N. M. Kayumova


Pet Lagogikaning asosiy tushunchalari



Yüklə 18,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/287
tarix14.09.2023
ölçüsü18,65 Mb.
#143449
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   287
portal.guldu.uz-Maktabgacha pedagogika

Pet Lagogikaning asosiy tushunchalari
Tarbiya
Ta’lim
Ma'lumot
P e d a g o g i k
hodisa 
bo'lib,
yosh 
avlodga
ilmiy bilimlar sis-
temasini, malaka
va ko'nikmalarni
maxsus metod va
vositalar 
orqali
rejali 
ravishda
singdirib
Ijtimoiy 
zarur
bilimlar, 
muayyan
ko'nikma va malakalarni
o'quvchilarga singdirish,
ularning ongiga, xulqiga
ta'sir etish, dunyoqarashi
va 
bilish 
faolligini
rivojlantirishdir. 
U
insonni 
mehnatga,
hayotga tayyorlashning
Asosiy pedagogik
tushuncha 
bo'lib,
uning ijtimoiy hayot
voqealarini obyektiv
aks 
ettirishdir.
Ma’lumot 
kishini
bilishga 
bo'lgan
talabini 
ta'minlab,
undagi qobiliyatlarni
ma'lum 
darajaga
11


borish va uning
natijasida 
har
t o m o n l a m a
s h a k l l a n g a n
kishini 
tarbiya-
lashni 
maqsad
qilib qo'yadi.
asosiy vositasi hisob­
lanadi. 
Ta’lim 
berish
jarayonida tarbiya va
ma’lumotning 
maqsadi
amalga oshiriladi. Ta'lim
ikki tomonlama jarayon
- o'qitish va o'qishni o'z
ichiga oladi.
ko'taradi va ama­
liy faoliyatga tay­
yorlaydi. 
Ma'lumot
ta'limning 
nati-
jasi 
bo'lib, 
u
kishi 
tomonidan
bilim, 
malaka 
va
k o ' n i k m a l a r n i
mustaqil egalashdir.
O'qitish 
- pedagogik faoliyat bo'lib, u bilim, ko'nikma va
malakalarni bolalarga singdirish, ularning bilim va amaliy
faoliyatiga rahbarlik qilishdir.____________________________________
O'qish - bolalarning bilim, malaka, ko'nikmalarni egallashdagi
amaliy faoliyatidir. U o'quvchilarning har tomonlama rivojlanishini
ta ’minlaydi.____________________________________ ______________
MAKTABGACHA PEDAGOGIKANING BOSHQA
FANLAR BILAN BOG'LIQLIGI
Maktabgacha pedagogika fani jamiyat va insonni o'rganuvchi 
fanlar bilan chambarchas bog'langan. Pedagogika ijtimoiy 
hodisa sifatida tarbiyani o'rganar ekan, sotsiologiya, anatomi- 
ya, fiziologiya, psixologiya, umumiy pedagogika fanlari, falsafa 
bilan chambarchas bog'liqdir. Chunki mazkur fanlar tarbiya­
ning maqsadi va vazifalarini o'rganish metodologiyasini belgi­
laydi. Jamiyat to'g'risidagi materialistik falsafa tarbiya masala- 
siga asoslangan holda yondashish imkonini beradi.
Tarixiy materializm pedagogika tarbiyaning sinfiy mohiya- 
tini ochib berish, uning paydo bo'lishi va rivojlanishi ijtimoiy 
hodisa ekaniigini, jamiyat hayotida va kishi shaxsining rivoj­
lanishida tarbiyaning rolini bahoiashga yordam beradi. Didak­
tik masalalarni ishlab chiqishda pedagogika bilish nazariya- 
siga suyanadi, axloqiy tarbiya masalalarini o'rgatishda peda­
gogika etikaning axloq to'g'risidagi ta'limotiga, estetik tarbi­
yaning maqsadini, yo'llarini, metodlarini belgilashda etika fa- 
niga asoslanadi.


Etika axloqni nazariy jihatdan asoslab, yosh avlodni, uning 
axloqiy tarbiyasi muammolarini, inson shaxsini shakllantirish- 
da axloqiy g'oyalar rolini tushunishni chuqurlashtiradi.
Estetika - insonlarni voqelikka, san'atga estetik munosabat- 
larni rivojlanishining umumiy qonuniyatlarini o'rganadi, nafo- 
sat tarbiyasining ilmiy asosi bo'lib xizmat qiladi.
Fiziologiya pedagogikaning tabiiy-ilmiy bazasi bo'lib, u bi­
rinchi navbatda inson oliy nerv faoliyatining rivojlanishi, nerv 
sistemasining xususiyatlari, sezgi organlari, tayanch-harakat 
apparati, yurak-tomir va nafas olish sistemalari va shu kabi- 
larning rivojlanishi haqidagi ma'lumotlarga tayanadi. Hozir­
gi zamon fiziologiyasi eng muhim pedagogik muammolar­
ni to'g'ri hal etishda: bola rivojlanishiga, uning qobiliyatlari- 
ni shakllantirishga muhit, irsiyat va tarbiyaning ta'siri va shu 
singarilarni begilashda pedagogikaga yordam beradi. O'sib bo- 
rayotgan organizm tuzilishining va harakat qilish qonuniyat- 
larining asosiy tamoyillarini ochib beruvchi yosh fiziologiya­
si ta'lim-tarbiya berish masalalarini ishlab chiqish uchun katta 
ahamiyatga ega. Fiziologiyaning oliy nerv faoliyati, nerv siste­
masining tipologik xususiyatlari to'g'risidagi xulosalarni pe­
dagogikaga o'quv-tarbiya jarayoni metodikasini ishlab chiq- 
ishda, bolalar faoliyatlari uchun yaxshiroq sharoitlar yaratish- 
da yordam beradi.
13


Maktabgacha pedagogika bola tarbiyasida uning yosh va 
psixologik xususiyatlarini hisobga olib boradi. Shu bois, pe­
dagogika uchun pedagogik psixologiyaning bola xususiyatlari, 
ularda o'tadigan psixik jarayonlarning qonuniyatlari haqida­
gi ma'lumotlar muhimdir. Shunga ko'ra pedagogikaning psi- 
xologiya fani bilan bog'liqligi an'anaviy tus olgan.
Hozirgi zamon pedagogikasi ko'p tarmoqli fan bo'lib, av- 
valo, u tarbiya ijtimoiy hodisa ekanligi jihatidan pedagogi­
ka tarixi bilan bog'lanadi. Pedagogikaning boshqa fanlar bi­
lan bog'lanish tizimida etnografiya, xalq pedagogikasi alohida 
o'rin tutadi.
Umumiy pedagogika guruhi - uzluksiz ta'lim jarayonining 
o'ziga xosligini asoslab beruvchi oila pedagogikasi, maktabga­
cha pedagogika, maktab pedagogikasi, kasb-hunar talim i pe­
dagogikasi, oliy ta'lim pedagogikasi, maxsus pedagogika kabi 
tarmoqlarga bo'lingan.

Yüklə 18,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   287




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin