O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti
Yüklə 3,36 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
maktabdagi o‟quv jarayoniga oid muammolar bilan shug‟ullanib, o‟quv-chilar, ota-onalar va o‟qituvchilarga psixologi maslahatlar beradi shaxsning usta-novkalari, dunyo-qarashi va biddi-yatlarini, ijtimoiy guruhlararo muno-sabatlarni, liderlik masalalarini o‟rga-nadi 10. AQShda iste‟molchilar psixologiyasi bo‟yicha mutaxassisning bajaradigan fuksiyasi qaysi qatorda to‟g‟ri berilgan? maxsus maslahatlar, menejerlarni o‟qitish va tayyorlash bo‟yicha trening-seminarlar tashkil etish, tashkilotlarda axborotlar almashinuvining psixologik tomonlarini o‟rganadi tovarlarning emotsional jihatdan iste‟molbopligini baholaydi, marketing, reklama va mollarning tovar qiyofasiga oid muammolarni o‟rganadi ishlab chiqarish sharoitlarini takomillashtirish hamda xodimlarni tanlash masalalarini o‟rganadi psixologiyaning turli aspektlariga oid ma‟ruzalar o‟qiydi 11. RFda bolalar psixologining bajaradigan fuksiyasi qaysi qatorda to‟g‟ri berilgan? psixologiyaning turli aspektlariga oid ma‟ruzalar o‟qiydi inson tug‟ilishidan to qarigunicha bo‟lgan taraqqiyot davrining psixologiyasini o‟rganadi kichik guruhlar va jamoalar rivojlanishi va psixologiyasini bola taraqqiyoti masalalari bilan shug‟ullanib, ota-onalarga maslahat-lar beradi va bola-larni maktabga tayyorlaydi 12. Umumiy psixologiya psixologiyaning qanday sohasini o‟rganadi? psixologiyaning barcha masalalarining o‟ziga xos jihatlarini o‟rganadigan maxsus sohasi turli yoshdagi odamlarning tug‟ilgandan to umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarayonini, shaxsning shakllanishi va o‟zaro munosabatlari qonuniyatlarini o‟rganadi avtomatlashtirilgan boshqaruv sistemalari operatorning faoliyatini, odam-texnika o‟rtasida funksiyalarni taqsimlash va muvofiqlashtirishning xususiyatlarini o‟rganadi jamiyatda tijoratning psixologik sharoitlari, ehtiyojning individual, yoshga oid, jinsga oid xususiyatlarini, xaridorga xizmat ko‟rsatishning psixologik omillarini aniqlaydi, modalar psixologiyasi kabi masalalarini ko‟radi 112 13. Psixologiyaning qanday sohasini iqtisodiy psixologiya o‟rganadi? jamiyatda tijoratning psixologik sharoitlari, ehtiyojning individual, yoshga oid, jinsga oid xususiyatlarini, xaridorga xizmat ko‟rsatishning psixologik omillarini aniqlaydi, modalar psixologiyasi kabi masalalarini ko‟radi turli vaziyatlarda ishlab chiqarish munosabatlariga kirishish orqali xo‟jalik yuritishni maqsad qilgan shaxslar, yaxlit guruh, jamoalarning iqtisodiy tafakkuri hamda iqtisodiy xulq-atvoriga aloqador umumiy qonuniyatlar va xatti-harakat mexanizmlarini, ishlab chiqarish munosabatlarining har bir xo‟jalik subekti ongida aks etishini o‟rganadi kishi mehnat faoliyati psixologik xususiyatlarini, mehnatni ilmiy asosda tashkil etishning psixologik jihatlarini o‟rganadi odamlarning jamiyatdagi birgalikdagi ish faoliyatlari natijasida ularda hosil bo‟ladigan tasavvurlar, fikrlar, e‟tiqodlar, hissiy kechinmalar va xulq-atvorlarini o‟rganadi 14. Mehnat psixologiyasi psixologiyaning qanday sohasini o‟rganadi? kishining harbiy harakatlar sharoitida namoyon bo‟ladigan xulq-atvorini, boshliqlar bilan ijro yetuvchilar o‟rtasidagi munosabatlarning psixologik jihatlarini o‟rganadi kishiga ta‟lim va tarbiya berishni psixologik qonuniyatlarini o‟rganishni o‟z predmeti deb biladi odamlarning jamiyatdagi birgalikdagi ish faoliyatlari natijasida ularda hosil bo‟ladigan tasavvurlar, fikrlar, e‟tiqodlar, hissiy kechinmalar va xulq-atvorlarini o‟rganadi kishi mehnat faoliyati psixologik xususiyatlarini, mehnatni ilmiy asosda tashkil etishning psixologik jihatlarini o‟rganadi 15. Umumiy psixologiyaning asosiy metodlari necha guruhga bo‟linadi? 5 ta 4 ta 6 ta 3 ta 16. Kuzatish metodi turlari qaysi qatorda to‟liq berilgan? tashqi (obyektiv kuzatish), ichki (subyektiv) tashqi (obyektiv kuzatish), ichki (subyektiv), erkin kuzatuv, guruh ichida kuzatish, guruh tashqarisida kuzatish erkin kuzatuv, guruh ichida kuzatish, guruh tashqarisida kuzatish tashqi (obyektiv kuzatish), ichki (subyektiv), guruh ichida kuzatish, guruh tashqarisida kuzatish 17. So‟roq metodi turlari qaysi qatorda to‟liq berilgan? og‟zaki so‟roq, yozma so‟roq, standartlashtirilgan so‟roq 113 og‟zaki so‟roq, yozma so‟roq og‟zaki so‟roq, yozma so‟roq, erkin so‟roq, standartlashtirilgan so‟roq, test-so‟rov og‟zaki so‟roq, yozma so‟roq, erkin so‟roq, standartlashtirilgan so‟roq 18. Psixologiyada modellashtirish necha ko‟rinish-da bo‟ladi? 2 ta 3 ta 4 ta 5 ta 19. Tashqi kuzatuv qanday usul? kuzatiluvchi xulq-atvorini bevosita tashqaridan turib, kuzatish orqali ma‟lumotlar to‟plash usuli birovlarni tashqaridan kuzatishdan farqli, odamning o‟zida kechayotgan biror o‟zgarish yoki hodisani shaxsan o‟rganishi maqsadida ma‟lumotlar to‟plash va qayd etish usuli nimani, qachon, kim va kimni kuzatish qat‟iy belgilab olinib, maxsus dastur doirasidan chiqmasdan, kuzatuv olib borish usuli biror ijtimoiy hodisa yoki jarayonni o‟rganish usuli 20. Ichki kuzatuv qanday usul? guruhiy jarayonlarning shaxs xulq-atvoriga ta‟sirini o‟rganish birovlarni tashqa-ridan kuzatishdan farqli, odamning o‟zida kechayotgan biror o‟zgarish yoki hodisani shaxsan o‟rganishi maqsadida ma‟lumotlar to‟plash va qayd etish usuli biror ijtimoiy hodisa yoki jarayonni o‟rganish usuli nimani, qachon, kim va kimni kuzatish qat‟iy belgilab olinib, maxsus dastur doirasidan chiqmasdan, kuzatuv olib borish usuli № Test savollari A B C D 1. Psixologiya tarixi nima? psixologiya haqidagi ta‟limotning paydo bo‟lishi psixolog olimlarning hayoti va ijodi haqidagi fan inson taraqqiyotini o‟rganuvchi soha insoniyat tomoni-dan hayvonlarga va insonga xos bo‟lgan psixik hayot hodisalari haqidagi bilim- larning asta-sekin to‟planib borish tarixi 2. Psixologiya ta‟limoti qachon va qayerda paydo bo‟lgan? ikki yarim ming yil avval Gresiyada 170 yil avval Amerikada XVI asrning oxirlarida Rossiyada paydo bo‟lgan 114 XVIII asrning oxiri va XX asrning boshlari Angliyada 3. Psixologiya atamasi qachon paydo bo‟lgan? ikki yarim ming yil 170 yil avval XVIII asrning oxiri va XX asrning boshlaridagina keng qo‟llaniladigan bo‟ldi XVI asrning oxirlarida paydo bo‟lib, faqat XVIII asrning oxiri va XX asrning boshlaridagina keng qo‟llaniladigan bo‟ldi 4. Butun mavjudot zichlashish va siyraklashish qobiliyatiga ega bo‟lgan havodan tashkil topgan, degan ta‟limotni kim yaratgan? Anaksimen Geraklit-Tyomniy Empedokl Demokrit 5. Hamma narsa olovdan paydo bo‟ladi va hamma narsa yana olovga aylanadi, degan ta‟limotni kim yaratgan? Sokrat Geraklit-Tyomniy Empedokl Platon 6. Dunyoning asosida qandaydir bitta stixiya (suv, havo, tuproq yoki olovdan bittasi) emas, balki to‟rt stixiyaning hammasi, ya‟ni suv, havo, tuproq va olov yotadi, degan ta‟limotni kim yaratgan? Demokrit Anaksimen Platon Empedokl 7. Odamning tanasi qo‟polroq, ilmoqsimon, g‟adir-budur va sekin harakatlanadigan atomlardan tashkil topadi, ruhi esa eng silliq, dumaloq, sirg‟anchiq, binobarin, eng harakatchan atomlardan tashkil topadi, degan ta‟limotni kim yaratgan? Aristotel Epikur Demokrit Lukretsiy 8. Jon moddiy emas, balki ruhiydir: uni sezgi organlari yordami bilan idrok qilish mumkin emas degan ta‟limotni kim yaratgan? Demokrit Aristotel Platon 115 Lukretsiy 9. Vegetativ, sezuvchi va aqlli ruh turlari haqida ta‟limotni kim yaratdi? Geraklit-Tyomniy Lukretsiy Empedokl Aristotel 10. Jon, ruh yoki aql moddiy bo‟lib, faqat inson tanasiga xos bo‟lgan kuchlarnigina tashkil qiladi, degan ta‟limotni kim yaratgan? Lukretsiy Avgustin Ipponskiy Duns Skott Abu nasr Forobiy 11. Shaxsiy ruh – u miyada bo‟lib, undan badan a‟zolariga asab orqali tarqaladi, degan ta‟limotni kim yaratgan? Avgustin Ipponskiy Abu nasr Forobiy Abu Ali ibn Sino Al Xorazmiy 12. 