Tarjimon: Shahnoza Qahhorova

2008 yil, 8 may, Nortgempton.
Devid va Janet bilan bo'lib o'tgan janjallaridan 
keyin Ella o'zini suvi siqib olingan limonday 
his etdi, bir muddatga «Shirin shakkoklik»ni 
nari surdi. Nazarida qattiq biqirlab (jo'sh urib) 
turgan qozonning qopqog'i biroz ochilgan-u, 
undan bug' bilan birga janjal va ranju alamlar 
erkinlikka yorib chiqayotganday edi. Baxtga 
qarshi, qopqoqni uning o'zi surib qo'ygan - 
Skottga telefon qilib, undan qizini o'z holiga 
qo'yishini iltimos qilgan edi. 

---

Ella keyinroq o'zining telefonda Skottga aytgan 
gaplari uchun qattiq afsuslandi. Lekin may 
oyining o'sha kunida Ella to'g'ri ish 
qilayotganiga shunchalar amin ediki, hatto 
o'zining bu aralashuvi qanday oqibatlarga olib 
kelishi mumkinligini bir daqiqa bo'lsa ham 
xayoliga keltirmagan edi. 
- Salom, Skott. Men Ellaman, Janetning oyisi. - 
Ella xuddi qizining do'stiga har kuni telefon 
qilib yurganday quvnoq ohangda gapirishga 
harakat qildi. - Sen bir daqiqaga bo'shmisan? 
- Missis Rubinshteyn, bemalol, nima xizmat? - 
sustgina ohangda, lekin odob saqlagan holda 
dedi Skott. 
Ella yana ham kuchliroq odob saqlagan holda 
shaxsan unga qarshi hech nima yo'qligini, lekin 
uylanish uchun u hali juda yoshligini va 
hayotni juda kam bilishini aytdi; vaqti kelib 
buni uning o'zi ham tushunishini va hatto o'z 
vaqtida ogohlantirgani uchun undan minnatdor 
bo'lishini aytdi. Keyin yana nikohni esdan 
chiqarishini va bu suhbatni hech kimga 

---

aytmasligini iltimos qildi. 
Oraga sukunat cho'kdi. 
- Missis Rubinshteyn, - dedi nihoyat Skott tilga 
kirib. - Biz Janet bilar bir-birimizni sevamiz. 
Buni tushunsangiz kerak. 
Yana sevgi haqida gapiradi-ya! Nahotki 
odamlar sevgi tufayli boshqa hamma narsaga 
ko'z yumish mumkin, deb o'ylaydigan darajada 
sodda bo'lishsa?! 
Ella buni unga aytmadi. 
- Men sening tuyg'ularingni tushunaman, - dedi 
u. 
- Menga ishon, tushunaman. Lekin sen hali 
yoshsan, oldinda esa uzun hayot turibdi. Kim 
bilsin, balki ertaga boshqa qizni sevib 
qolarsan? 
- Missis Rubinshteyn, men qo'pollik qilmoqchi 
emasman, lekin sizningcha, bu hammaga ham, 
jumladan, sizning o'zingizga ham taalluqli 
emasmi? Kim bilsin? Balki ertaga siz ham 
boshqa bir erkakni sevib qolishingiz 
mumkindir. 

---

Ella kinoyali kulib yubordi va bu kulgu 
kutganidan balandroq chiqdi. 
- Men turmushga chiqqan katta yoshli 
ayolman. Men allaqachon o'z tanlovimni qilib 
bo'lganman. Va erim ham shunday. Men ayni 
shu haqida gapirayapman. Nikoh 
- jiddiy ish va unga katta ehtiyotkorlik bilan 
qadam qo'yiladi. 
- Sizningcha, men bir kun kelib boshqa qizni 
sevib qolishim mumkin bo'lgani uchun, 
qizingizni sevsam ham, unga uylanmasligim 
kerakmi? - so'radi Skott. 
Suhbat hech qanday natija bermadi, ikkisining 
ham ta'bi tirriq, hafsalasi pir bo'ldi. Gap 
nihoyat tugagach, Ella oshxonaga kirdi va o'z 
yumushlariga urindi, kayfiyati yomon 
bo'lganda u hamisha shunday qilardi. Ovqat 
pishirishga kirishar edi. 
Yarim soatlardan keyin Ellaga eri telefon qildi: 
- Sen Skottga telefon qilib, qizimizga uylanma, 
debsanmi, men bunga sira ishona olmayapman. 
Unday qilmadim, deb ayt. 

---

Ella og'ir xo'rsindi: 
- Gap-so'zlar buncha tez tarqalmasa! Azizim, 
men sizga tushuntirib beraman. 
- Tushuntirishga hojat yo'q. Sen noto'g'ri 
qilgansan. Skott hammasini Janetga aytgan va 
qizing qattiq xafa. U bir necha kun 
dugonalarinikida yashamoqchi. Hozir esa seni 
ko'rishni istamayapti, - Devid birpas jim qoldi. 
- Va men buning uchun uni ayblay olmayman 
ham. 
Kechki ovqatga nafaqat Janet kelmadi. Devid 
xam Ellaga xabar yuborib, shoshilinch ishi 
chiqib qolganini aytdi. Qanaqa shoshilinch 
ishligini esa aytmadi. 
Tushuntirish uning odatida yo'q edi. U boshqa 
ayollar bilan o'ynashishi, birga bo'lishi ham 
mumkin edi va lekin kechqurun, albatta, qaytar 
va uyda ovqatlanardi. Oralaridagi janjal qancha 
chuqur bo'lmasin, Ella hamisha kechki ovqatni 
tayyorlar va Devid uni xursandchilik va 
minnatdorlik bilan er, likopchasiga nima solib 
bersa, hammasini eb qo'yardi. U hech qachon 

---

rahmat deyishni esidan chiqarmas edi va bu 
chin yurakdan aytilgan minnatdorlikni Ella 
xiyonat uchun uzr sifatida qabul qilar edi. Va 
uni kechirardi. Hamisha kechirardi. 
Bu safar eri chegaradan chiqdi, lekin buning 
uchun Ella o'zini koyidi. Har doimgidek, 
«aybdor» Ella Ru-binshteynning ikkinchi ismi 
edi. 
Egizaklari bilan stolga o'tirgach, undagi 
aybdorlik hissining o'rnini g'amginlik egalladi. 
Tashqaridan qaraganda Ella doimgiday 
g'amxo'r ona bo'lib ko'rinayotgan esa-da, lekin 
ichida tug'yon urayotgan tanglik to'lqinini his 
etayotgan, og'ziga esa birdan safroning achchiq 
ta'mi kelgan edi. 
Kechki ovqatdan keyin u oshxonadagi stol 
yonida boshlangan jimjitlik ichidagi qandaydir 
og'irlikni his etgan holda yana uzoq o'tirdi. 
Shunda unga birdan hamisha o'zi 
tayyorlaydigan ovqatlar va umuman butun 
bajaradigan uy yumushlari miyani 
o'tmaslashtiradigan darajada zerikarli bo'lib 

---

ko'rindi. Ella o'ziga achinib ketdi. U o'z umrini 
to'g'ri sarflay olmaganidan o'ziga achinib ketdi, 
axir u allaqachon qirq yoshga kirgan edi. 
Yuragi mehr-muhabbatga to'la edi, lekin bu 
kimga kerak? 
Ella fikran «Shirin shakkoklik»ka qaytdi, 
Shame Tabriziyning xarakteri uni hayratga 
solgan edi. 
«Shunday bir insonga ro'para kelsam yaxshi 
bo'larmidi, - fikran hazil qildi u. - Bunday 
inson bilan bir kun ham zerikish bo'lmas edi!» 
Shu dam Ella xayolan o'z ro'parasida baland 
bo'yli, charm shim kiygan, motosiklistlar 
kurtkasida, qora sochlari elkasigacha tushgan, 
yuz ifodalari jiddiy sirli erkakni ko'rdi; u rulida 
qizil shokila osilgan qizil rangli «xarli-
devidson» (markali) motosiklda edi. Ella unga 
tabassum qildi. Kelishgan norg'ul so'fiy cho'l 
yo'li bo'ylab motosiklida tez yurardi. Shunday 
yigit bilan avtostopda sayohat qilish yomon 
bo'lmas edi! 
Qiziq, Shams uning kaftini o'qiy olgan 

---

bo'larmidi? Balki u Ellaning xayollari nima 
uchun vaqti-vaqti bilan bunchalar 
qorong'ulashib ketishini tushuntirib bera 
olarmidi? Yoki shunday katta va mehr-
muhabbatli oilasi bo'la turib ham, u nima 
uchun o'zini bunchalar yolg'iz his etishini 
tushuntira olar? Va mening auramning rangi 
qandayligini aytar? Bu ranglar qanchalar 
yorqin? Va umuman keyingi paytlar hayotimda 
biron yaraqlagan (nurli) narsa bo'ldimi o'zi? 
Yoki keyingidan boshqa davrdachi?Ayni 
o'shanda, oshxonadagi stol yonida o'tirganida, 
Ella o'zi aytgan balandparvoz gaplariga, o'zini 
ruhan tetik tutishga urinishlariga qaramasdan, 
qalbining eng teran erida hamon sevgi orzusi 
borligini anglagan edi.