O’zbekiton respublikasi oliy va o’rta talim vaziRLİGİ berdaq nomidagi qaraqolpoq davlat universiteti


Marketing rivojlanish tarixidan asosiy lavxalar



Yüklə 405,43 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə35/53
tarix19.01.2023
ölçüsü405,43 Kb.
#79741
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   53
 
Marketing rivojlanish tarixidan asosiy lavxalar 
Sana, yillar 
Marketingda ruy bergan uzgarishlar 
1902 yillarda 
AKShda mustakil ravishda marketing kursini ukitish boshlandi 
1908 yillarda 
İlk bor tijorat marketing tashkiloti tuzildi. AKShning yirik 
sanoat kompaniyalarida birinchi marketing bulimlari tashkil 
etildi 
1920 yillarda 
Xalkaro savdo palatasi tuzildi 
1926 yillarda 
AKShda Milliy marketing va reklama assotsiatsiyasi tashkil 
topdi, uning asosida keyinchalik Amerika marketing 
assotsiatsiyasi deb kayta nomlandi 
1930-1940 yillarda 
Dunyoning kupgina iktisodiy rivojlangan davlatlarida milliy 
marketing assotsiatsiyalari tashkil topdi 
1950-1960 yillarda 
Xalkaro marketing federatsiyasi, Jamoatchilik fikrlari 
masalalari va marketing buyicha Evropa jamiyati va Evropa 
marketing Akademiyasi kabi xalkaro marketing tashkilotlari 
tuzildi 
1980 yillarning II 
yarmi 
Mamlakatimizning iktisodiy oliy ukuv muassasalarida 
marketing kursi ukitila boshladi 
1990 yillarning 
oxirlarida 
Mamlakatimizda marketing buyicha xorijiy adabiyotlar tarjima 
kilingan xolda va Uzbekistonlik mualliflar tomonidan kuplab 
chop etilmokda 
1966 yilda AKShda marketing masalalari buyicha 350 ga yakin tadkikot firmalari faoliyat 
olib borib, undan yirik firmalar 45 mln dollarga yakin oborotga ega edi, bunda bu firmalarning jami 
oboroti 300 mln dollardan oshikni tashkil etgan. Marketing muammolarini tadkik kilishni tijorat 
boshlashuvi asosida universitetlar xam, savdo-sanoat assotsiatsiyalari, davlat tashkilotlari va 
xizmatlari xam shugullana boshladi. 
1972 yilda F.Kotler mikromarketing va makromarketing tushunchalarini asoslab berodi. 
1976 yilda Shelbi Xant marketing ayirboshlash jarayoni xakida ilm xisoblanishini kursatdi. 
80-yillar oxiri 90-yillar boshlarida marketingni globallashtirish jarayoni kuzatildi. 
Shuningdek, 1990 yilda Kanberra shaxrida (Avstraliya) «Marketing – bu xamma narsa», 
«Marketing biznesni anglatadi» shiori ostida global marketing buyicha Xalkaro konferentsiya bulib 
utdi. 
Xozirgi davrda jaxon iktisodiyotida sanoat davri axborot davriga urin bushatib bermokda. 
Bu davrda AKSh, Yaponiya, Germaniya va boshka Evropa mamlakatlariga etib keldi. Singapur, 
Tayvan, Janubiy Koreya unga juda yakin. Tez uzgaruvchan bozor sharoitlari, narxsiz rakobat 
usullarining rivojlanishi, ishlab chikarish yuksak darajada chakkon moslashuvchan, yakka 
istemolchiga muljallangan, xajmi kichik bozor soxalari, bozor segmentlari va ayrim 
«sukmok»larning kupligi unga xos xuxusiyatlardir. Ayni paytda ishlab chikarishning ixtisoslashuvi 
shunday darajaga etdiki, bir bozorning oralik segmentlarida bush makon juda kam koladi. Natijada 
bozor rakobati yanada shiddatli tus oladi. Ammo bu jarayon narx omili negizida emas, balki 
rakobatning anada takomillashgan usul va shakllari paydo bulishi natijasida yuz beradi. 
Tovarning «xayotiy tsikli» misli kurilmagan darajada kiskaradi. Xozirgi davrda etakchi 
yapon elektron firmalari bozorga urtacha xar uch oyda bir marta mikrosxemalarning yangi turini 
chikaradi. Maxsulotlar assortimentning xilma-xilligi ortdi, bir xil buyumlarni kuplab ishlab 
chikarish kamaydi, yani tup-tup kilib uyub tashlash tajribasidan voz kechilmokda. Tovar sifatiga 
ega bulgan tovarlar mazmuni uzgardi. Endi yaxshi maxsulot chikarish bilangina ish bitmaydi, 


rakobatga dosh berish uchun sotuvdan keyingi darajasini, firma kursatadigan kushimcha xizmatlar 
sifatini tubdan yaxshilash zarur. 
Korxonalar xarajatlarini oddiy kamaytirish yullarini uylabgina kolmay, ayni paytda 
tovarlarni sotish va utkazish, daromadlarni muttasil kupaytirish soxalariga kuprok etibor berishga 
majbur. Maxsulot sotishga yangi bozorlar, muayyan afzalligi tufayli maxsulot uziga jalb etadigan 
yangi xaridorlarni kondirish lozim. Bu ishlarni xozirgi zamon marketingiga tayanibgina amalga 
oshirish mumkin. Korxonaning omon kolishi iktisodiy, ilmiy-texnikaviy, konyunktura-tijorat, 
ijtimoiy va boshka axborotlarni uz vaktida olishi kabi omillardan ustalik bilan foydalanish 
natijasida taminlanadi. 

Yüklə 405,43 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   53




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin