O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti
-rasm. Suvning foydalanilishiga qarab guruhlarga bo‘linishi
Yüklə 1,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
2-rasm. Suvning foydalanilishiga qarab guruhlarga bo‘linishi.
Sanoat korxonalarida toza suv ko‘pincha texnik suvga qo‘shiladi, bunga sabab, suvning ifloslanganlik me’yorini bir maromda ushlab turish. Suv me’yorini suv qo‘shib saqlash, uni tozalashga qaraganda arzon va oson, ammo suvdan foydalanishda xo‘jasizlikka yo‘l qo‘yiladi. Korxonalardan suvdan qanday holda foydalanilmasin, isitiladimi yoki sovitiladimi, baribir suv parlanib, sochilib, tomchilab va boshqa sabablar natijasida yo‘qolib, kamayib boradi. Suvning ifloslanishi uning sifatiga quyidagicha ta’sir qiladi: ● tarkibida sulfat va nitratlar miqdori oshib boradi; ● yer osti va daryo suvlarida kalsiy, magniy va kremniy ko‘payib ketsa, ular tez yuviladi. Achchiq kislotali yomg‘irlar yog‘ishi tog‘ jinslarini eritadi; ● oddiy suvda og‘ir metallar – qo‘rg‘oshin, kadmiy, simob, mishyak va fosfat, nitrat va nitritlarning bo‘lishi; Ыгм Sug‘ora- digan Xo‘jalik ichimlik Muhit hosil qiluvchi Yuvadigan Reaksiyaga kirishuvchi Aylanuv- chi Shimib ketuvchi Texno- logik Sovitil- gan Energetik Texnik Suv 95 ● yer ostidagi va ustidagi suvlarda oqova suvlar orqali tuzlarning ko‘payib borishi; ● suvda organik birikmalarning yoki biologik turg‘un uzoq saqla- nadigan pestitsidlar, super ekotoksikantlar, kanserogen va mutatsiya chaqiruvchi moddalarning bo‘lishi; ● toza ichimlik suvi tarkibida kislorodning kamayib ketishi; ● suv havzalarida viruslar, zamburug‘lar va yuqumli kasallik cha- qiruvchi bakteriyalarning bo‘lishi; ● toza tabiiy suvning radioaktiv moddalar bilan ifloslanishi; ● neft mahsulotlari, fenol, organik moddalar, yoqilg‘i moylash materiallari; ● eng xavfli zaharli moddalar ishlab chiqaruvchi sanoat kor- xonalari, (zavodlar, sellyuloza-qog‘oz zavodlari, transport tashkilotlari oqovasi va boshqalar) suvni ifloslantiruvchi manba hisoblanadi. Suvni tozalashning bir necha usullari mavjud bo‘lib, biz ularni ko‘rib chiqamiz. Suvni tindirish yoki cho‘ktirish usuli bilan tozalash. Oqar suvlar, daryo, kanal va katta ariqlarning suvlari juda tez ifloslanadi, bunga sabab, atmosferadan gaz holida chang va qora kuyalar ko‘p miqdorda tushadi. Oqar suvlarga chetdan qishloq xo‘jalik o‘simliklarini sug‘orishdan ortgan, tarkibida mineral o‘g‘itlar, pestisidlar, nitrit saqlaydigan suvlar, sanoat korxonalarida biron bir mahsulotni olish uchun ishlatilib, keyin yaroqsiz holga kelgan suvlar, yomg‘ir va qor bilan tushgan yomg‘ir suvlari kelib tushadi. Tabiiyki, bu suvlarning tarkibi har qanday toza suvni ifloslantirish imkoniga ega bo‘ladi. Suvning tarkibida zarrachalar juda ko‘p bo‘ladi, ular kelish manbaiga qarab yirik va mayda bo‘lishi mumkin. Suvni cho‘ktirib yoki tindirib tozalashda zarrachalar yirik bo‘lib, suv sekin oqsa, u holda tozalash ishlari tezroq boradi. Suv tindirgichlar yotiq to‘rtburchak shaklda bo‘ladi, tindirgich to‘siq quyiladi, shunda uning harakati sekinlashadi. Tindirgichdagi suvni to‘g‘ri taqsimlash uchun uning eni bo‘ylab teshikli to‘siqlar o‘rnatiladi. Yotiq tindirgichlarda suvdagi zarralar parallelogramma qonuni kuchiga binoan tindirgich tagiga cho‘kadi yoki suv oqimi bilan tindirgichdan chiqib ketadi. Bu esa, o‘z navbatida, ikki tezlikning o‘zaro nisbatiga bog‘liq bo‘ladi. 96 Tik tindirgichlar silindr, to‘rtburchak, konussimon, to‘nkarilgan piramida holida bo‘lib, unga suv markaziy quvurdan kiradi, 180 °S burilib pastga tushadi, so‘ngra yuqoriga harakatlanadi. Tindirilgan suv aylanma novlar orqali pastga tushib, filtrlovchi xonalarga oqib boradi. Yopiq tindirgichlarda suv harakatining tezligi odatda 2-4 mm/sek, tik tindirgichlarda esa 1 mm/sek bo‘lib, suvning tindirgichdan o‘tish vaqti 4-8 soatga cho‘ziladi. Tindirgichning iqtisodiy samaradorligi zamon talablariga uncha mos kelmaydi. Yüklə 1,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|