I fəSİL. Müasir şəraitdə əmək potensialının formalaşmasının nəzəri metodoloji əsasları

 
Cədvəl 6 
Məşğul əhalinin iqtisadi fəaliyyət növləri üzrə bölgüsü 
Cəmi 
2005 2010 2011 2012 2013 
2014 
O cümlədən 
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 
Kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və 
baliqçılıq 
38,7 
38,2 
37,9 
37,7 
37,1 
36,7 
Mədənçıxarma sənayesi 
1,0 
1,0 
0,9 
0,9 
0,9 
0,9 
Emal sənayesi 
4,9 
4,8 
4,8 
4,9 
5,0 
4,9 
Elektrik enerjisi,qaz və buxar istehsalı, 
0,7 
0,7 
0,7 
0,7 
0,7 
0,6 

---

40 
bölüşdürülməsi və təchizatı 
Su təchizatı, tullantıların təmizlənməsi 
və emalı 
0,6 
0,6 
0,6 
0,6 
0,5 
0,6 
Tikinti 
5,2 
6,6 
7,1 
7,2 
7,2 
7,3 
Ticarət, nəqliyyat vasitələrinin təmiri 
15,6 
14,5 
14,5 
14,6 
14,7 
14,8 
Nəqliyyat və anbar təsərrüfatı 
4,3 
4,1 
4,1 
4,1 
4,1 
4,0 
Turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə 
0,6 
1,1 
1,1 
1,1 
1,1 
1,2 
İnformasiya və rabitə 
0,8 
1,3 
1,3 
1,3 
1,3 
1,3 
Maliyyə və sığorta fəaliyyəti 
0,4 
0,6 
0,6 
0,6 
0,7 
0,7 
Daşınmaz 
əmlakla 
əlaqədar
əməliyyatlar 
2,0 
1,6 
1,6 
1,7 
1,8 
1,9 
Peşə, elmi və texniki fəaliyyət 
1,1 
1,1 
1,1 
1,2 
1,2 
1,3 
İnzibati 
və 
yardımçı 
xidmətlərin 
göstərilməsi 
1,0 
1,1 
1,1 
1,1 
1,2 
1,2 
Dövlət idarəetməsi və müdafiə, sosial 
təminat 
6,3 
6,4 
6,4 
6,3 
6,2 
6,2 
Təhsil 
8,5 
8,1 
8,0 
7,9 
8,1 
8,0 
Əhaliyə səhiyyə və sosial xidmətlərin 
göstərilməsi 
4,7 
3,9 
3,8 
3,7 
3,8 
3,8 
İstirahət, əyləncə və incəsənət sahəsində 
fəaliyyət 
1,3 
1,4 
1,4 
1,4 
1,4 
1,5 
Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi 
2,3 
2,9 
3,0 
3,1 
3,0 
3,1 
Azərbaycan statistik göstəriciləri 2015, DSK 
Yuxarıdakı cədvəlin məlumatlarına diqqət yetirsək, görərik ki, 2005- ci 
ildən başlayaraq, fəaliyyət növləri üzrə ən yüksək məşğulluq sahəsi olan kənd 
təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq sferasında məşğülluğun səviyyəsi ildən 
ilə aşağı düşməyə başlamışdır. Belə ki, 2005- ci ildə bu sferalarda məşğulluq 
səviyyəsi ümumi məşğul olanların 38,7%- ni, 2010-cu ildə 38,2% - ni, 2012-ci 

---

41 
ildə 37,7% - ni 2013-cü ildə 37,1 %- ni, 2014- cü ildə isə 36,7% - ni təşkil 
etmişdir. Başqa sözlə 2014- cü ildə kənd təsərrüfatı balıqçılıq və meşə 
təsərrüfatında əhalinin məşğulluğu 1,0% aşağı enmişdir. 
Qeyd etmək lazımdır ki, məşğulluq səviyyəsini aşağı düşməsi dinamikası
mədənçıxarma sənayesi sahəsində ticarət və nəqliyyat vasitələrinin təmiri 
sahəsində, dövlət idarəetməsi, müdafiə və sosial təminat sferasında, təhsildə 
əhaliyyə səhiyyə və sosial xidmətlərin göstərilməsində özünü göstərir. Əksinə 
olaraq tikintidə 2005- ci ildə müqayisələrdə 2014-ci ildə məşğulluq səviyyəsi 
5,2% - dən 7,3% - ə turistlərin yerləşdirilməsi və ictimai iaşə sferasında 0,6 – 
dən 1,2% - ə (2 dəfə), peşə, elm və texniki fəaliyyət sahəsində 1,1% - dən, 1,3%- 
ə, istirahət, əyləncə və incəsənət sahəsində isə 1,3% dən,1,5%- dək 
yüksəlmişdir. 
Qərbin inkişaf etmiş ölkələrində müqayisə üçün ixtisaslaşdırılmış işçi 
qüvvəsinin payına bütün məşğul olanların 80% - dən çoxu, Rusiyada təqribən 
70% - i, bizim respublikada isə təqribən 44% - i düşür. Odur ki respublikamızda 
ixtisaslaşmanın strukturu həmçinin işçi qüvvəsinin keyfiyyəti xeyli dərəcədə 
təkmilləşdirmələr 
tələb 
edir. Şübhəsiz, işçi qüvvəsinin keyfiyyətinə 
respublikanın xeyli dərəcə fiziki və mənəvi köhnəlmiş əsas fondlarının 80% - 
dən çox olması mənfi təsir göstərir. Son 15 ildə respublikada aparılan əsas 
fondlara 
iri 
miqyaslı 
sərmayiləri 
qoyulmasını 
onların 
gələcəkdə 
intensivləşməsini və səmərəliləşməsini tələb edir.