98
• suvsiz yoki kam suv bilan ishlaydigan
texnologiyani ishlab
chiqarish va shunga rioya qilish. Qaysi sohada bo‘lsa ham imkon qadar
suvni kam ishlatish;
• suv bilan ta’minlash ishlarida suvning bekorga oqizishni va suv
yuruvchi trubalarning teshik yoki yoriq bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaslik, bu
borada foydalanadigan apparatlar va qurilmalarni
takomillashtirib
borish;
• kimyoviy reaksiyalar paytida hosil bo‘ladigan issiqlikdan
unumli
foydalanish;
• tabiiy energiya manbalari va ikkilamchi materiallardan to‘liq
foydalanish (kislotalar, ishqor, tuzlar va boshqalar);
• sarflanayotgan gazni tozalash uchun suvni tejab foydalanish va
gaz tarkibidan qimmatbaho moddalarni ajratib olish;
• oqar suvlarni imkon qadar toza saqlashga erishish.
Suvdan yopiq
tizimda foydalanish deganda, suvni olish va
foydalanishda barcha suvlar toza bo‘lishi kerak, hatto yomg‘ir
suvlaridan ham tozalab foydalaniladi. Bu usulda bir suvdan bir necha
marta foydalanish mumkin, suvning kamayishi juda kam bo‘ladi. Buni
quyidagi rasmda ko‘rish mumkin.
shlam
singadigan joy
3-rasm. Suvni tozalash usuli.
Ishlab
chiqarish
Nasos
stansiyasi
Tozalash
qurilmasi
99
Ushbu rasmdan ko‘rinib turibdiki, suv aylanishi juda oddiy: nasos
stansiyasi texnik suvni
ishlab chiqarishga beradi, keyinchalik suv
tozalanadi va nasos stansiyasi orqali yana ishlab chiqarishga qaytadi.
Suvdan qaytadigan holda foydalanish va uning ishlab chiqarishda
yo‘qotilishi quyidagi
formula asosida aniqlanadi, %:
100
.
.
.
.
a
Qx
s
Qay
s
Qtash
s
Qqur
Ку
+
−
=
bu yerda Q
qur
– aylanadigan suv miqdori m
3
/s;
Q
tash.s
– suv bilan ta’minlaydigan qurilmadan olingan suv miqdori;
Q
ay.s
– tashkilot tomonidan tashlanadigan suv miqdori m
3
/s;
Q
x/a
– xomashyodan keladigan so‘m, m
3
/s.
5-jadval
Dostları ilə paylaş: 