1879 yilda nemis olimi Vilgelm Vundt nimaga asos soldi? birinchi eksperimental psixologik laboratoriyaga birinchi klinik shifoxonaga birinchi test so‟rovnomasiga birinchi psixologiya kitobiga 13. Vundtning ta‟sirida AQSHda qanday yo‟nalish paydo bo‟ldi? strukturalizm funktsionalizm bixeviorizm freydizm 14. E.Torndayk va D.Uotsonlar asos solgan yo‟nalish nomi nima? bixeviorizm freydizm strukturalizm funktsionalizm 15. Geshtald psixologiya negizida paydo bo‟lgan yo‟nalishlar nomi? interaktsionizm va kognitivizm 116 gumanistik va ekzistentsial psixologiya bixeviorizm va freydizm strukturalizm va funktsionalizm 16. Bixeviorizmning bosh g‟oyasi qanday formulaga asoaslanadi/ A→R S→R S→A S→O 17. Z.Freyd psixik jarayon yoki holatni qanday bosqichlarda sodir bo‟ladi, deb hisoblagan? Har qanday psixik jarayon yoki holat ongli va ongsiz bosqichlarda yoki holatlarda ro‟y beradi Har qanday psixik jarayon yoki holat ongli, ongoldi va ongsiz bosqich-larda yoki holat-larda ro‟y beradi Har qanday psixik jarayon yoki holat ong usti va ong osti bosqichlarda yoki holatlarda ro‟y beradi hamma javoblar to‟g‟ri 18. Freyd ta‟limotiga ko‟ra Id (U) nimani anglatadi? psixik energiya-ning o‟ziga xos zahira joyi bo‟lib, undagi jarayonlar inson tomonidan anglanmasa-da ongli hayotga ularning ta‟siri katta tashqi olam bilan bog‟langan, uning ta‟sirlariga beriluvchan shaxs xususiyatlarini o‟zida mujassam etadi mavjud ijtimoiy tasavvurlar va xulqiy odatlar a va b javoblar to‟g‟ri 19. Freyd ta‟limotiga Ego (Men) nimani anglatadi? psixik energiyaning o‟ziga xos zahira joyi bo‟lib, undagi jarayonlar inson tomonidan anglanmasa-da ongli hayotga ularning ta‟siri katta tashqi olam bilan bog‟langan, uning ta‟sirlariga beriluvchan shaxs xususiyatlarini o‟zida mujassam etadi mavjud ijtimoiy tasavvurlar va xulqiy odatlar a va b javoblar to‟g‟ri 20. Amaliy psixologiyaning asosiy yo‟nalishlari to‟liq berilgan qatorni toping? sanoat va ishlab chiqarish sohasi; siyosat sohasidagi psixologiya; oila va nikoh borasidagi tadbiqiy ishlar; maorif sohasidagi amaliy ishlar; huquqbuzarlikning oldini olish; marketing xizmatlari sanoat va ishlab chiqarish sohasi; siyosat sohasidagi psixologiya; maorif sohasidagi amaliy ishlar; huquqbuzarlikning oldini olish; xodimlar bilan ishlash sanoat va ishlab chiqarish sohasi; siyosat sohasidagi psixologiya; oila va nikoh borasidagi tadbiqiy ishlar; maorif sohasidagi amaliy ishlar sanoat va ishlab chiqarish sohasi; siyosat sohasidagi psixologiya; oila va nikoh borasidagi tadbiqiy ishlar; maorif sohasidagi amaliy ishlar; huquqbuzarlikning oldini olish № 117 Test savollari A B C D 1. Psixikaning moddiy asosi nima? nerv sistemasi va bosh miya oliy nerv faoliyati va markaziy nerv sistemasi nerv to‟qimasi nerv hujayralari, neyronlar, nerv tolalari 2. Kalta o‟simtalari sertarmoq bo‟lib, nima deb ataladi? dendritlar neyron mielin pardasi nerv tolasi 3. Mielin pardasi deb nimaga aytiladi? neyritning tashqi ikkinchi pardasi neyritga yopishib turadigan birinchi yog‟simon parda nerv hujayralari va mielinsiz tolalar to‟plamiga nerv qo‟zg‟alishini ajratib turuvchi izolyatsiyaga 4. Shvann pardasi deb nimaga aytiladi? nerv hujayralari va mielinsiz tolalar to‟plamiga nerv qo‟zg‟alishini ajratib turuvchi izolyatsiyaga neyritga yopishib turadigan birinchi yog‟simon parda neyritning tashqi ikkinchi pardasi 5. Neyron nima? agar nerv tolasi-ning biron joyiga tegilsa, issiq; so-vuq, elektr toki, ximiyaviy modda-lar va boshqa shu kabilar bilan ta‟sir etilsa, yoki qo‟z-g‟atilsa, nerv tola-sining qo‟zg‟atil-gan joyida maxsus fiziologik jara-yonlar ro‟y beradi, bunga neyron deyiladi oldingi miyaning o‟ng va chap yarim sharlari, neyron deb yuritiladi nerv hujayrasi, uning o‟simtalari va ularni qoplovchi pardalar birgalikda neyron deb ataladi hamma javoblar to‟g‟ri 6. Nerv hujayralari va mielinsiz tolalar to‟plami nimani tashkil qiladi? miyaning oq moddasini nerv tolasini miyaning kul rang moddasini sinapslar degan maxsus mayda tolachalarini 7. Mielinli nerv tolalarining to‟plami nimani tashkil qiladi? miyaning kul rang moddasini 118 sinapslar degan maxsus mayda tolachalarini nerv tolasini miyaning oq moddasini 8. Nerv sistemasining qanday maxsus xossalari bor? qo‟zg‟aluvchanlik va diffuz nerv sistemasi qo‟zg‟aluvchanlik va o‟tkazuvchanlik diffuz nerv sistemasi o‟tkazuvchanlik va diffuz nerv sistemasi 9. Umurtqali hayvonlar va odamda nerv sistemasi qanday qismlarga bo‟linadi? uch qismga – markaziy, periferiya va vegetativ ikki qismga – markaziy va vegetativ ikki qismga – periferiya va vegetativ ikki qismga – markaziy va periferiya 10. Markaziy nerv sistemasi nimadan tarkib topgan? oldingi miya, orqa miya oraliq miya, oldingi miya, orqa miya ketingi miya, o‟rta miya bosh miya bilan orqa miya 11. Qaysi miya umurtqa pog‟onasining kanalida joylashgan? oldingi miya orqa miya ketingi miya oraliq miya 12. Bosh miya qanday qismlarga bo‟linadi? ketingi miya, o‟rta miya, oraliq miya, oldingi miya ketingi miya, o‟rta miya, oraliq miya, oldingi miya, orqa miya ketingi miya, o‟rta miya, oldingi miya, orqa miya ketingi miya, oraliq miya, oldingi miya, orqa miya 13. Ketingi miyaga nimalar kiradi? uzunchoq miya va miyacha uzunchoq miya va Varoliy ko‟prigi uzunchoq miya, Varoliy ko‟prigi va miyacha Varoliy ko‟prigi va miyacha 14. Uzunchoq miya, Varoliy ko‟prigi, o‟rta miya va oraliq miya hammasi birgalikda nimani tashkil etadi? miya stvoli oldingi miya qadoq modda 119 kulrang modda 15. Oldingi miyaning o‟ng va chap yarim sharlari nima asosida o‟zaro birlashadi? bosh miya po‟sti qadoq modda kulrang modda po‟st ostidagi soha 16. Nerv sistemasi necha qismga ajraladi? 2; markaziy va periferik nerv sistemasiga 3; bosh, markaziy va periferik nerv sistemasiga 2; bosh va periferik nerv sistemasiga nerv sistemasi qismlarga ajratilmaydi 17. Odam miyasining o‟rtacha og‟irligi qancha? 2800 gr. 4000 gr. 1400 gr. 1000 gr. 18. Odam bosh miya katta yarim sharlari po‟stlog‟i o‟rtacha qancha neyronlardan tashkil topgan? 14-15 mlrd. 11-12 mlrd 14-15 mln. 11-12 mln. 19. Evolyutsion taraqqiyot bosqichlari nechta? 