26
Tahlil tartibi
1.Turi (harakat yoki holat fe‘li ekanligi)
2.O‗timli yoki o‗timsizligi
3.Nisbati
4.Bo‗lishli-bo‗lishsizligi
5.Fe‘lning vazifadosh shakli
6.Shaxs-soni
7.Mayli
8.Zamoni
9.Tuzilishiga ko‗ra turi
10.Gapdagi vazifasi
Fe‘l turkumi tahlili namunasi
Beruniy bolani tarbiyalashni besh tarmoqqa bo„ladi
.
Tarbiyalashni – fe‘l, harakat fe‘li, o‗timli, aniq nisbat, bo‗lishli,
harakat nomi,
tushum kelishigi shaklida kelgan, 3
shaxs birlik, harakat nomi bo‗lgani uchun zamon
ko‗rsatmaydi, soda, yasama, tarbiya –otidan –la yasovchi affiksi yordamida fe‘l yasalgan,
gapdagi vazifasi-vositasiz to‗ldiruvchi
Bo‗ladi – fe‘l, nima qiladi? so‗rog‗iga javob bo‗ladi, mustaqil fe‘l, o‗timli, aniq
nisbat, bo‗lishli, sof fe‘l. 3 shaxs birlik,
xabar mayli, o‗tgan zamon, yaqin o‗tgan zamon,
sodda, tub, gapdagi vazifasi kesim.
Topshiriq
. Berilgan matndagi fe`llarni tahlil qiling.
1. Shoshma, sening orqangda qancha mo`min namoz o`qiydi, xudoning
maxluqiga ozor bergani nechuk hadding sig`adi. (A.Q.) 2. Bo`ta idoraga kirib, stulga
o`tirdi, nima qilishini bilmay, stolni chertib xayolga toldi. (S.Ahm.) 3. Kampir
bemorning to`zigan sochlarini tuzatdi, u yoq – bu yog`ini siladi, so`ngra o`tirib yig`ladi.
(A.Q.) 4. Sizni ko`rib sevinganimdan yuragim qoq yorilayozdi, sizning vajohatingiz – bu!
Ravish turkumi
Ravish
—harakat holatning bajarilish tarzi, payti, o‗rni
va daraja miqdori kabi
belgilarini bildiruvchi so‗zlardir:
sekin, ertalab, pastda, ko‗p
...
Ravishlar tub va yasama ravishlarga bo‗linadi:
Dostları ilə paylaş: 
