O‘zbеkiston rеspublikаsi

Auksionlar
. Auksionlar ham axborotlardagi asimmetriyani yo‘qotadigan bozor 
hisoblanadi. Noyob san’at namunasiga, tez buziladigan mahsulotlarga (sabzavot, 
meva, baliq) narxlar sotish vaqtida o‘rnatiladi. Auksionlarning asosan ikki turi 
mavjud: Ingliz va Golland Auksionlari. 
Ingliz auksioni - bu auksionda stavka pastdan yuqoriga qarab oshib boradi va 
bu oshish taklif qilingan maksimal narxda tovar sotilguncha davom etadi. Ushbu 
auksionda asosan san’at namunalari, zebu-ziynatlar va hokazolar sotiladi. 
Golland auksionida stavkalar yuqoridan pastga qarab, toki tovar minimal 
mumkin bo‘lgan narxda sotilgunga qadar tushib boradi. Ushbu auksionda vaqt 
muhim ahamiyatga ega, nima uchun deganda auksionda asosan tez buziladigan 
tovarlar sotiladi: gullar, sabzavotlar, mevalar, baliq va hokazolar sotiladi. 
Golland auksionida minimal mumkin bo‘lgan narx - birinchi e’lon qilingan 
narxning 20 foizi hisoblanadi. Agar tovar ushbu narxda ham sotilmasa, u sotuvdan 
olinadi. 
Yopiq auksion - bu auksionda qatnashuvchilar bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan 
holda tovar uchun stavkalar qo‘yadi va tovar kim ko‘p stavka qo‘ygan bo‘lsa, unga 
beriladi. 
Hozirgi vaqtda iste’molchi huquqini himoya qiluvchi qonunlar ishlab 
chiqilgan. Bu qonunga ko‘ra iste’molchi sotib olingan tovardan foydalanishi 
davomida ko‘rgan jismoniy hamda ma’naviy yo‘qotishlarini qoplashni sotuvchidan 
talab qilishga haqi bor. Lekin, iste’molchi huquqini himoya qilishda ob’ektiv chegara 
bo‘lishi lozim. Rivojlangan davlatlarda iste’molchining yo‘qotishini qoplash sotib 
olingan tovar qiymatining uch barobaridan oshmasligi kerak. 
Ma’lumki, iste’molchi huquqini himoya qilish sotiladigan tovar va 
ko‘rsatiladigan xizmat to‘g‘risida to‘liq axborotga ega bo‘lishni taqozo qiladi. Lekin, 
bunday axborotni olish mumkinmi, degan savol tug‘iladi. Bu yerda iste’molchilar 
jamiyati va ommaviy axborot vositalari (gazeta, radio, televidenie), qonun 
chiqaruvchi va ijro etuvchi hokimiyat organlari muhim rol o‘ynaydi. Axborot 
berishda firmalarning o‘zi ham katta rol o‘ynaydilar. Lekin, axborot uchun haq 
to‘lash kerak. 
Ma’lumki, axborotlarning juda katta qismi reklama shaklida keladi. Lekin, 
reklamalar to‘g‘ri axborot beradimi yoki yo‘qmi uni aniqlash qiyin. Shuning uchun 
ham bu yerda asosiy mezon mahsulot sifati bilan uning narxi o‘rtasidagi nisbatning 
optimal bo‘lishidadir. Ma’lumki, mahsulot sifatining oshishi, uning narxini oshiradi.