Dinshunoslikka


 Dinshunoslikka kirish fanining obyekti va predmeti



Yüklə 4,86 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/106
tarix05.09.2023
ölçüsü4,86 Mb.
#141570
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   106
Dinshunoslikka kirish

2. Dinshunoslikka kirish fanining obyekti va predmeti.
«Din­
shunoslikka kirish» fani dinni har tomonlama, xolislik va ilmiy lik 
asosida o‘rganuvchi fandir. Uning obyekti din bilan bog‘liq bar­
cha tushunchalarni qamrab oladi. 
DINNING TARKIBIY QISMLARI
DINDOR
MUQAD­
DAS 
MANBA
URF­ODAT 
VA MA­
ROSIM­
LAR
IBODAT­
XONA
E’TIQOD
Dinning tartibga soluvchilik 
vazifasi


12
Ular diniy manbalar, diniy ta’limotlar, diniy oqimlar, maz­
hablar, din bilan bog‘liq tushuncha, atama, hodisa, hissiyot ka­
bi sohalar ushbu fanning obyekti hisoblanadi. Bu fanning predmeti 
esa aynan dinni o‘rganishdagi turli yondashuvlar, o‘rganishdagi tad­
qiqot usullari, xolis ilmiylik va obyektivlik tamoyillaridan ibo rat. 
Masalan, «ibodatgoh» tushunchasi islom dinida «masjid», xristian­
likda «cherkov», yahudiylikda «sinagoga» so‘zlari bilan berilsa­da, 
ulardagi jamlovchi jihat – obyekt yagona, ya’ni «bino» bo‘lib, undan 
ko‘zda tutilgan asosiy maqsad ibodatdir. Shu ning uchun ham din­
shunoslikda asosan bu kabi ibodatgohlarning diniy ibodat, e’tiqod, 
qarashlar kabi umumlashtiruvchi jihatlari o‘rganiladi.
Dinshunoslik obyekt sifatida diniy e’tiqod muqaddas manba, marosim,
ibodatxona va dindor hissiyoti asosiy o‘rin tutadi
Dinning ikki yirik tarkibiy qismi mavjud bo‘lib, ular: diniy 
e’tiqod va diniy marosimlardir. Bu ikki qism o‘z navbatida bir ne­
cha bo‘laklarni o‘z ichiga qamrab olgan bo‘lib, dinshunoslik fani 
ularni alohida obyekt sifatida o‘rganadi. 
Dunyoning yaralishi
DINIY E’TIQOD SOHALARI
Insonning kelib chiqishi
G‘ayb olami
Ilohiy mukofot va jazo
Azaliylik va abadiylik
Inson taqdiri


13
Inson tug‘ilishi
Poklanish
Ibodat
Nikoh
O‘lim
Iltijo
Shukronalik
DINIY MAROSIMLAR
Dinshunoslik fani diniy e’tiqod va marosimlarni o‘rganishda 
muayyan usullardan foydalanadi. Mazkur usullarsiz dinni tadqiq 
etish yo bir yoqlamalikka yoki noxolislik va noilmiylikka sabab 
bo‘lishi mumkin. Masalan, muayyan dinning muqaddas sanalgan 
manbasini o‘rganmay turib, undagi diniy qarashlar va marosimlar 
haqida to‘g‘ri xulosa chiqarib bo‘lmaydi. Faqatgina diniy manba­
ni o‘rganishning o‘zi ham doim yetarli emas. Chunki undagi qoi­
dalar ushbu dinning dunyo bo‘ylab qay darajada keng tarqalgani­
ga qarab turlicha talqin etilishi mumkin. Buning uchun ushbu 
dinga turli darajada e’tiqod qiluvchilar orasida so‘rov o‘tkazish 
usulidan foydalanish lozim bo‘ladi. 
Dinshunos mutaxassis muayyan dinni o‘rganishda uning ich­
ki qonuniyatlaridan boxabar bo‘lishi va unga ehtiyotkorlik bilan 
yondashishi talab etiladi. Aks holda mazkur dinda eng muqad­
das sanalgan narsalarga hurmatsizlik ko‘rsatib qo‘yishi va natija­
da ayrim muammolarning kelib chiqishiga sababchi bo‘lib qoli­
shi mumkin. 
Dinshunoslik fani diniy e’tiqod va marosimlarni o‘rganish ja­
rayonida ular bilan bog‘liq umumiy va xususiy jihatlar – qonuni­
yatlarni kashf etadi. Ularni tahlil (analiz) qiladi. Sintez metodi 


14
yordamida ularni birlashtirib turgan konsepsiya, maqsad va va­
zifalarni aniqlaydi. Ushbu qonuniyatlar asosida din bilan bog‘liq 
yuzaga kelgan masalalarga yechim topadi.

Yüklə 4,86 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   106




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin