Nuraliyeva xafiza otaevna

 
 

---

3 
Kirish 
Hozirgi kunda farmatsevtika sohasini rivojlantirishga katta e‘tibor 
qaratilayotgani O‗zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoevning 2018 yil 
14 fevraldagi PQ-3532 sonli ―Farmatsevtika tarmog‗ini jadal rivojlantirish 
bo‗yicha qo‗shimcha chora-tadbirlar to‗g‗risida‖gi qarorida va 2019 yil 10 
apreldagi PF-5707 ―2019-2021 yillarda Respublikaning farmatsevtika tarmog‗ini 
yanada jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to‗g‗risida‖ gi farmonida batafsil bayon 
etilgan. 
Rivojlangan davlatlarda inson salomatligini muhofaza qilish va mehnat 
qobiliyatini ko‗tarish haqida g‗amxo‗rlik qilish muhim davlat vazifalaridan
hisoblanadi. Kasalliklarning oldini olishda, sog‗lom turmush tarzini shakllantirish 
va targ‗ib qilishda tibbiyotda profilaktika yo‗nalishining xizmati benihoya 
kattadir. Profilaktik tibbiyotga asos bo‗la oladigan fan - gigiyenadir.
Gigiyena –yunoncha «higiyenos» so‗zidan olingan bo‗lib, inson 
salomatligiga tashqi muhit omillarining ta‘sirini o‗rganadigan, o‗rganish natijasida 
olingan ma‘lumotlarga asoslanib me‘yor va qoidalarni ishlab chiqadigan fandir. 
Gigiyena fani ishlab chiqqan me‘yor va qoidalar sanitariya muassasalari tomonidan 
joriy etiladi. 
Inson organizmi tashqi muhitning beto‗xtov almashinib turadigan ko‗p 
omillari ta‘siriga duch keladi, lekin organizmning tabiiy moslashuvchanlik 
xususiyati kasallik kelib chiqishiga yo‗l qo‗ymaydi. Organizm bilan tashqi muhit
o‗rtasidagi muvozanatning buzilishi esa kasalliklarga zamin yaratadi, chunki 
moslashuvchanlikning chegarasi bor. Gigiyena fani inson salomatligi va tashqi 
muhit orasidagi mutanosiblikni saqlash zarurligini o‗rgatadi, inson vujudi va 
faoliyati bilan atrof -muhitning uzviyligini ta‘minlaydi. 
Gigiyenaning asosiy muammolari - bu organizm bilan tashqi muhitning 
o‗zaro munosabatlari - hozirgi vaqtda muhit bilan organizmning o‗zaro ta‘siri va 
birligi deb talqin qilinadi. Tashqi muhitning organizmga ko‗rsatadigan ta‘siri 
organizmning nafas olish, ovqatlanish, termoregulatsiya jarayonlarida namoyon 

---

4 
bo‗ladi. Organizmning eng muhim hayotiy jarayonlari tashqi muhitning 
ta‘sirlariga, bularning sifati va miqdoriga bog‗liqdir. 
P. Pavlov odam salomatligi tashqi muhit omillari ta‘siriga uchrab qolganida 
kasallik kelib chiqadi, chunki bunda muhit bilan organizm o‗rtasidagi muvozanat 
buziladi, deb ko‗rsatib o‗tgan edi. 
Gigiyena moduli farmatsevtik ishlab chiqarish muhitida fizikaviy, kimyoviy 
va biologik, radiologik omillar ta‘siri, farmatsevtik ishlab chiqarish korxonalari va 
dorixonalarni loyihalashga, qurilishiga, jihozlanishiga va ekspluatatsiyasiga, toza 
va steril xonalarga, ishchi xodimlarga va ularning kiyimlariga qo‗yiladigan 
gigiyenik talablarni o‗rganadi va farmatsevtik ishlab chiqarishida mehnat sharoitini 
sog‗lomlashtirish chora-tadbirlarini ishlab chiqadi. 
Darslik gigiyenaning asosini ochib berib, uning vazifalari sog‗liqni 
saqlashdagi profilaktika masalalarini yoritib beradi. Farmatsevtika sohasida 
farmatsevtlarning kasalliklarni dorilar bilangina davolamasdan, kasallik sabablari 
va oldini olish ishlarini olib borishlarida yordam beradi. 
Darslikni 
yanada 
yaxshilash 
maqsadida 
o‗quvchilar 
tomonidan 
bildiriladigan fikr va mulohazalar, ko‗rsatilgan kamchiliklar mualliflar tomonidan 
mamnuniyat bilan qabul qilinadi.