2 ta; harakatning instinkniv va intellektual 2 ta; harakatning individual va intellektual 3 ta; harakatning instinkniv, individual va intellektual 1 ta; harakatning individual 20. Yarim sharlar po‟sti organizmdagi hamma funksiyalarni idora etadi, degan ta‟limotni qaysi olim yaratgan? I.P. Platonov I.P. Pavlov M.G. Davletshin Aristotel № Test savollari A B 120 C D 1. Bilish jarayonlari deganda nima tushuniladi? shaxsga o‟zini o‟rab turgan atrof-muhitning ma‟lum va muhim xususiyatlarini anglashga, tushunishga va ular ustida o‟ziga zarur xulosalar chiqarib, o‟z xulq-atvorini rejalashtirishga imkon beradigan jarayonlar ayni choqda sezgi organlarga ta‟sir etib turgan narsa va hodisalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan psixik jarayondir kishining o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga erishish uchun ichki va tashqi to‟siqlarni harakat yordamida yengish vaqtida vujudga keladigan psixik jarayondir hamma javoblar to‟g‟ri 2. Sezgi nima? ayni choqda sezgi organlarga ta‟sir etib turgan narsa va hodisalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan psixik jarayondir kishining o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga erishish uchun ichki va tashqi to‟siqlarni harakat yordamida yengish vaqtida vujudga keladigan psixik jarayondir odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta‟sir ko‟rsatgan paytida ulardagi ayrim xossalar-ning aks ettirilishi-dan iborat bo‟lgan eng sodda psixik jarayondir biz ilgari idrok qilmagan predmet va hodisalarni yaratishdan iborat bo‟lgan psixik jarayondir 3. Eksterotseptor sezgilar berilgan qatorni toping? ko‟rish, eshitish, hid bilish, ta‟m-maza bilish, teri-tuyish organik, og‟riq, harorat, taktil harakat va kinestik, muvozanat, vibratsiya ko‟z, quloq, burun, til, teri 4. Idrok nima? biz ilgari idrok qilmagan predmet va hodisalarni yaratishdan iborat bo‟lgan psixik jarayondir ayni choqda sezgi organlarga ta‟sir etib turgan narsa va hodisalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan psixik jarayondir kishining o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga erishish uchun ichki va tashqi to‟siqlarni harakat yordamida yengish vaqtida vujudga keladigan psixik jarayondir. biz ilgari idrok qilgan narsa va hodisalar obrazini ayni choqda fikran qayta tiklashimizdir 5. Xayol nima? biz ilgari idrok qilgan narsa va hodisalar obrazini ayni choqda fikran qayta tiklashimizdir biz ilgari idrok qilmagan predmet va hodisalarni yaratishdan iborat bo‟lgan psixik jarayondir fakt va hodisalarni mavhumlashtirgan, umumlashtirgan holda va vositali ravishda aks ettirishdan, ular o‟rtasiga aloqa hamda munosabatlarni aniqlashdan iborat bo‟lgan bilish jarayonidir odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta‟sir ko‟rsatgan paytida ulardagi ayrim xossalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan eng sodda psixik jarayondir 6. Tasavvur nima? ayni choqda sezgi organlarga ta‟sir etib turgan narsa va hodisalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan psixik jarayondir 121 odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta‟sir ko‟rsatgan paytida ulardagi ayrim xossalar-ning aks ettirili-shidan iborat bo‟lgan eng sodda psixik jarayondir kishining o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga erishish uchun ichki va tashqi to‟siqlarni harakat yordamida yengish vaqtida vujudga keladigan psixik jarayondir biz ilgari idrok qilgan narsa va hodisalar obrazini ayni choqda fikran qayta tiklashimizdir 7. Tafakkur nima? fakt va hodisalarni mavhumlashtirgan, umumlashtirgan holda va vositali ravishda aks ettirishdan, ular o‟rtasiga aloqa hamda munosabatlarni aniqlashdan iborat bo‟lgan bilish jarayonidir odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta‟sir ko‟rsatgan paytida ulardagi ayrim xossalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan eng sodda psixik jarayondir biz ilgari idrok qilgan narsa va hodisalar obrazini ayni choqda fikran qayta tiklashimizdir biz ilgari idrok qilmagan predmet va hodisalarni yaratishdan iborat bo‟lgan psixik jarayondir 8. Qaysi qatorda analizatorlar to‟g‟ri keltirilgan? ko‟rish, eshitish, hid bilish, tama-maza bilish, teri-tuyish, kinestik ko‟z, quloq, burun, til, teri a va b javoblar to‟g‟ri ko‟rish, eshitish, hid bilish, tama-maza bilish, teri-tuyish 9. Xotira turlari necha xil? 2 xil 3 xil 4 xil xotira turlarga bo‟ligmaydi 10. Tafakkurning bo‟linishi qaysi javobda to‟g‟ri berilgan? Shakliga ko‟ra – 3 xil, xarakteriga ko‟ra – 2 xil, ijodiyligiga ko‟ra – 2 xil, yangiligiga ko‟ra – 2 xil Shakliga ko‟ra – 3 xil, xarakteriga ko‟ra – 2 xil, ijodiyligiga ko‟ra – 4 xil, yangiligiga ko‟ra – 2 xil Shakliga ko‟ra – 3 xil, xarakteriga ko‟ra – 4 xil, ijodiyligiga ko‟ra – 2 xil, yangiligiga ko‟ra – 3 xil Shakliga ko‟ra – 3 xil, xarakteriga ko‟ra – 2 xil, ijodiyligiga ko‟ra – 2 xil, yangiligiga ko‟ra – 4 xil 11. Insonni figura va fonda idrok qilishini qaysi kartinadan foydalaniladi? Siyoh dog‟lari Rubin figurasidan Mona Liza portpetidan a va b javoblar to‟g‟ri 12. Diqqatni jalb etishning universal qoidalari nechta va ular qaysilar? 3 ta; kontrast qonuni, qaytaruv qonuni, yangilik qonuni 3 ta; qaytaruv qonuni, yangilik qonuni, ommaviy ta‟sirlanish qonuni 4 ta; kontrast qonuni, qaytaruv qonuni, yangilik qonuni, ommaviy ta‟sirlanish qonuni 3 ta; kontrast qonuni, yangilik qonuni, ommaviy ta‟sirlanish qonuni 122 13. Diqqatning asosan necha xil turi farqlanadi? 2 xil; ixtiyoriy va beixtiyor 2 xil; vositali va maqsadli 2 xil; terminal va instrumental 2 xil; jozibali va jozibasiz 14. Xotiraning samaradorligi nimalarga bog‟liq? esda saqlashning davomiyligi, esga tushirishning aniqligi bilan xotiraning sakkiz qonuni bilan eslab qolishning ko‟lami va tezligi bilan eslab qolishning ko‟lami va tezligi, esda saqlashning davomiyligi, esga tushirishning aniqligi bilan 15. Ko‟rgan narsalarini juda yaxshi eslab qoladiganlarning xotirasi qanday? ko‟rgazmali-harakatli ko‟rgazmali-obrazli fenomenal emotsional 16. O‟ziga xos jihatlariga ko‟ra odamlar qanday xotira sohiblariga ajratiladi? ko‟rgazmali-obrazli, fenomenal, emotsional ko‟rgazmali-harakatli, ko‟rgazmali-obrazli, fenomenal, emotsional so‟z-mantiqiy, fenomenal, emotsional ko‟rgazmali-obrazli, so‟z-mantiqiy, fenomenal, emotsional 17. Generatsiya deb nimaga aytiladi? shaxsning o‟zi o‟ylab topib, o‟zi bevosita bajargan ishlarining esga tushirish hodisasi kutilmaganda paydo bo‟lgan yangi va yaxshi ma‟lumotning esga tushirish hodisasi shaxsning u yoki bu turli ma‟lumotlar bilan ishlash malakasi o‟zlashtirilish lozim bo‟lgan ma‟lumotning xotirada saqlanish bosqichi 18. Xotiraning nechta qonuni bor? 8 ta; anglanganlik qonuni, qiziqish qonuni, ilgarigi bilimlar qonuni, eslab qolishga tayyorlik qonuni, assotsiatsiyalar qonuni, birin-ketinlik qonuni, konstantalik qonuni, tormozlanish qonuni 7 ta; anglanganlik qonuni, qiziqish qonuni, ilgarigi bilimlar qonuni, assotsiatsiyalar qonuni, birin- ketinlik qonuni, kuchli taassurotlar qonuni, tormozlanish qonuni 7 ta; anglanganlik qonuni, qiziqish qonuni, ilgarigi bilimlar qonuni, eslab qolishga tayyorlik qonuni, assotsiatsiyalar qonuni, birin-ketinlik qonuni, kuchli taassurotlar qonuni 8 ta; anglanganlik qonuni, qiziqish qonuni, ilgarigi bilimlar qonuni, eslab qolishga tayyorlik qonuni, assotsiatsiyalar qonuni, birin-ketinlik qonuni, kuchli taassurotlar qonuni, tormozlanish qonuni 19. O‟zlashtirilish lozim bo‟lgan ma‟lumotning xotirada saqlanish bosqichlari necha blokda amalga oshadi? 2 ta; qisqa muddatli xotira bloki va uzoq muddatli xotira bloki 2 ta; sensor xotira bloki va uzoq muddatli xotira bloki 3 ta; sensor xotira bloki, qisqa muddatli xotira bloki va uzoq muddatli xotira bloki 123 2 ta; sensor xotira bloki va qisqa muddatli xotira bloki 20. Mnemonika yoki mnemotexnika nima? tayanch so‟zlarni ajratish vositasi mantiqiylik yoki anganganlik nuqtai nazaridan xotirada ma‟lumotlarni saqlashga qaratilgan uslub va vositalar majmui eslab qolinishi kerak bo‟lgan narsalarni ma‟no jihatdan guruhlarga bo‟lib turib eslab qolish o‟zlashtirilish lozim bo‟lgan ma‟lumotning xotirada saqlanishi № Test savollari A B C D 1. Qanday fikrlash jarayoni nazariy tafakkur deb yuritiladi? hayot mobaynida o‟qiganlarimiz, ma‟lum shart-sharoitlarda konkret dalillar va nazariy bilimlar asosida mushohada qilgan bilim va g‟oyalarimiz asosida yuritgan fikrlash jarayoni bevosita hayotda va harakatlarimiz mobaynida hosil bo‟lgan fikrlarimizga asoslanadigan tafakkurimiz inson ongining bilish obyektlari hisoblanmish narsa va hodisalar o‟rtasida murakkab, har tomonlama aloqalarning bo‟lishini ta‟minlovchi umumlashgan hamda mavhumlashgan aks ettirish shaklidir fikr, g‟oya, aniq yechim bo‟lmaganda, inson miyasining borliqdagi narsa va hodisalar mohiyatini aks ettirishi 2. Qanday fikrlash jarayoni amaliy tafakkur deb yuritiladi? inson ongining bilish obyektlari hisoblanmish narsa va hodisalar o‟rtasida murakkab, har tomonlama aloqalarning bo‟lishini ta‟minlovchi umumlashgan hamda mavhumlashgan aks ettirish shaklidir hayot mobaynida o‟qiganlarimiz, ma‟lum shart-sharoitlarda konkret dalillar va nazariy bilimlar asosida mushohada qilgan bilim va g‟oyalarimiz asosida yuritgan fikrlash jarayoni fikr, g‟oya, aniq yechim bo‟lmaganda, inson miyasining borliqdagi narsa va hodisalar mohiyatini aks ettirishi bevosita hayotda va harakatlarimiz mobaynida hosil bo‟lgan fikrlarimizga asoslanadigan tafakkurimiz 3. Ko‟rgazmali-harakat tafakkuri nima? ko‟rgan-kechirgan narsalar va hodisalarning konkret obrazlari ko‟z oldimizda gavdalangan chog‟da ularning mohiyatini umumlashtirib, bilvosita aks ettirishi bevosita hayotda va harakatlarimiz mobaynida hosil bo‟lgan fikrlarimizga asoslanadigan tafakkurimiz odamning real predmetlar xususiyatlarini o‟rganish, ko‟z bilan ko‟rib, bevosita his qilish paytidagi fikrlash jarayoni 124 so‟zlar, so‟zda ifodalangan bilim, g‟oya va tushunchalarga tayangan holda bevosita idrokimiz doirasida bo‟lmagan narsalar yuzasidan chiqargan hukmlarimiz, mulohazalarimiz 4. Ko‟rgazmali-obrazli tafakkur nima? so‟zlar, so‟zda ifodalangan bilim, g‟oya va tushunchalarga tayangan holda bevosita idrokimiz doirasida bo‟lmagan narsalar yuzasidan chiqargan hukmlarimiz, mulohazalarimiz ko‟rgan-kechirgan narsalar va hodisalarning konkret obrazlari ko‟z oldimizda gavdalangan chog‟da ularning mohiyatini umumlashtirib, bilvosita aks ettirishi hayot mobaynida o‟qiganlarimiz, ma‟lum shart-sharoitlarda konkret dalillar va nazariy bilimlar asosida mushohada qilgan bilim va g‟oyalarimiz asosida yuritgan fikrlash jarayoni fikr, g‟oya, aniq yechim bo‟lmaganda, inson miyasining borliqdagi narsa va hodisalar mohiyatini aks ettirishi 5. Mantiqiy tafakkur nima? so‟zlar, so‟zda ifodalangan bilim, g‟oya va tushunchalarga tayangan holda bevosita idrokimiz doirasida bo‟lmagan narsalar yuzasidan chiqargan hukmlarimiz, mulohazalarimiz fikr, g‟oya, aniq yechim bo‟lmaganda, inson miyasining borliqdagi narsa va hodisalar mohiyatini aks ettirishi ko‟rgan-kechirgan narsalar va hodisalarning konkret obrazlari ko‟z oldimizda gavdalangan chog‟da ularning mohiyatini umumlashtirib, bilvosita aks ettirishi bevosita hayotda va harakatlarimiz mobaynida hosil bo‟lgan fikrlarimizga asoslanadigan tafakkurimiz 6. Reproduktiv tafakkur nima? fikr, g‟oya, aniq yechim bo‟lmaganda, inson miyasining borliqdagi narsa va hodisalar mohiyatini aks ettirishi shaxsga bir muammo yoki masala yuzasidan birdaniga bir nechta yechimlar paydo bo‟lishi ko‟rgan-bilgan narsamizni aynan qanday bo‟lsa, shundayligicha, o‟zgarishsiz qaytarish va shu asosda fikrlash masalaning yechimi faqat bitta bo‟lgandagi fikrlash 7. Produktiv tafakkur nima? masalaning yechimi faqat bitta bo‟lgandagi fikrlash fikrlash elementlariga yangilik, noyoblik, qaytarilmaslik qo‟shilgandagi tafakkur bevosita hayotda va harakatlarimiz mobaynida hosil bo‟lgan fikrlarimizga asoslanadigan tafakkurimiz shaxsga bir muammo yoki masala yuzasidan birdaniga bir nechta yechimlar paydo bo‟lishi 8. Konvergent fikrlash nima? masalaning yechimi faqat bitta bo‟lgandagi fikrlash u go‟yoki yo‟q joydan bor qilish, ya‟ni oddiygina, jo‟ngina narsalarga boshqacha, birovlarnikiga o‟xshamagan tarzda fikrlash 125 shaxsga bir muammo yoki masala yuzasidan birdaniga bir nechta yechimlar paydo bo‟lishi inson ongining bilish obyektlari hisoblanmish narsa va hodisalar o‟rtasida murakkab, har tomonlama aloqalarning bo‟lishini ta‟minlovchi umumlashgan hamda mavhumlashgan aks ettirish shaklidir 9. Divergent tafakkur nima? ko‟rgan-kechirgan narsalar va hodisalarning konkret obrazlari ko‟z oldimizda gavdalangan chog‟da ularning mohiyatini umumlashtirib, bilvosita aks ettirishi masalaning yechimi faqat bitta bo‟lgandagi fikrlash shaxsga bir muammo yoki masala yuzasidan birdaniga bir nechta yechimlar paydo bo‟lishi odamning real predmetlar xususiyatlarini o‟rganish, ko‟z bilan ko‟rib, bevosita his qilish paytidagi fikrlash jarayoni 10. Tafakkurning kreaktiv turi nima? odamning real predmetlar xususiyatlarini o‟rganish, ko‟z bilan ko‟rib, bevosita his qilish paytidagi fikrlash jarayoni u go‟yoki yo‟q joydan bor qilish, ya‟ni oddiygina, jo‟ngina narsalarga boshqacha, birovlarnikiga o‟xshamagan tarzda fikrlash masalaning yechimi faqat bitta bo‟lgandagi fikrlash ko‟rgan-kechirgan narsalar va hodisalarning konkret obrazlari ko‟z oldimizda gavdalangan chog‟da ularning mohiyatini umumlashtirib, bilvosita aks ettirishi 11. Sun‟iy intellekt nima? inson tafakkuriga o‟xshatib, uning ishlash tamoyillariga asoslanib yuritilgan va maxsus kompyuter dasturlari doirasida ko‟plab muammolarni hal qilishga qaratilgan intellekt ko‟rgan-kechirgan narsalar va hodisalarning konkret obrazlari ko‟z oldimizda gavdalangan chog‟da ularning mohiyatini umumlashtirib, bilvosita aks ettirishi so‟zlar, so‟zda ifodalangan bilim, g‟oya va tushunchalarga tayangan holda bevosita idrokimiz doirasida bo‟lmagan narsalar yuzasidan chiqargan hukmlarimiz, mulohazalarimiz inson ongining bilish obyektlari hisoblanmish narsa va hodisalar o‟rtasida murakkab, har tomonlama aloqalarning bo‟lishini ta‟minlovchi umumlashgan hamda mavhumlashgan aks ettirish shaklidir 12. K.Yung insonlarni fikrlashlariga ko‟ra necha toifaga bo‟lgan? 3 ta; intuitiv, kreativ va fikrlovchi 2 ta; intuitiv va fikrlovchi 3 ta; imajitiv, intuitiv va fikrlovchi 2 ta; intuitiv va imajitiv 13. Tafakkur qilish jarayonining mahsullari qaysi qatorda to‟g‟ri berilgan? tushuncha va hukm tushuncha va xulosa hukm va xulosa tushuncha, hukm va xulosa 126 14. Fikrlash jarayonini ta‟minlovchi operatsiyalar klassifikasiyasi berilgan javobni toping? analiz, sintez, mavhumlashtirish, taqqoslash, umumlashtirish analiz va sintez mavhumlashtirish va umumlashtirish analiz, sintez, mavhumlashtirish, umumlashtirish 15. Fikran narsa va hodisalarga taalluqli sifat va xususiyatlarni alohida qilib ajratish, tahlil qilish nima? sintez analiz mavhumlashtirish umumlashtirish 16. Analiz jarayonida ajratilgan qismlarni yana fikran birlashtirish, qo‟shish fanda nima deb yuritiladi? mavhumlashtirish umumlashtirish sintez analiz 17. Taqqoslash nima? fikran narsa va hodisalarga taalluqli sifat va xususiyatlarni alohida qilib ajratish, tahlil qilish predmetlar va ularga xos bo‟lgan xususiyatlarni fikran bir-biriga solishtirish, umumiy va farq qiluvchi jihatlarini topish umumiy va muhim sifatlariga ko‟ra predmetlarni guruhlashtirish analiz jarayonida ajratilgan qismlarni yana fikran birlashtirish, qo‟shish 18. Umumlashtirish nima? analiz jarayonida ajratilgan qismlarni yana fikran birlashtirish, qo‟shish umumiy va muhim sifatlariga ko‟ra predmetlarni guruhlashtirish predmetlar va ularga xos bo‟lgan xususiyatlarni fikran bir-biriga solishtirish, umumiy va farq qiluvchi jihatlarini topish fikran narsa va hodisalarga taalluqli sifat va xususiyatlarni alohida qilib ajratish, tahlil qilis 19. Mustaqil fikrlash ta‟rifi qaysi javobda berilgan? insonning tevarak atrofda ro‟y beradigan voqea-hodisalarga, avval, ichki nutqda, so‟ngra tashqi nutqda munosabat bildirish qobiliyati insonning tevarak atrofda ro‟y beradigan voqea-hodisalarga ichki nutqda munosabat bildirish qobiliyati insonning tevarak atrofda ro‟y beradigan voqea-hodisalarga tashqi nutqda munosabat bildirish qobiliyati o‟zining va “o‟zgalarning” fikrini tanqidiy baholovchi shaxsning tajribasi 20. 127 Tafakkur va mustaqil fikrlash masalalari bilan shug‟ullangan o‟zbek olimlari qaysi javobda berilgan? M.Davletshin, E.G‟oziyev, V.Karimova, Z.Nishonova, R.Sunnatova, I.Krilov A.Oripov, A.Qodiriy, A.Qahhor, A.Avloniy M.Davletshin, E.G‟oziyev, V.Karimova, Z.Nishonova, R.Sunnatova, E.Usmonova M.Davletshin, A.Yugay, B.Vohidov, A.Petrovskiy, R.Sunnatova, P.Ivanov № Test savollari A B C D 1. Faollik qanday tushuncha va kategoriya sanaladi? lotincha “actus” – harakat, “activus” – faol so‟zlaridan kelib chiqqan tushuncha bo‟lib, shaxsning hayotdagi barcha xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntiruvchi kategoriyadir inglizcha “actus” – harakat, “activus” – faol so‟zlaridan kelib chiqqan tushuncha bo‟lib, shaxsning hayotdagi barcha xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntiruvchi kategoriyadir ispancha “actus” – harakat, “activus” – faol so‟zlaridan kelib chiqqan tushuncha bo‟lib, shaxsning hayotdagi barcha xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntiruvchi kategoriyadir frantsuzcha “actus” – harakat, “activus” – faol so‟zlaridan kelib chiqqan tushuncha bo‟lib, shaxsning hayotdagi barcha xatti-harakatlarini namoyon etishini tushuntiruvchi kategoriyadir 2. Fanda inson faolligining asosan qanday turi farqlanadi? o‟yin, mehnat va o‟qish fikrlash va imajitiv faollik perseptiv va mnemik faollik tashqi va ichki faollik 3. Tashqi faollik nima? bir tomondan u yoki bu faoliyatni bajarish mobaynidagi fiziologik jarayonlar (moddalar almashinuvi, qon aylanish, nafas olish, bosim o‟zgarishlari) hamda, ikkinchi tomondan, bevosita psixik jarayonlar, ya‟ni aslida ko‟rinmaydigan, lekin faoliyat kechishiga ta‟sir ko‟rsatuvchi omillarni o‟z ichiga oladigan faollik u yoki bu faoliyatni bajarish mobaynidagi fiziologik jarayonlar (moddalar almashinuvi, qon aylanish, nafas olish, bosim o‟zgarishlari) o‟z ichiga oladigan faollik tashqaridan va o‟z ichki istak-xohishlarimiz ta‟sirida bevosita ko‟rish, qayd qilish mumkin bo‟lgan harakatlarimiz, mushaklarimizning harakatlari orqali namoyon bo‟ladigan faollik bevosita psixik jarayonlar, ya‟ni aslida ko‟rinmaydigan, lekin faoliyat kechishiga ta‟sir ko‟rsatuvchi omillarni o‟z ichiga oladigan faollik 4. Ichki faollik nima? tashqaridan va o‟z ichki istak-xohishlarimiz ta‟sirida bevosita ko‟rish, qayd qilish mumkin bo‟lgan harakatlarimiz, mushaklarimizning harakatlari orqali namoyon bo‟ladigan faollik 128 bir tomondan u yoki bu faoliyatni bajarish mobaynidagi fiziologik jarayonlar (moddalar almashinuvi, qon aylanish, nafas olish, bosim o‟zgarishlari) hamda, ikkinchi tomondan, bevosita psixik jarayonlar, ya‟ni aslida ko‟rinmaydigan, lekin faoliyat kechishiga ta‟sir ko‟rsatuvchi omillarni o‟z ichiga oladigan faollik bevosita psixik jarayonlar, ya‟ni aslida ko‟rinmaydigan, lekin faoliyat kechishiga ta‟sir ko‟rsatuvchi omillarni o‟z ichiga oladigan faollik u yoki bu faoliyatni bajarish mobaynidagi fiziologik jarayonlar (moddalar almashinuvi, qon aylanish, nafas olish, bosim o‟zgarishlari) o‟z ichiga oladigan faollik 5. Qaysi javobda faoliyatga to‟g‟ri ta‟rif berilgan? inson ongi va tafakkuri bilan boshqariladigan, undagi turli-tuman ehtiyojlardan kelib chiqib, tashqi olamni va o‟z-o‟zini o‟zgartirish hamda takomillashtirishga qaratilgan o‟ziga xos faollik shaklidir ayni choqda sezgi organlarga ta‟sir etib turgan narsa va hodisalarning aks ettirilishidan iborat bo‟lgan psixik jarayondir kishining o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga erishish uchun ichki va tashqi to‟siqlarni harakat yordamida yengish vaqtida vujudga keladigan psixik jarayondir fakt va hodisalarni mavhumlashtirgan, umumlashtirgan holda va vositali ravishda aks ettirishdan, ular o‟rtasiga aloqa hamda munosabatlarni aniqlashdan iborat bo‟lgan bilish jarayonidir 6. Tashqi faoliyat nima? sof psixologik jarayonlarning kechishidan kelib chiqadigan aqliy faoliyat narsa va hodisalarning mohiyati, mazmuniga aloqador materialning eslab qolinishi, esga tushirilishi hamda esda saqlab turilishi bilan bog‟liq murakkab faoliyat shaxsni o‟rab turgan tashqi muhit va undagi narsa va hodisalarni o‟zgartirishga qaratilgan faoliyat shaxs individual rivojlanishi jarayonida namoyon bo‟ladigan birlamchi faoliyat 7. Ichki faoliyat nima? narsa va hodisalarning mohiyati, mazmuniga aloqador materialning eslab qolinishi, esga tushirilishi hamda esda saqlab turilishi bilan bog‟liq murakkab faoliyat sof psixologik jarayonlarning kechishidan kelib chiqadigan aqliy faoliyat shaxs individual rivojlanishi jarayonida namoyon bo‟ladigan birlamchi faoliyat shaxsni o‟rab turgan tashqi muhit va undagi narsa va hodisalarni o‟zgartirishga qaratilgan faoliyat 8. Fanda aqliy harakatlarning qanday ko‟rinishlari farqlanadi? perseptiv, mnemik, fikrlash, imajitiv perseptiv, mnemik, imajitiv mnemik, fikrlash, imajitiv perseptiv, mnemik, fikrlash 129 9. Interiorizatsiya jarayoni nima? tashqi (predmetga yo‟naltirilgan) harakatlarni