Zil o L a X u do y ber g a n o V a X a yru lla h a m id o V turk tilining


turkchasidagi -medin (aslida -medin ham uch xil me- -t- -in qo'shim-



Yüklə 10,44 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə107/333
tarix03.09.2023
ölçüsü10,44 Mb.
#141311
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   333
Turk tilining nazariy grammatikasi. Xudayberganova Z, Hamidov X

turkchasidagi -medin (aslida -medin ham uch xil me- -t- -in qo'shim-
chalarining birlashishidan yuzaga kelgan boiishi mumkin) shaklidan
o'zlashganligi m aium boiadi: "(Joк alametler beliirdi gelmeden”
(Ко p alomatlar bo Idi kelmasdan) kabi.
-meden ravishdoshlari feining harakat nomi va sifatdosh
shakllaridan yasaladi va ikki gap orasida zidlik va qarama-qarshilik
ma’nosini ifodalaydi.
Zidlov 
ravishdoshlarining 
boshqa 
shakllari 
ham 
bor:
oturacagma, beklemektense, ovecegi yerde, bildigi halde, kizmakla
beraber, ii§umesine ragmen, istese bile kabi. Bulardan egalik
olmoshi qo'shimchasi olganlari turlanadi: Evde oturacagma gahssin
(O ’tirgandan ko'ra ishlasin). Onu beklemektense kendin ycip (Uni
kutgandan ko'ra о ‘zing qil). Seni ovecegi yerde kotiiltiyor (Seni
maqtash o'rniga yomonlayapti). Soruyu bildiginiz halde nigin
sustunuz? (Savolni bilib turib nega jimsiz? Bahgede ii§iimemize
ragmen biraz daha gahpik (Bog ’da sovuq qotishimizga qaramay уста
ozgina ishladik), Bo$ oturacagma bedava gali$ (Bekor o'tirgandan
ko'ra bekorga ishla) kabi.
Payt ravishdoshlari (zaman zarffiilleri) gap bo'laklarini zamon
munosabatida bir-biriga bog'lashga xizmat qiladi. Payt ravishdosh-
larining ko'pchiligi sifatdoshlardan yuzaga kelgan. Payt ravishdosh
qo'shimchalaridan eng asosiysi -dikce (-dikga, -dukga, ~dtikge, -tikga,
128


-tikge. -tukga. -tiikge) qo' shimchasidir: yazdikga. geldikge, okudukga,

Yüklə 10,44 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   103   104   105   106   107   108   109   110   ...   333




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin