O'zbekiston respublikasi

Talabning holati va rivojlanishiga ko‘ra marketing turlari14

Marketing talabni qondirishga qaratilgan faoliyat boiibgina qol- may, balki talabga ta’sir ham qilishdir. Bu ta’sir qanday boiishi kerak

14. 
    1078. М аркетинг фаолияти истеъмолчилар талабини урганнш , БМИ ва МДлар буйича тавсия килинган 15 минг номдаги мавзулардан. Т.: ТДИУ, 2005.
    

38
yoki boshqa mahsulotlar ishlab chiqarishga o‘tish va yangi talabni vujudga keltirish kerakmi? Marketing faoliyatining bu aniq maqsadlarini
-bozorda mavjud bo‘lgan vaziyatni hisobga olish bilan, xaridorlar qizi- qishini tahlil qilish bilan aniqlanadi. Talab marketing maqsadini, shu bilan birga, kerakli marketing strategiyasini tanlashga imkon beradi. Bir necha talab darajasini va unga mos keluvchi bir qancha strategiyasini alohida ajratib ko‘rsatish mumkin. Quyidagi talab darajasi va unga mos keluvchi marketing strategiyasini ko‘rib chiqamiz:
1 Salbiy talab. Agar xaridorlaming ko‘pchilik qismi tovami qabul qilmasa va undan qochsa, bozor salbiy talab vaziyatida bo‘ladi. Marke­ ting xizmatlarining vazifasi - nima uchun bozor tovami qabul qilma- yapti, marketing dasturi tovarlami mukammallashtirish orqali, narxlami pasaytirish orqali tovarga bo‘lgan qarashlami o ‘zgartirish mumkinligini tahlil qilish va talabni yanada faol qo'llab-quwatlashdir.

1. 
   Mavjud bo‘lmagan talab. Iste’molchilar tovar bilan qiziqmaslik- lari va e’tibor bermasliklari mumkin. Bu holda marketingning vazifasi - xaridorlarda ushbu tovarga nisbatan qiziqish uyg‘otishdir.
   
2. 
   Yashirin talab. Ko‘pgina iste’molchilar bozorda mavjud bo'lgan tovarlar va xizmatlar bilan qondirilishi mumkin bo‘lmagan talabga ega boiadilar. Bu holda marketingning vazifasi - potensial bozor hajmini aniqlash va talabni qondirishga qodir bo‘lgan samarali tovarlar yara- tishdan iborat.
   
3. 
   Pasayayotgan talab. Ertami-kechmi, har qanday korxonaning bir yoki bir necha tovariga boigan talabning pasayishiga duch keladi. Bu sharoitda konyunkturaning pasayish sabablarini tahlil qilish lozim va yangi maqsadli bozorlar topish yo‘li bilan, tovar xususiyatlarini o‘zgar- tirish yoki yanada samarali aloqalar (kommunikatsiya) o'matish bilan tovar yetkazib berishni rag‘batlantirish mumkinligi aniqlanadi. Bu yerda marketingning vazifasi - pasayib borayotgan talabning oldini olish uchun, tovami taklif qilishga ijodiy yondashish lozimligini unutmas- likdir.
   
4.