ongli tarzda bajarish bilan bog‟liq murakkab jarayon shaxs xulq-atvorini ichkaridan, ichki psixologik sabablar tufayli boshqarish tashqi harakatlar asosida shakllangan va motor komponentlardan iborat faollikning psixik jarayonlarga o‟tish jarayoni inson xulq-atvori, uning bog‟lanishi, yo‟nalishi va faolligini tushuntirib beruvchi psixologik sabablar majmui 10. Eksteriorizasiya jarayoni nima? shaxs individual rivojlanishi jarayonida namoyon bo‟ladigan birlamchi faoliyat aqlda shakllangan g‟oyalarni bevosita tashqi harakatlarda yoki tashqi faoliyatga ko‟chirilishi bevosita psixik jarayonlar, ya‟ni aslida ko‟rinmaydigan, lekin faoliyat kechishiga ta‟sir ko‟rsatuvchi omillarni o‟z ichiga oladigan faollik tashqi (predmetga yo‟naltirilgan) harakatlarni ongli tarzda bajarish bilan bog‟liq murakkab jarayon 11. Faoliyatning klassik turlari qanday? o‟yin, mehnat va o‟qish fikrlash va imajitiv faollik perseptiv va mnemik faollik tashqi va ichki faollik 12. R.Nemov har qanday shaxsdagi mavjud ehtiyojlarni necha guruhga ,o‟lgan? 2 ta; fiziologik va jinsiy 2 ta; biologik va ijtimoiy 3 ta; biologik, ijtimoiy va fiziologik 2 ta; biologik va xavfsizlik 13. Motiv nima? ma‟lum ehtiyojlarni qondirish bilan bog‟liq faoliyatga undovchi sabab instinktiv impulslar, biologik tuzatishlar, qiziqishlar, xohish, urinishlar, hayotiy maqsadlar, tuzilish, ideallar va shu kabi hodisalarning mohiyatini tushuntiruvci kategoriya narsa va hodisalarning mohiyati, mazmuniga aloqador materialning eslab qolinishi, esga tushirilishi hamda esda saqlab turilishi bilan bog‟liq murakkab faoliyat A va B javoblar to‟g‟ri 14. Motivatsiya nima? motivlarning birgalikdagi ma‟lum bir iyerarxiyasini vujudga keltiruvchi va shaxsning yo‟na-lishini ko‟rsatuvchi omil, shaxsni faoliyatga undovchi sabablar majmui axloqiy xatti-harakatlarni aniq maqsadga yo‟naltirilgan turli xil maqsadlar ta‟sirida o‟zgaruvchi voqyeliklarni ifodalaydigan kategoriya 130 inson xulq-atvori, uning bog‟lanishlari, yo‟nalishi va faolligini tushuntirib beruvchi psixologik sabablar majmuni barcha javoblar to‟g‟ri 15. Motivlarning turlari qaysi qatorda berilgan? fiziologik va jinsiy muvaffaqiyatga erishish va mag‟lubiyatdan qochish biologik, ijtimoiy va fiziologik muvaffaqiyatga erishish va tavakkalga tayyorlik 16. Motivatsiyaga doir tadqiqotlarni o‟tkazgan olimlar kimlar? A.Qahhaor, A.Avloniy, A.Oripov A.Pushkin, L.Tolstoy, I.Turgenov D.Makklelland, D.Atkinson, X.Xekxauzen J.Vasington, A.Lenkolin, B.Obama 17. M.Smit attityudni necha komponentga bo‟lgan va qachon? 2002 y. 3 ta, kognitiv, affektiv hamda konativ 1942 y. 2 ta, kognitiv hamda konativ 2002 y. 2 ta, kognitiv hamda konativ 1942 y. 3 ta, kognitiv, affektiv hamda konativ 18. Rus olimi V.A.Yadov qanday kontseptsiyani yaratgan? ijtivoiy tasavvurlar kontseptsiyasi dispozitsion kontseptsiya Men-kontseptsiyasi barcha javoblar to‟g‟ri 19. V.A.Yadov ustanovkalarni necha bosqichga bo‟lgan va ular qaysilar? 4 ta; elementar ustanovkalar, ijtimoiy ustanovkalar, ba‟zaviy ijtimoiy ustanovkalar, qadriyatlar tizimi 3 ta; elementar ustanovkalar, ijtimoiy ustanovkalar, ba‟zaviy ijtimoiy ustanovkalar 2 ta; ijtimoiy ustanovkalar, ba‟zaviy ijtimoiy ustanovkalar 4 ta; elementar ustanovkalar, ijtimoiy ustanovkalar, ba‟zaviy ijtimoiy ustanovkalar, egotsentrik ustanovkalar 20. G.Ollport ijtimoiy ustanovkaning necha komponentga ajratgan? 2 ta; kognitiv, affektiv 2 ta; ijtimoiy ustanovkalar, ba‟zaviy ijtimoiy ustanovkalar 3 ta; kognitiv, affektiv va harakat 2 ta; sotsiotsentrik egotsentrik 131 № Test savollari A B C D 1. “Homo sapiens” – “aqlli zot” tushunchasini o‟zida ifoda etuvchi jonzotning paydo bo‟lganiga qancha bo‟lgan? taxminan 40 ming yildan oshdi taxminan 2,5 ming yildan oshdi taxminan 100 ming yildan oshdi taxminan 2 ming yildan oshdi 2. Ijtimoiy muhit nima? har bir shaxsning fe‟l-atvori keng ma‟nodagi ijtimoiy-ma‟naviy, siyosiy hamda iqtisodiy muhit ijtimoiy intizom va tartibning, madaniyatning mufassal ko‟rinishi insonning aniq maqsadlar va rejalar asosida faoliyat ko‟rsatadigan dunyosidir 3. Shaxs deb nimaga aytiladi? yangi tug‟ilgan chaqaloq balog‟at yoshidagi yigit va qiz ijtimoiy va shaxslararo munosabatlarning mahsuli, ongli faoliyatning subyekti bo‟lmish individdir odam va texnika o‟zaro munosabatlariga oid psixologik muammolar bilan shug‟ullanadigan inson 4. V.Karimova har bir shaxsning fe‟l-atvoriga bo‟ladigan ta‟sirning necha xilini ajratgan? 2 xil; mega va meza bosqichdagi 2 xil; makro va mikro bosqichdagi 4 xil; mega, makro, meza va mikro bosqichdagi 3 xil; makro, meza va mikro bosqichdagi 5. Nativizm yo‟nalishining tarafdorlari kimlar? Lens, Gruber Lokk, Leybnits Galton, Lokk Lens, Lokk 6. Yangi tug‟ilgan bola go‟yoki “top-toza taxta” (tabula rasa), unga hayot va undagi talablar o‟zining qonuniyatlarini yozadi va bola ularga so‟zsiz bo‟ysunishga majbur, degan g‟oya qaysi oqimga tegishli? nativizm freydizm empirizm bexiovirizm 132 7. “Egizaklar metodi”ning asoschisi kim? Gruber Galton Lokk Leybnits 8. V.Karimova bo‟yicha mustaqillik g‟oyasini tarkib toptirishning psixologik bosqichlari qanday? xohish-istak, e‟tiqod, maslak, qat‟iy ishonch, maqsad xohish-istak, e‟tiqod, maslak, qat‟iy ishonch e‟tiqod, maslak, qat‟iy ishonch, maqsad xohish-istak, e‟tiqod, maslak, qat‟iy ishonch, maqsad va qiziqishlar 9. Mafkuraviy targ‟ibotning psixologik mexanizmlari qaysi javobda berilgan? kommunikator → ma‟lumot → aloqa vositasi kommunikator → ma‟lumot → aloqa vositasi → auditoriya kommunikator → ma‟lumot ╞ aloqa vositasi va auditoriya kommunikator → ma‟lumot → auditoriya 10. Insonning tevarak-atrof voqeyliklariga ishonish mexanizmi qaysi javobda berilgan? ikkilanish va xavotirlik hissini uyg‟otuvchi ma‟lumotlarga tanish narsalar hissiyot uyg‟otadigan voqeya va hodisalarga obro‟li – avtoritetli shaxslar fikrlariga barcha javoblar to‟g‟ri 11. Ijtimoiylashuv nima? inson tomonidan ijtimoiy tajribani egallash va hayot-faoliyat jarayonida uni faol tarzda o‟zlashtirish jarayoni A va C javoblar to‟g‟ri har bir shaxsning jamiyatga qo‟shilishi, uning normalari, talablari, kutishlari va ta‟sirini qabul qilgan holda, har bir harakati va muomalasida uni namoyon etishi, kerak bo‟lsa, shu ijtimoiy tajribasi bilan o‟z navbatida o‟zgalarga ta‟sirini o‟tkaza olishi jarayoni ijtimoiy intizom va tartibning, madaniyatning mufassal ko‟rinishi 12. Ijtimoiylashuvning qanday turlari bor? faqat oilaviy ijtimoiylashuv oilaviy va iqtisodiy ijtimoiylashuv faqat iqtisodiy ijtimoiylashuv A va C javoblar to‟g‟ri 13. Ijtimoiy institutlar deb nimaga aytiladi? Ijtimoiy-gumanitar mutaxassislarni tayyorlaydigan oliy o‟quv yurtlari odam va texnika o‟zaro munosabatlariga oid psixologik muammolar bilan shug‟ullanadigan tashkilot ijtimoiylashuv jarayonlarining ro‟y beradigan shart-sharoitlari barcha javoblar to‟g‟ri 133 14. Shaxsning yo‟nalganligi deb nimaga aytiladi? ijtimoiylashuv jarayonida shaxs hayot-faoliyatini yo‟naltirib turadigan va real vaziyatlarga nisbatan turg‟un, barqaror motivlar majmuiga ega bo‟lishlik kishining o‟z oldiga qo‟yilgan maqsadga erishish uchun ichki va tashqi to‟siqlarni harakat yordamida yengish vaqtida vujudga keladigan psixik jarayondir odamning tegishli sezgi organlariga moddiy olamdagi narsa va hodisalar ta‟sir ko‟rsatgan paytida ulardagi ayrim xossalar-ning aks ettirilishi-dan iborat bo‟lgan eng sodda psixik jarayondir shaxsning maqsad sari olg‟a yurishi 15. Shaxs yo‟nalganligining eng muhim tarkibiy qismlari qanday? mas‟uliyat, maqsadlar va ideallar qiziqishlar va e‟tiqod iymon va dunyoqarash barcha javoblar to‟g‟ri № Test savollari A B C D 1. J.Piaje bo‟yicha intellektni rivojlanish bosqichlari qaysi javobda berilgan? 