6. Texnoloji proseslərdə yanğın profilaktikası
İstehsalatda təsadüf edilən yanğınlar, xüsusən yanma təhlükəsi
çox olan müəssisələrdəki yanğınlar çox zaman texnoloji pros-
esin pozulması, avadanlıqların nasazlığı, adi yanğınla mübarizə
tələblərinə əməl edilməməsi nəticəsində törəyir.
Yanğın təhlükəli hadisədir, o çoxlu qiymətli əşyanın məhv
edilməsinə və insan tələfatına səbəb olur. Yanğının söndürülməsi
çox mürəkkəb prosesdir. Yanğınla mübarizədə ən səmərəli vasitə
profilaktika tədbirləridir. Yanğının səbəblərinin vaxtında aradan
qaldırılması onun söndürülməsindən asandır və ucuz başa gəlir.
İstehsalat yanğınları texnoloji proseslərin xarakterini ifadə edən
amillərdən – tezalışan maddələrin fiziki-kimyəvi xassələrindən,
alovlanmanın istilik impulsunun təbiətindən, istehsal şəraiti ilə
bərabər, müəssisələrdə yanğın əleyhinə görülən tədbirlərdən və
əmək intizamından xeyli asılıdır.
Neft sənayesi müəssisələrində avtomatlaşdırma və hermetikləş-
dirilmə tədbirləri yanğınla mübarizədə birinci dərəcəli amillərdəndir.
117
XII. Əmək mühafizəsi haqqında məlumat
Yanğınla mübarizə texnikasının mühüm hissəsi olan yanğın
profilaktikası yanğının və partlayışın qarşısının alınması və ləğvi
üçün vacib sayılan təşkilati və texniki tədbirlərlə vəhdət təşkil edir.
Bu tədbirlərə həm müəssisələrin layihələndirilməsi və inşası, həm də
istismarı zamanı yanğın təhlükəsizliyi daxildir.
Yanğınla mübarizədə təsirli tədbirlərin işlənib hazırlanmasında
yanma və partlayış haqqında nəzəri biliklərlə yanaşı istehsalatda bu
sahədə toplanmış təcrübi materialdan hərtərəfli və düzgün istifadə
olunmalıdır.
Tədqiqat nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, neft sənayesində
təsadüf olunan alışma, yanğın və partlayış hadisələri aşağıdakı
səbəblərdən törəyə bilər:
1. Adi yanğın təhlükəsizliyi tələblərinin pozulması;
2. Texnoloji proseslərdə rejimin pozulması;
3. Elektrik avadanlığının və elektrik şəbəkəsinin nasazlığı, elektro-
texniki qaydaların pozulması;
4. Özbaşına alışma, statik elektrikləşmə, şimşək və başqa səbəblər.
Təcrübələr göstərir ki, yanğınların böyük əksəriyyəti yanğın
təhlükəsizliyi qaydalarına əməl edilməməsi, müəssisə və sex
rəhbərliyinin diqqətsizliyi, təlimatın və əmək intizamının pozulması
nəticəsində törəyir. Neft və qaz sənayesi müəssisələri yüksək
dərəcədə yanğın təhlükəli olduğundan hər bir kiçik ehtiyatsızlıq ağır
yanğına və partlayışa səbəb ola bilər.
Yanğın profilaktikası yanğın və partlayışların qarşısını almaq üçün
normativ əsasında işlənib hazırlanmış və sistematik tətbiq edilən
təşkilati-texniki tədbirlər kompleksidir. Şərti olaraq bu tədbirlər
dörd qrupa bölünür:
1. Texnoloji proseslərin və avadanlıqların təkmilləşdirilməsi (her-
metiklik, mexanikləşdirmə, avtomatlaşdırma, mühafizə vasitələrinin
və qoruyucu vasitələrin tətbiqi və s), elektrik, ventilyasiya və
qızdırıcı avadanlıqlardan düzgün istifadə edilməsi, yanmayan inşaat
materiallarının tətbiqi, yanğın təhlükəsi yüksək olan yerlərdə ciddi
inzibati nəzarət və s;
2. Sənaye obyektlərinin düzgün planlaşdırılması, oda davamlı
tikintilərdən istifadə edilməsi nəticəsində yanğın və partlayışın
yayılmasının məhdudlaşdırılması;
3. Yanğın təhlukəli obyektlərdə mərtəbə və ərazi məhdudlanması,
çoxlu çıxış yollarının qoyulması, işçinin və qiymətli əşyanın yanğın
yerindən tez köçürülməsi tədbirləri;
4. Yanğın söndürmənin texniki vasitələrindən tez və səmərəli
istifadə etmək üçün onların düzgün yerləşdirilməsi və heyətin
hazırlıq dərəcəsinin yüksəldilməsi.
Sənaye müəssisələrinin layihələndirilməsində və inşaatında «İnşaat
Norma və Qaydaları»nın (İN və Q) və «İnşaat Layihələndirilməsində
Yanğın Əleyhinə Texniki Şərtlər»in (İLYƏTŞ) tələbləri nəzərə
alınmalıdır.
118
XIII. Gələcəyin enerjisi, neft və qazın əvəzləyiciləri haqqında
Dostları ilə paylaş: |