) bir vaqtda bir necha obektga yoki faoliyatga taqsimlanishi 
D) markaziy nerv tizimining vaqtincha hukmron qismi bo„lib, boshqa qismlar faoliyatini 
tormozlaydi 
2.Dominanta tushunchasini fanga kiritgan olim qaysi qatorda ko„rsatilgan? 
*A) A.A. Uxtomiskiy
B) A.R.Luriya 
V) I.P.Pavlov 
G) I.M.Sechenov 
D) P.YA.Galperin 
3.To„satdan tasir qilgan biror sabab tufayli bizning hohishimizdan tashqari hosil bo„ladigan 
diqqatga …………aytiladi. 
A) ixtiyoriy 
*B) ixiyorsiz 
V) ixtiyordan so„nggi diqqat 
G) bo„linuvchanlik 
D)konsentratsiyasi 
4.Bolalar uyquga yotgan jim-jit xonaga qamalib qolgan arining g„ing„illab uchishi va deraza 
oynasiga urilishi hali uxlayotgan bolalarning diqqatini………. ravishda o„ziga jalb etadi. 
A) ixtiyoriy 
B) ixtiyoriydan so„nggi diqqat 
*V) ixiyorsiz 
G) bo„linuvchanlik 
D) konsentratsiyasi 
5. ………….. deb oldindan belgilangan qat‟iy bir maqsad asosida va ongli ravishda diqqatimizni 
malum narsa hamda hodisalarga qaratilishiga aytiladi. 
*A) ixtiyoriy 
B) ixiyorsiz 
V) ixtiyoriydan keyingi diqqat 
G) bo„linuvchanlik 
D )konsentratsiyasi 
6. ………………. deb odam o„z diqqatini biror narsa yoki hodisaga uzoq muddat davomida 
muttasil qaratib tura olishiga aytiladi. 
A) diqqatning ko„lami 
B) diqqatning bo„linuvchanligi 
V) diqqatning konsentratsiyasi 
*G) diqqatning kuchi va barqarorligi 
D) diqqatning taqsimlanganligi 
7. ………………. ayni bir vaqtda odamning idrokiga sig„ishi mumkin bo„lgan narsalar miqdori 
bilan belgilanadi. 
*A) diqqatning ko„lami 
B) dikkatning bo„linuvchanligi 
V) diqqatning konsentratsiyasi 
G) diqqatning kuchi va barqarorligi 

---

93 
D) diqqatning taqsimlanganligi 
8. Agar diqqatimiz ayni bir vaqtda bir necha narsaga qaratilgan bo„lsa bu........
A)diqqatning ko„lami 
B) diqqatning bo„linuvchanligi 
V) diqqatning konsentratsiyasi 
G) diqqatning kuchi va barqarorligi 
*D) diqqatning taqsimlanganligi 
9.Idrok bu ... 
A) sezgi a‟zolariga bevosita ta‟sir etib turgan narsa va hodisalarning obrazlarining kishi ongida 
bir butun holda aks ettirilishidir* 
B) shaxs tevarak-atrofidagi voqealarni aks etishi 
V) bor narsani noto„g„ri anglash 
G) yo„q narsani his qilish
D) sezgi a‟zolariga ta‟sir etib turgan narsa va hodisalar ayrimlarini aks etishi 
10. Gallyusinatsiya – bu ... 
A) bor narsani noto„g„ri idrok qilish 
B) shaxsning idrok qilish qobiliyati 
V) yo„q narsalarni idrok qilish 
G) idrokning shaxs va uning tajribasiga bog„liqligi 
D) yo„q narsani noto„g„ri anglash*
11. Yo„q narsalarni idrok qilish bu ... 
A) idrok 
B) xayol 
V) gallyusinatsiya 
G) illyuziya 
D) xotira 
12. Narsalarning sharoiti o„zgarsada obrazining o„zgarmasligi bu... 
A) idrok 
B) sezgi 
V) xotira 
G) gallyusinatsiya 
**D) idrok konstantaligi 
13. Idrok konstantaligi bu... 
**A) narsalar sharoiti o„zgarsada obrazi o„zgarmasligi
B) shaxsning idrok qilish qobiliyati 
V) idrokning shaxs va uning tajribasiga bog„liqligi 
G) vaqtni idrok qilish 
D) harakatni idrok qilish 
14. Illyuziya bu...
A) bir nimani his qilib anglash 
B) shaxsning idrok qilish qobiliyati 
V) idrokning shaxsga bog„liqligi 
G) bor narsani noto„g„ri, yanglish idrok qilish* 
D) yo„q narsani idrok qilish 
15. Appersepsiya – bu ... 
A) shaxsning adaptatsion davri 
B) o„smirlikning o„tish davri krizisi 
V) vaqtni, harakatni idrok qilish 