3 xil; sensomotor intellekt bosqichi, konkret operatsiyalarni bajarishga tayyorlash va uni tashkil etish bosqichi, formal operatsiyalar bosqichi 2 xil; konkret operasiyalarni bajarishga tayyorlash va uni tashkil etish bosqichi, formal operasiyalar bosqichi 5 xil; chaqaloqlik,ilk bolalik, o‟rta yetuklik, qarilik, uzoq umr ko‟ruvchilar 2 xil; sensomotor intellekt bosqichi, konkret operatsiyalarni bajarishga tayyorlash va uni tashkil etish bosqichi 2. An‟anaviy yosh davrlari sxemasi qachon va qayerda qabul qilingan? 1965 yili Birlashgan Millatlar Tashkilotining maxsus simpoziumida 1995 yili Birlashgan Millatlar Tashkilotining maxsus simpoziumida 1995 yili Xalqaro Fanlar Akademiyasining maxsus simpoziumida 1965 yili Xalqaro Fanlar Akademiyasining maxsus simpoziumida 3. Yosh davrlari sxemasida nechta davr qamrab olingan? 10 nf davr 11 nf davr 12 nf davr 134 13 nf davr 4. Chaqaloqlik davri qachon? erkaklarda ham ayollarda ham 1-10 oy erkaklarda ham ayollarda ham 1-10 kun erkaklarda ham ayollarda ham 1-30 kun erkaklarda ham ayollarda ham 1-5 kun 5. Emiziklik davri qachon? erkaklarda ham ayollarda ham 10 kundan 1 yoshgacha erkaklarda ham ayollarda ham 10 oydan 1 yoshgacha erkaklarda ham ayollarda ham 10 kundan 1,5 yoshgacha erkaklarda ham ayollarda ham 10 kundan yarim yoshgacha 6. Ilk bolalik davri qachon? 1 yosh 1-1,5 yosh 1-2 yosh 1-2,5 yosh 7. O‟rta yetuklik davri qachon? erkaklarda ham ayollarda ham 22 yoshdan 60 yoshgacha erkaklarda 22 yoshdan 60 yoshgacha; ayollarda 21 yoshdan 55 yoshgacha erkaklarda 22 yoshdan 60 yoshgacha; ayollarda 21 yoshdan 55 yoshgacha erkaklarda ham ayollarda ham 21 yoshdan 55 yoshgacha 8. Uzoq umr ko‟ruvchilar davri qachondan boshlanadi? 90 yoshdan o‟tgandan 80 yoshdan o‟tgandan 100 yoshdan o‟tgandan hamma davlatda har xil 9. Shaxs “Men”ini rivojlanish bosqichlari klassifikatsiyasini kim yaratgan? B.Qodirov G‟.Shoumarov E.Erikson A.Krilov 10. Shaxsning professional o‟z-o‟zini anglash bosqichlari qanday? 1) bolalar o‟yini; 2) o‟smirlik fantaziyasi; 3) dastlabki kasb-hunarni tanlash 135 1) bolalar o‟yini; 2) o‟smirlik fantaziyasi; 3) dastlabki kasb-hunarni tanlash; 4) amaliy qaror qabul qilish – kasbni tanlash 1) bolalar o‟yini; 2) o‟smirlik fantaziyasi; 3) amaliy qaror qabul qilish – kasbni tanlash 1) o‟smirlik fantaziyasi; 2) dastlabki kasb-hunarni tanlash; 3) amaliy qaror qabul qilish – kasbni tanlash 11. Attraktsiya nima? arabcha attrahere – yoqtirtirish, o‟ziga jalb etish bo‟lib, bu bir insonning boshqa bir insonga ijobiy munosabati asosida yoqishi va yoqtirishi, o‟zaro moyillikni tushuntiruvchi emotsional his ruscha attrahere – yoqtirtirish, o‟ziga jalb etish bo‟lib, bu bir insonning boshqa bir insonga ijobiy munosabati asosida yoqishi va yoqtirishi, o‟zaro moyillikni tushuntiruvchi emotsional his barcha javoblar to‟g‟ri lotincha attrahere – yoqtirtirish, o‟ziga jalb etish bo‟lib, bu bir insonning boshqa bir insonga ijobiy munosabati asosida yoqishi va yoqtirishi, o‟zaro moyillikni tushuntiruvchi emotsional his 12. Levinson yetuklik davrining bosqichlarini nechtaga bo‟lgan? 8 taga 9 taga 10 taga 7 taga 13. Hayotiy siklda yetuklikning kulminatsion davrini Levinson qaysi bosqichga qo‟ygan? 8-bosqich 9-bosqich 10-bosqich 7-bosqich 14. Akmeologiya nima? grekcha “akme – cho‟qqi, yuqori pog‟ona, gurkiratuvchi kuch” ma‟nolarini bildiradi mohiyatan bu yetuk, barkamol insonlarning rivojlanishi to‟g‟risidagi fandir ilmu-fanning shunday yangi tarmog‟iki, u insonni o‟z taraqqiyoti dinamikasida, takomili hamda hayot-faoliyatining turli bosqichlarida o‟zidagi eng kuchli qobiliyatlarini namoyon qilishining kompleks masalalarini o‟rganadi barcha javoblar to‟g‟ri 15. “Akmeologiya” tushunchasini birinchi marta fanga kim va qachon olib kirgan? 1928 yil, D.Karnegi 1928 yil, N.A.Ribnikov 1988 yil, N.A.Ribnikov 1988 yil, M.V. Gamezo 136 № Test savollari A B C D 1. Faoliyatga nisbatan yondashuvlarga xos xarakter tizimlari qanday? B va D javoblar to‟g‟ri mehnat faoliyatida va insonlarga nisbatan munosabatlarda namoyon bo‟ladigan xarakterologik xususiyatlar shaxsning borliqqa, odamlarga, predmetli faoliyatga hamda o‟z-o‟ziga munosabatini ifodalovchi psixologik, subyektiv munosabatlar majmui o‟z-o‟ziga munosabatiga aloqador va narsa- hodisalarga nisbatan munosabatlarda namoyon bo‟ladigan xarakterologik xususiyatlar 2. Qobiliyat ta‟rifi qaysi javobda berilgan? shaxsning birоr ishga qоbiliyatlilik, yarоqlilik; birоr ishni bajara оlish, qila оlish хususiyati odamning turli xil faoliyatdagi ko‟rsatgichlari, yutuqlarini ta‟minlovchi va qiyinchiliklari sabablarini tushuntirib beruvchi хususiyati A va B javoblar to‟g‟ri to‟g‟ri javob yo‟q 3. Temperament ta‟rifi qaysi javobda berilgan? insonning turli vaziyatlarda narsa, hodisa, holatlar va insonlarning xatti-harakatlariga nisbatan reaktsiyasini tushuntirib beruvchi xususiyatlari majmui A va D javoblar to‟g‟ri odamning turli xil faoliyatdagi ko‟rsatgichlari, yutuqlarini ta‟minlovchi va qiyinchiliklari sabablarini tushuntirib beruvchi хususiyati shaxs faoliyati va xulqining dinamik (o‟zgaruvchan) va emotsional-hissiy tomonlarini xarakterlovchi individual xususiyatlar majmui 4. Irodaviy sifatlar nima? insonning turli ijtimoiy vaziyatlardagi faoliyat va harakatlarga ruhan hozirligi va munosabat bildirish uslubidan kelib chiqadigan chuqur ichki holati shaxsning o‟z oldiga maqsad qo‟yib, unga erishish yo‟lidagi qiyinchiliklarni yengishini ta‟minlovchi ma‟lum sifatlari majmui 137 insonning turli vaziyatlarda narsa, hodisa, holatlar va insonlarning xatti-harakatlariga nisbatan reaktsiyasini tushuntirib beruvchi xususiyatlari majmui shaxsning birоr ishga qоbiliyatlilik, yarоqlilik; birоr ishni bajara оlish, qila оlish хususiyati 5. Shaxsga xos temperament tiplari nechta va ular qaysi javobda berilgan? 3 ta; flegmatik, xolerik, sangvinik 2 ta; xolerik, sangvinik 4 ta; flegmatik, xolerik, sangvinik, melanxolik temperament tiplarga bo‟linmaydi 6 Shaxs intellektual salohiyatini shakllanganlik darajalari qanday? layoqat, iqtidor va qobiliyat talant va iste‟dod geniy, dohiy barcha javoblar to‟g‟ri 7. Qobiliyatlarning psixologik strukturasi necha xil va ular qaysilar? 2 xil, aqliy va jismoniy 2 xil; umumiy va maxsus 2 xil; anglangan va anglanmagan 2 xil; faol va sust 8 “Professional – diagnostik so‟rovnoma” (PDS)ning muallifi kim? Ye.A. Klimov E.G‟. G‟oziyev Sh.R. Barotov B.G. Ananyev 9. “Professional – diagnostik so‟rovnoma” (PDS) da kasblarning yo‟naltirilgan sohasiga ko‟ra necha toifaga bo‟lingan? 