Siyasi. İDeolojiler

[Humanism]:
insan ihtiyaç­
larının karşılanmasına ve amaçlarının başarılmasına 
ahlâkî öncelik tanıyan bir felsefe.
Hüküm et [Government]: 
Genellikle yasama, yürütm e 
ve yargıyı kapsayan ve kolektif kararların devlet adına 
alındığı mekanizma.
Irk [Race]: 
Ortak bir genetik kalıtımı paylaşan ve bu 
sayede biyolojik etkenler aracılığıyla diğerlerinden 
ayrılan bir insan topluluğu.
Irksalcılık [Racialism]: 
Irkların yalnız hayataları gerek­
tiği veya farklı özelliklere sahip oldukları ve böylece 
farklı sosyal rollere büründükleri İçin, ırksal ayrımın 
siyasî anlamda önemli olduğuna duyulan inanç, (bkz. 
s. 226)
İdealizm [Idealism]: 
Ahlâkın ve ideallerin önem ine 
vurgu yapan siyasî bir görüş açısı; felsefî açıdan, 
idealizm, ideaların maddî dünyadan daha “gerçek" 
olduğunu ima eder.
İdeoloji [Ideology]: 
Bazı organize olmuş siyasî eylem ­
lere temel sağlayan, birbiriyle az çok uyumlu bir dizi 
fikir.
İktisadî Liberalizm [Economic Liberalism]: 
Kendi 
kendini regüle eden piyasa mekanizmasının doğal 
olarak herkese refah ve fırsatlar sunma eğiliminde 
olduğuna duyulan inanç.
İlerleme [Progress]: 
ileriye doğru gitme, genellikle 
gelişmeyi ima eder; ilerleme, bilgi birikim inin ve 
daha yüksek medeniyet seviyelerine ulaşmanın insan 
tarihine damgasını vurduğuna olan inanç üzerine 
kurulmuştur.
İnsan Hakları [Human Rights]: 
insan olm anın erde­
miyle kazanılan haklar; evrensel ve ana haklar.
İnsan Doğası [Human Nature]:Tüm 
insanlığın, 
toplum dan ziyade doğaya borçlu olduğu asıl ve 
doğuştan gelen özelliği.
İnsan Merkezcilik [Anthropocentrism]: 
insan ihti­
yaçlarının ve çıkarlarının ahlâkî ve felsefî üstünlüğüne 
olan inanç; ekosentrismin karşıtı.
integral M illiye tçilik [Integral Nationalism]: 
Bireysel 
kimliği milletin içinde yok eden yoğun, hatta histerik 
milliyetçi şevk.
İşbirliği [Cooperation]: 
Birlikte çalışma; karşılıklı fay­
dayı gerçekleştirmeye yönelmiş kolektif çaba.
İşçicilik [Labourism]: 
Daha geniş ideolojik amaçları 
takip etmekten ziyade örgütlü işgücü hareketinin 
çıkarlarına hizm et eden ve sosyalist partilerce ortaya 
konulmuş bir eğilim.
Kapitalizm [Capitalism]: 
Servetin özel bireyler veya 
firmalar tarafından sahiplenildiği ve malların piya­
sanın yönlendirm esine bağlı olarak, mübadele için 
üretildiği İktisadî sistem.
Kardeşlik [Fraternity]: 
Sözlük anlamı kardeşliktir; 
insanların arasındaki ve içindeki sempati ve dostluk 
bağları.
Karizma [Charisma]: 
Câzibe veya kişisel güç; bağlılık 
uyandırma yeteneği, duygusal bağlılık, hatta başkala­
rına adanma.
Karşılıklılık [Mutualism]: 
Bireylerin ve grupların 
vurgun ve sömürü olmadan birbirleriyle pazarlık, mal 
ve hizmet ticareti yaptıkları, gönüllü, karşılıklı yararlı 
ve âhenkli bir mübadele sistemi.
Katılımcı Demokrasi [Deliberative Democracy]:
Kamu yararını tanımlamaya yardım için konuşma ve 
tartışma üzerine vurgu yapan bir demokrasi biçimidir.
Kendini Gerçekleştirme [Self-Actualization]:
Hassasiyetlerin inceliğiyle ortaya çıkan kişisel doyum;

---

kendini gerçekleştirme genellikle egoizmin ve mater­
yalizmin üstünlüğüyle ilişkilendirilir.
Keynezyenizm [Keynesianism]:
Toplam talebi regüle 
etm ek ve tam istihdamı sağlamakla ilişkili bir ekonomi 
yönetim i (J. M. Keynes tarafından geliştirilmiş) teorisi 
veya siyasası, (bkz. s. 76)
Klasik Liberalizm [Classical Liberalism]: 
Liberalizm 
içindeki, genellikle minimal devletin kurulmasına 
ve piyasa ekonomisine dayanan, sınırlandırılmamış 
bireysel faaliyet alanını maksimize etmeyi amaçlayan 
bir gelenek.
Kolektifleştirm e [Collectivization]: 
Genellikle devlet 
mekanizması aracılığıyla, özel m ülkiyetin ilgası ve or­
tak veya kamusal mülkiyet sistemin geniş bir şekilde 
kurulması.
Kolektivizm [Collectivism]: 
İnsanî amaçların en iyi 
şekilde işbirliğine ya da kolektif çabaya dayalı olarak 
başarılacağı inancı; kolektivizmde sosyal grupların 
önem i vurgulanır, (bkz. s. 120)
Komüniteryanizm /T op lu lu kçu lu k / Cemaatçilik
[Communitarianism]: 
Bir kişi ya da şahsiyetin toplum
sayesinde oluştuğu inancı; bu anlamda hiçbir "sınır­
landırılmamış şahsiyet"yoktur, (bkz. s. 155)
Komünizm [Communism]: 
Servetin ortak mülkiyeti 
prensibi; komünizm genellikle, daha geniş anlamda, 
Marksist ilkelere uygun olarak kurulmuş hareket ve 
rejimlere gönderme yapmak için kullanılır.
Konsensüs (Oydaşma) [Consensus]: 
Meselelerin 
ayrıntıları veya vurguları hakkında anlaşmazlığa izin 
verse de temel konular ve ilkeler üzerinde varılan 
anlaşma.
Korporatizm [Corporatism]: 
Temel ekonomik çıkar­
ların -iş ve işgücü- hükümet sürecine dâhil olması 
veya olması gerektiği yolundaki (faşist ve liberal 
teoriyle ilişkilendirilebilir) teori, (bkz. s. 225)
Korumacılık [Protectionism]: 
Yerli üreticileri yabancı 
rakiplerden korumak için tasarlanmış kotalar ve tarife­
ler gibi ithalat kısıtlamaları.
K ozm opolitlik [Cosmopolitanism]: 
Kelime anlamı bir 
dünya devletine olan inancı ifade eder; daha genel 
anlamda, milletler arasında anlayışı ve âhengi besle­
yen bir ifadedir, (bkz. s. 185)
Kutsal Haklar [Divine Right]: 
Dünyevî yöneticilerin 
Tanrı tarafından seçilmiş olduklarını öngören doktrin, 
bu sayede karşı çıkılamaz otoritenin kullanımı meş­
rulaşır; kutsal haklar monarşlk m utlakiyetçiliğin bir 
savunusudur.
Kültürel M illiyetçilik [Culturel Nationalism]:Jerr\e\
vurgusunu öz yönetim den ziyade milleti ayırt edici 
bir uygarlık olarak yeniden üretme üzerine kuran bir 
milliyetçilik şekli.
Küreselleşme [Globalisation]: 
Hayatın, artan bir 
şekilde uzaktan alınan kararlar ve olaylar tarafından 
şekillendirilmesiyle oluşan karmaşık bir karşılıklı ilişki­
ler ağı; küreselleşme m illî devletlerin artan geçirgen­
liğini yansıtır.
Laissez-faire
[Bırakınız Yapsınlar]: 
Ekonomik akti- 
vitenin devlet müdahalesinden tamamen bağımsız 
olmasını savunan doktrin, serbest piyasaya duyulan 
aşırı güven.
Leninizm [Leninism]: 
Lenin'in, özellikle proleteryayı 
sınıf bilincine yükseltecek devrimci veya öncü bir