O’zg Vara q Hujjat № Imzo Sana Bet

O’zg
 
Vara
q
 
Hujjat 
№ 
Imzo 
Sana
 
Bet 
 
 
Aslonova D. 
Bajardi: 
Rahbar: 
“Axborot-kommunikatsiya tizimlarini optimallashtirish” fanidan modulli 
o’qitish uslubiyotini yaratish (Chiziqli programmalash masalasini 
geometrik usulda yechish) 
Motivatsiyani 
yuksak 
darajada 
shakllanishiga 
muammoli 
o`qitish 
texnologiyasini qo`llanishi samarali hizmat qiladi. SHu bilan bir qatorda talaba 
muammoni shakllanishini va uni echimini izlab topish usullarini o`rganadi. 
YAngi o`quv materiallarni bayon etish jarayonida tarixiy vaziyatlardan, 
qiziqarli voqealardan, ibratli iboralardan, maqolalardan va shu kabi qiziqarli 
axborotlarni qo`llash motivatsiyaga samarali ta`sir etishi muqarrar. 
O`qitish jarayonida pedagogning xulqi ibrati, auditoriyani boshqarish mahorati, 
nutq madaniyati, yangi o`quv materialga munosabati, izlanuvchanligi va 
qiziquvchanligi xislatlarni namoyon etilishi, ta`sirchan hatti-harakatlari albatta 
talabalarni befarq qoldirmaydi, ularni faolligini, motivatsiyani oshiradi. 
5. Modullik tamoyili. Bu tamoyil o`qitishni individuallashtirishning asosi 
bo`lib hizmat qiladi. 
Birinchidan, modulning dinamik strukturasi fan mazmunini qo`yidagicha uch 
xil ko`rinishda namoyon etish imkoniyatini beradi:
- to`la; 
- qisqartirilgan;
- chuqurlashtirilgan. 
O`qitishning u yoki bu turini tanlash talabaga havola qilinadi. 
Ikkinchidan, modul mazmunini o`zlashtirishda, usul va shakllarning 
turlichaligida ham modullik namoyon bo`ladi. Bu esa o`qitishning faollashtirilgan 
shakl va usullari (dialog, mustaqil o`qish, o`quv va imitatsion o`yinlar va hokazo), 
hamda muammoli ma`ruzalar, seminarlar, maslahatlar bo`lishi mumkin. 
Uchinchidan, modullik, yangi materialni pog’onasimon o`zlashtirishda 
ta`minlanadi, ya`ni har bir fan va har bir modulda o`qitish oddiydan murakkabga 
qarab yo`nalgan bo`ladi. 
To`rtinchidan, modulga kiruvchi o`quv elementlarining moslanuvchanligi 
tufayli, o`quv materialini muntazam ravishda yangilab turish imkoniyati ko`zda 
tutiladi. 
6. Muammolik tamoyili. Bu tamoyil muammoli vaziyatlar va mashg’ulotlarni 
amaliy yo`naltirilganligi tufayli, o`quv materialining o`zlashtirilish samaradorligini 

---

O’zg
 
Vara
q
 
Hujjat 
№ 
Imzo 
Sana
 
Bet 
 
 
Aslonova D. 
Bajardi: 
Rahbar: 
“Axborot-kommunikatsiya tizimlarini optimallashtirish” fanidan modulli 
o’qitish uslubiyotini yaratish (Chiziqli programmalash masalasini 
geometrik usulda yechish) 
oshishiga imkon beradi. Mashg’ulotlar paytida gipoteza (faraz) ilgari suriladi, uning 
asoslanganligi ko`rsatiladi va bu muammoning echimi beriladi. Ko`pchilik hollarda 
bizning o`qituvchilar darslarda faqatgina dalillar keltiradilar (ular hatto yangi bo`lsa 
ham), ammo misol uchun AQSHda o`qituvchi masalani o`rganish uslubini, o`zi 
qo`ygan muammoni echish yo`llarini, tajriba xususiyatini, uning natijalarini 
ko`rsatadi va tushuntiradi. YA`ni u tadqiqotchi sifatida namoyon bo`ladi. 
Birinchi navbatda, ayniqsa, ana shu narsa talabani qiziqtirib qo`yadi, unda 
ijodiy fikrlash va faollikni tug’diradi. 
7. Kognitiv vizuallik (ko`z bilan kuzatiladigan) tamoyil. Bu tamoyil 
psixologik-pedagogik qonuniyatlardan kelib chiqadi, ularga ko`ra o`qitishdagi 
ko`rgazmalar, nafaqat surat vazifasini, shu bilan birga kognitiv vazifani bajargan 
taqdirdagina o`zlashtirish unumdorligini oshiradi.
Aynan shuning uchun, kognitiv grafika-sun`iy intellekt nazariyasining yangi 
muammoli sohasi bo`lib, murakkab ob`ektlar komp’yuter suratchalari ko`rinishida 
tasvir etiladi. Modulning tarkibiy tuzilmasi bo`lib, rangli bajarilgan, kognitiv-grafik 
o`quv elementlari (rasmlar bloki) hizmat qiladi. SHuning uchun rasmlar, modulning 
asosiy bosh elementi hisoblanadilar. Bu esa: 
Birinchidan, talabaning ko`rish va fazoviy fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi, 
ya`ni o`rganish jarayoniga miyaning tasviriy o`ng yarim shari boy imkoniyatlari 
qo`shiladi. 
Ikkinchidan, o`quv materiali mazmunini o`zida zich joylashtirib ravshan 
ko`rsatuvchi surat (rasm), talabada tizimli bilim shakllanishiga yordam beradi.
Uchinchidan rangli suratlar, o`quv informatsion materialni qabul qilinish va 
eslanish samarasini oshiradi, hamda talabalarni estetik tarbiyalash vositasi bo`lib 
hizmat qiladi. 
Insonning 
bilim 
olishi, 
fikrlashning 
xuddi 
ikkita 
mexanizmdan 
foydalanganidek bo`ladi: ularning biri simvolli (shartli belgili) bo`lsa, ikkinchisi 
geometrik (algebralik) bo`ladi. 

---