4 ta; tabiat, texnika, odam, belgilar 3 ta; tabiat, texnika, belgilar 5 ta; tabiat, texnika, odam, belgilar, badiiy va ijodiy obrazlar 6 ta; tabiat, texnika, odam, belgilar, badiiy, ijodiy obrazlar 10 I.Pavlov temperament xususiyatlarini belgilab beruvchi qanday oliy nerv tizimi xossalarini ajratgan? 138 3 ta; kuchli, muvozanatlashgan va harakatchan 2 ta; kuchli, kuchsiz 2 ta; muvozanatlashgan va muvozanatsiz 3 ta; kuchli, muvozanatlashgan va inert 11. Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‟rtasidagi o‟zaro bog‟liqligiga ko‟ra sangvinik qanday? inert muvozanatsiz muvozanatlashgan kuchsiz 16. Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‟rtasidagi o‟zaro bog‟liqligiga ko‟ra xolerik qanday? muvozanatlashgan kuchsiz inert muvozanatsiz 17. Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‟rtasidagi o‟zaro bog‟liqligiga ko‟ra flegmatik qanday? muvozanatsiz inert kuchsiz muvozanatlashgan 18. Nerv jarayonlari va temperament tiplari o‟rtasidagi o‟zaro bog‟liqligiga ko‟ra melanxolik qanday? kuchsiz muvozanatlashgan muvozanatsiz inert 19. Xarakter ta‟rifi qaysi javobda berilgan? odamning turli xil faoliyatdagi ko‟rsatgichlari, yutuqlarini ta‟minlovchi va qiyinchiliklari sabablarini tushuntirib beruvchi хususiyati insonning turli ijtimoiy vaziyatlardagi faoliyat va harakatlarga ruhan hozirligi va munosabat bildirish uslubidan kelib chiqadigan chuqur ichki holati shaxsning borliqqa, odamlarga, predmetli faoliyatga hamda o‟z-o‟ziga munosabatini ifodalovchi psixologik, subyektiv munosabatlar majmui shaxsning birоr ishga qоbiliyatlilik, yarоqlilik; birоr ishni bajara оlish, qila оlish хususiyati 20. 139 Muloqotga kirisha olish qobiliyatiga ko‟ra shaxslar qanday tiplarga ajratiladi? ekstrovert va introvert toifali shaxslar mobil va rigid toifali shaxslar dominant va tobe toifali shaxslar barcha javoblar to‟g‟ri № Test savollari A B C D 1. Nima uchun aynan bugun insoniy munosabatlar va ularni boshqarish masalasi dolzarb bo‟lib, ijtimoiy hayot sirlarini bilishga ehtiyoj kuchaydi? dunyo miqyosida global tarzda ijtimoiy stereotiplar barham topib, o‟zgara boshlagani uchun qadriyatlar tizimi o‟zgargani uchun A, B va D javoblar to‟g‟ri insonning o‟zini kimlar bilandir solishtirish, taqqoslash, o‟xshatish tizimida o‟zgarishlar (ijtimoiy identifikasiya) ro‟y bergani uchun 2. Agressiya deb nimaga aytiladi? boshqalarga xavf soluvchi yoki ziyon yetkazuvchi har qanday xulq-atvor boshqalarni xafa qilish, ularga ziyon yetkazish niyati bo‟lgan xatti-harakatlar boshqa tirik mavjudodga ziyon yetkazishga qaratilgan, o‟zi unga nisbatan qo‟llanishiga qarshi bo‟lgan har qanday xulq-atvor barcha javoblar to‟g‟ri 3. Agressiya faolligiga ko‟ra qanday namoyon bo‟ladi? to‟gridan-to‟gri faol va to‟gridan –to‟gri sust bilvosita faol va bilvosita sust A va B javoblar to‟g‟ri barcha javoblar to‟g‟ri 4. Agressiyaning qanday turlari bor? bilvosita faol va bilvosita sust jismoniy va verbal to‟gridan-to‟gri faol va to‟gridan –to‟gri sust A va C javoblar to‟g‟ri 140 5. Zarba berish agressiyaning qanday ko‟rinishi sanaladi? jismoniy ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri faol agressiya verbal ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri faol agressiya jismoniy ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri sust agressiya verbal ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri sust agressiya 6. Oyoqdan chalish agressiyaning qanday ko‟rinishi sanaladi? jismoniy ko‟rinishdagi bilvosita faol agressiya verbal ko‟rinishdagi bilvosita agressiya jismoniy ko‟rinishdagi bilvosita sust agressiya verbal ko‟rinishdagi bilvosita agressiya 7. So'zlashishdan bosh tartish agressiyaning qanday ko‟rinishi sanaladi? verbal ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri sust agressiya jismoniy ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri sust agressiya jismoniy ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri faol agressiya verbal ko‟rinishdagi to‟gridan-to‟gri faol agressiya 8. Yomon mish-mishlar, yomon gap so‟zlarni tarqatish agressiyaning qanday ko‟rinishi sanaladi? verbal ko‟rinishdagi bilvosita sust agressiya jismoniy ko‟rinishdagi bilvosita sust agressiya verbal ko‟rinishdagi bilvosita faol agressiya jismoniy ko‟rinishdagi bilvosita faol agressiya 9. Agressiv xatti-harakatlarning turlari qanday? pattern xulq-atvor va emotsiya ochiq va yashirin agressiya jismoniy va verbal barcha javoblar to‟g‟ri 10. Agressiyaga nazariy yondashuv necha xil bo‟ladi? 2 xil; falsafiy, fiziologik 2 xil; nazariy, amaliy 2 xil; biologik, psixologik 2 xil; psixologik, fiziologik 11. 141 Agressiyaga biologik jihatdan nazariy yondashuvlar qaysi javobda berilgan? etologiya, sosiobiologiya, xulq-atvor genetikasi Freyd psixoanalizi, frustratsion agressiya nazariyasi, kognitiv neoassotsianizm, ijtimoiy munosabatlar modeli frustratsion agressiya nazariyasi, kognitiv neoassotsianizm, qo‟zg‟alishlarni uzatish modeli, ijtimoiy munosabatlar modeli etologiya, sosiobiologiya, xulq-atvor genetikasi, frustratsion agressiya nazariyasi 12. Agressiyaga psixologik jihatdan nazariy yondashuvlar qaysi javobda berilgan? etologiya, frustratsion agressiya nazariyasi, kognitiv neoassotsianizm, qo‟zg‟alishlarni uzatish modeli, ijtimoiy munosabatlar modeli sosiobiologiya, frustratsion agressiya nazariyasi, kognitiv neoassotsianizm, qo‟zg‟alishlarni uzatish modeli, ijtimoiy munosabatlar modeli Freyd psixoanalizi, frustratsion agressiya nazariyasi, kognitiv neoassotsianizm, qo‟zg‟alishlarni uzatish modeli, ijtimoiy munosabatlar modeli xulq-atvor genetikasi, frustratsion agressiya nazariyasi, kognitiv neoassotsianizm, qo‟zg‟alishlarni uzatish modeli, ijtimoiy munosabatlar modeli 13. Аgressiya nima? boshqalarga jismoniy zarar yetkazadigan, shunday niyat bilan amalga oshiriladigan harakatlar kundalik hayotda ro‟y berayotgan voqyea-hodisalarning mohiyatini, ularning sirlarini aniqlash, tahlil qilish va ajrata olishga hozirlikning mavjudligi boshqa tirik mavjudodga ziyon yetkazishga qaratilgan, o‟zi unga nisbatan qo‟llanishiga qarshi bo‟lgan har qanday xulq-atvor shaxsning o‟zini xavotirli, nizoli, murakkab vaziyatlardan olib qochishi bilan bog‟liq harakatlar 14. Egressiv xulqning shakllanish sabablarini o‟rgangan olimlar kimlar? boltiqbo‟yilik olimlar P.Dereshkyavichus va L.Yovaysha osiyolik olimlar M.Davletshin va S.Jakupov rossiyalik olimlar B.Ananyev va G.Andreyeva barcha javoblar to‟g‟ri 15. Egressiv xulqning shakllanish sabablari qanday? o‟zgalar tomonidan ijobiy hissiy munosabatning yo‟qligi va o‟zi to‟g‟risidagi bahoning o‟zgalarnikidan farq qilishi A va C javoblar to‟g‟ri kuchi yetmaydigan vazifalar va talablarning muntazam qo‟yilishi tufayli paydo bo‟lgan mag‟lubiyatdan qo‟rqish holati hamda o‟ziga ishonchmaslik, g‟olib chiqishga ko‟zi yetmaslik, jazodan qochish 142 hamma bir xil fikr yuritadigan yerda, hech kimning ko‟p o‟ylamasligi Yüklə 3,36 Mb. Dostları ilə paylaş:
|