Klinik manzarasi. O’yuvchi ishqor yoki kislota ichilgan og’ir
hollarda og’iz bo’shlig’i, halqumda, to’sh orqasida yoki epigastral soxada
qattiq achishish va kuchli og’riq paydo bo’ladi. Lablar shishib ketadi,
bemor ranggi bo’zaradi. Bradikardiya yuzaga keladi. Shok, hushdan ketish
va o’lim yuz beradi. Agar 1-2 kun ichida o’lim sodir bo’lmasa, hiqildoq
shishishi, shilliq va qon aralash yoki shilliq parda bo’lakchalarini qusish
sababli og’ir nafas qisishi yuzaga keladi. Lablar va og’iz bo’shlig’i
shishgan, qonab turadi. Harorat ko’tariladi. Yutinib bo’lmaydi.
Qizilo’ngach teshilishi sababli qon oqadi, o’tkir mediastinit belgilari paydo
bo’ladi. O’lim 3-4 kun o’tgach sodir bo’lishi mumkin.
O’rtacha og’irlikdagi kechish hollarida bir necha kunlardan keyin
og’riq kamayadi, biroq yutinish qiyinlashganicha qoladi, ko’p so’lak
ajraladi yoki so’lak va qizilo’ngach shilliq pardasi bo’lakchalari qayt
qilinadi. 10-20 kundan keyin bemor suyuqlikni asta-sekin yuta oladigan
bo’lib qoladi, qizilo’ngach spazmlari keltirib chiqargan disfagiya
kamayadi.
Ezofagoskopiyada pardalar bilan qoplangan, ba’zi joylarida
eroziyasi, keyinroq chandiqli o’zgarishlari bo’lgan shilliq parda shishi
ko’rinib turadi. Asta-sekin bemor bemalol yuta oladigan bo’ladi, biroq bir
necha hafta o’tgach yana disfagiya paydo bo’ladi va u qizilo’ngachning
chandiqli torayishi yuz berganda yanada kuchayadi: avvaliga qattiq,
so’ngra esa suyuq ovqatning ham o’tishi qiyinlashadi. Bu disfagiya ko’p
so’lak ajralishi va qizilo’ngachdan qusish bilan o’tadi. Qizilo’ngachdan
qusish avvaliga ovqat eyish vaqtida, keyin bevosita ovqatdan keyin ham
yuz beradi.
Kasallikning kechikkan muddatlarida qizilo’ngachning asta-sekin
kengayishi natijasida toraygan joydan yuqorida qizilo’ngachdan qusish
ko’proq bo’ladi. Och qolish oqibatida bemorning umumiy ahvoli
nochorlashadi: bemor nihoyatda ozib ketadi, doimiy ochlik sezgisiga azob
beradigan tashnalik ham qo’shiladi. Shunday qilib, qizilo’ngachning
kuyishi 3 davrga bo’linadi: 1) o’tkir davr – shilliq pardada qizarish, shish