1. Harbiy gigienaning maqsadi nima

2. Askarlar uchun kunlik ratsiоnning enеrgеtik qiymati. 
Kunlik ovqat ratsionining energetik qiymati haftaning ayrim kunlari bo‘yicha ovqatlanish payogi 
me’yorlaridan u yoki bu tarafga 300-400 kkal gacha o‘zgarishiga ruxsat etiladi.
Ovqat kun davomida to‘g‘ri taqsimlangan boʻlsin (kunlik energetik qiymatning foizlardagi nisbatida) 
3. Askarlar uchun kunlik ratsiоnning enеrgеtik qiymati. 
Javobi 5-bilet 2-savolida berilgan.
№6-Билет
1.Suv taminoti bo’yicha javobgar va uning asosiy vazifalari 
Dala sharoitida qo‘shinlarni suv bilan ta’minlash uchunjavob gar shaxslar: qism komandiri, ta’minot bo‘yicha 
uning yordamchi si, injenerlik xizmati boshligM, kimyoviy xizmat boshlig‘i, tibbiy xizmat boshlig‘i hisoblanadi. 
Ko‘rsatilgan xizmat bo‘limlarining o‘ziga xos vazifalari belgilangan. Masalan, injenerlik xizmati xodimlari 
zimmasiga suv manbaini razvedka qilishda qatnashish, manbadan suvni chiqarish va suv ta’minoti punktlarida 
suvning sifatini yaxshilashda qo‘llanadigan texnik vositalar bilan ta’minlash, shaxsiy suv zahiralaridan 
foydalanishda esa, askarlarni tabelli vositalar bilan ta’minlash va ularni vositalardan foydalanishga o‘rgatish 
vazifasi yuklatiladi. 

---

2.Insonning tabiiy muhitga bo’lgan salbiy tasiri nimada namoyon bo’ladi 
3.Taomnomaning tarkibi va tuzulishi 
№7-Билет
1. Payoq turlarining № 5 mе’yorining nоmlanishi 
2.Nima sababdan suv manbalari razvetka qilinadi, razvedka guruhining vazifalari 
3.Suv va ovqat mahsulotlaridan namuna olish usullari, ularni ZM, RM bilan 
zararlanganligini ekspertiza qilish (brigada zvenosi darajasida), zararlanishning qism 
askarlari organizmiga tasiri nuqtai nazaridan zararlanish darajasini baholash. 
№8-Билет
1.Qo’shinlarni tibbiy taminoti sistemasida sanitariya-gigienik tadbirlarning ahamiyati 
va o’rni 
2.Stattsionar dala sharoitida ovqatlanishni tashkil qilish 
3.Suv va ovqat mahsulotlarini dezaktivattsya va degazattsya qilish usullari va 
vositalari 
№9-Билет
1.Qurolli kuchlarda gigienik taminot va sanitariya nazorati 
2.Tayyor taomdagi vitamin “S” ning miqdorini tekshirish 
Har oyda bir marta amaldagi ovqatlar tarkibidagi C vitamini ning miqdori tekshirilib turilishi kerak. Buning 
uchun berilayotgan. Tayyor ovqatlardan (sabzavotli ovqatlarlar 3-taom, mevalar) namunalar olinadi. Olingan 
namunalardan 10 grammdan tortib olinib chinni kosachaga solinadi, yaxshilab eziladi, 50 ml xlorid kislota 
sining 2% li eritmasidan qo’shiladi va 10 daqiqa qoldiriladi. Tayyor bo’lgan suyuqlikni 4 qavatli doka orqali 
suziladi va tekshirishdan o’tkaziladi: buning uchun tayyor eritmadan 5 ml olib, unga 15 ml distillangan suv 
solinadi va och pushti rang hosil boʻlib, 1 daqiqa davomida rangsizlanmaguncha 0,001 n. Tilmans bo’yog’i 
bilan titrlanadi. Ovqat tarkibidagi askorbin kislotasining miqdori formula yordamida hisoblab topiladi: 

---

X = n × V × K × 0,088 × 100 / V1 × m mg% 
X-100 g mahsulot tarkibidagi askorbin kislotasi, mg larda;
n-titrlash uchun ketgan Tilmans bo’yog’ining miqdori, ml; 
V eritmaning umumiy miqdori;
V1-titrlash uchun olingan suyuqliq miqdori, ml; 
K-Tilmans bo’yog’i uchun to’g’rilash koefitsienti;
0,008-1 ml Tilmans bo’yog’i biriktirib oladigan askorbin kis lotasining miqdori; 
m-olingan mahsulot namunasining vazni (ovqat turi).
Qismdagi xizmatchilarda C gipovitaminozning belgilari aniq langan hollarda yoki ovqat tarkibida askorbin 
kislotasining miqdori past bo’lsa, 3 ovqat tarkibini C vitamini bilan boyitiladi. Buning uchun ovqatni 
vitaminlashtirishdan oldin vrach (feldsher) kerakli miqdordagi askorbin kislotasini sovutilgan qaynatilgan 
suvda eriti ladi (1 xizmatchiga 50 mg hisobidan) va ovqat tarqatilishidan 20 30 daqiqa oldin sovutilgan 3-ovqat 
tarkibiga qoʻshiladi. Uchinchi ovqat yaxshilab aralashtirilganidan so’ng xizmatchilarning krush kalariga teng 
qilib boʻlinadi. I kun davomida sarflangan askorbin kislotasining miqdori va tayyorlangan ovqatning sifati 
haqidagi ma’lumotlar maxsus daftarga yozib qo’yiladi.