O‘zbekiston pespublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Buyurtmachiga yoʻnaltirilganlik institutning yuqori kurslarida 
talabalarni buyurtmachiga moslashtirish kasb sirlarini chuqur o‘zlashtirishlariga 
erishishni nazarda tutadi. 
Ijobiy fikrlash prinsipi hamma vaqt boshqaruvning boshka prinsiplari 
bilan birgalikda qo‘llaniladi. 
Vakolat berish prinsipi xodimlarning malakasini oshirishda qo‘llaniladi. 
Boshqaruv prinsiplarini tanlash va samarali tarzda foydalanish 
muvaffakiyatga erishishning asosi holos. Boshqaruv samarasining muhim omili 
boshqaruv usulidir. 
Boshqaruv usuli. 
Boshqaruv usuli rahbarning boshka qo‘l ostidagi rahbarlarga vakolatlar 
bershi, ularga imkoniyatlar berish, takliflaridan foydalanish, ularga ishonish va 
ularning harakat rejalarini amalga oshirishga bog‘liq buladi. bularga mos 
ravishda rahbarning o‘zini tutishining turt xil usuli mavjud: 
1) Avtokratik. 
2) Byurokratik. 
3) Demokratik. 
4) Aristokratik. 
Avtokratik usul rahbar o‘z g‘oyalarini (kidirib topgan g‘oyalarni), 
rejalarni xech kim bilan maslahatlashmasdan amalga oshirishi bilan 
harakterlanadi. O‘z fikrini buyruq bilan amalga oshiradi. 
Byurokratik usulda boshqaruv rasmiy tus oladi instruksiyalar, buyruklar, 

---

67 
qo‘llanmalar, qog‘ozlar bilan ishlanadi. 
Demokratik usul rahbar va jamoani o‘z-o‘zini boshqarish faoliyatining 
optimal munosabatiga asoslangan. Uning xususiyati - bajaruvchilarning rejalarni 
tuzish va amalga oshirish jarayonida faol katnashadilar. Rahbar tomonidan o‘z 
qo‘l ostidagilarga ishonch bildirilishi va ularni ruxlantirishi natijasida yuqori 
darajada unumdorlikga erishiladi. 
Xodimlariga «Buni biz o‘zimiz amalga oshirdik» deyish imkonini 
beradigan rahbar eng yaxshi rahbardir. 
O‘quv-tarbiya jarayonini amalga oshirishda demokratik usul, yuqori 
tashkshyutlarning direktiv buyruklarini amalga oshirishda avtokratik, xisob va 
hisobot masalalarida byurokratik usuldan foydalanish yaxshi natijalar beradi.