---

94 
G) yo„q narsani idrok qilish 
D) idrokning shaxs va uning tajribasiga bog„liqligi* 
16. Idrokning murakkabligini nimada ko„ramiz? 
A) sezgi va idrok bir-biriga uzviy bog„liqligi 
B) har bir idrok tarkibiga ayni paytda bir necha sezgi kiradi 
V) har bir idrok tarkibiga kishining o„tmishda hosil qilingan bilim va tajribalari kiradi
G) idrok jarayonida his-tuyg„ular ham ishtirok etadi 
D) har bir idrok tarkibiga ayni paytda bir necha sezgi kiradi va har bir idrok tarkibiga kishining 
o„tmishda hosil qilingan bilim va tajribalari kiradi*
17. Idrokning o„ziga xos xususiyatilari qaysi qatorda ko„rsatilgan? 
A) predmetligi, yaxlitligi 
B) strukturaligi 
V) konstantligi, mantiqiyligi 
G) tanlanganligi 
D) barcha javoblar to„g„ri* 
18. Tezligi, aniqligi, to„laligi - bu
idrokning ... 
A) xususiyati 
B) harakat sifatlari 
V) idrokning sifatlari* 
G) idrokning predmetligi 
D) idrokning strukturaviyligi 
19. Idrok jarayonida muayyan hodisalarni aks ettirish turlicha aniqlikda namoyon bo„lishi 
jahon psixologiyasida nima deb ataladi? 
A) gallyusinatsiya. 
B) illyuziya. 
S) attraksiya. 
D) yaqqol ko„rinish
E) barcha javoblar to„g„ri*. 
20.Qaysi qatorda xotira tushunchasiga to„g„ri ta‟rif berilgan 
A) miyadagi muvaqqiyat bog„lanishlar
B) miyada iz hosil bo„lishi
V) ilgari idrok qilgan boshdan kechirgan va bajargan ishlarimizni yodda saqlash keyinchalik 
ularni esga tushurishdan iborat jarayon* 
G) kundalik bilimlarni esda olib qolishga
D) zarur vaqtda kerakli materialni esga tushira olish qobiliyati
21. Qaysi qatorda xotira jarayonlari ko„rsatilgan
A) esga tushirish 
B)esda olib qolish 
V) unutish 
G)esda saqlash 
D) barcha javoblar to„g„ri 
22. Qaysi qatorda faoliya maqsadiga ko„ra xotira turlari keltirilgan
A) harakat hissiy obrazli so„z-mantiq mexanik 
B) ixtiyorsiz, ixtiyoriy* 
V)qisqa muddatli va uzoq muddatli, operativ 
G) harakat, ixtiyorsiz, operativ 
D) barcha javoblar to„g„ri 

---

95 
23. Materialni qancha vaqt esda olib qolish va esda saqlash muddatiga ko„ra xotira turlari qaysi 
qatorda ko„rsatilgan
A) harakat hissiy obrazli so„z-mantiq mexanik 
B) ixtiyorsiz, ixtiyoriy 
V)qisqa muddatli va uzoq muddatli, operativ* 
G) harakat, ixtiyorsiz, operativ 
D) barcha javoblar to„g„ri 
24. Turli xil harakatni esda olish, esda saqlash va qayta esga tushirishdan iborat esda olib 
qolish………..deb ataladi 
A) harakat xotirasi*
B) hissiy xotira
V) obrazli xotira
G) ixtiyorsiz xotira 
D) ixtiyoriy xotira 
25. unitilgandan keyin ham materialni xotiraga qaytishi ……….deb ataladi. 
A) amneziya
B) retrograd amneziya 
V) remenissensiya* 
G) assotsiatsiya 
D) takrorlash 
26.Idrok qilingan narsa va hodisalarning ularning bog„lanish munosabatlarini favqulodda tez 
hamda aniq esda qoldirish va esga tushirishga qaratilgan nodir qobiliyat 
A) mexanik
B) fenomenal*
V) retrograd 
G) eshitish
D)proaktiv tormozlanish
27.Qaysi qatorda tafakkur tushunchasiga to„g„ri ta‟rif berilgan? 
A) insonning fikrlash faoliyati bo„lib atrof-hodisalarni to„la anglashga yordam beradi. 
B) muammoli vaziyatni hal qilishga qaratilgan fikrlash faoliyati. 
*V) narsa va hodisalar o„rtasidagi bog„liqlik munosabat va farqli jihatlarini ongda aks ettirilishi. 
G) barcha javoblar to„g„ri 
D) to„g„ri javob berilmagan 
28................shunday bir tafakkur operatsiyasidirki uning yordami bilan biz narsa va hodisalarni fikran 
yoki amaliy va xususiyatlarni tahlil qilamiz. 
A) analiz* 
B) sintez 
V) taqqoslash 
G) klassifikatsiya 
D) abstraksiyalash 
29................. shunday bir tafakkur operatsiyasidirki narsa va hodisalarning ongimizda bo„lingan, 
ajralgan ayrim qismlarini bo„laklarini fikran yoki amaliy ravishda birlashtirib butun holga keltiradi. 
A) analiz
B) sintez* 
V) taqqoslash 
G) klassifikatsiya 
D) abstraksiyalash 

---

96