Mövzu7: «Seçki sistemi və seçki hüququ» p L a n

Seçkilərdə iştirakın sərbəstliyi və məcburi votum. 
Sərbəst səsvermə vətəndaşın səsvermə hüququnun könüllü realizə edilməsi 
imkanını bildirir. Vətəndaş səsvermə məsələsində tamamilə azaddır. O, özü istəsə 
səs verə bilər, istəmədiyi halda isə bundan imtina edə bilər. Bu prinsip də bəzi 
ölkələrdə tətbiq olunmur. Məsələn, Türkiyə və Yunanıstanda seçkilərdə iştirak 
etmək sərbəst deyil, məcburidir. Bu ölkələrdə seçkilərdə iştirak etməyəni cəza və 
ya digər məsuliyyət tədbiri gözləyir.
Seçicilərin seçkilərdə iştirak etməkdən kütləvi şəkildə yayınmasına 
absenteizm deyilir. Onun səviyyəsinə müxtəlif səbəblər, əksər hallarda siyasi və 
iqtisadi şərait təsir edir. Bu cür davranışın səbəbi həm siyasi, həm də qeyri- siyasi 
ola bilər. Birinci halda seçici seçkiyə ona görə getmir ki, onun nəticələri onu 
maraqlandırmır; ikinci halda isə başqa hallar mane olur (xəstələnmə, seçki 
məntəqəsindən uzaqda olma). Seçkidə iştirak etməməyin siyasi səbəblərinə 
həmçinin siyasi etiraz da (irəli sürülən namizədlər, onların mövqeləri onu təmin 
etmədikdə) aiddir. 
Şəxsi səsvermə. 

---

7 
Şəxsi səsvermə onu ifadə edir ki, vətəndaşlar yalnız özləri bilavasitə səs verə 
bilərlər. Kimsə kiminsə adından səs verə bilməz. Bu, başqasının adından səs 
verən şəxsin bundan sui-istifadəsinin qarşısını almaq üçündür. Başqalarının 
əvəzinə səs verən və ya bunun üçün şərait yaradan vətəndaşlar Azərbaycan 
Respublikasının Cinayət Məcəlləsində və ya İnzibati Xətalar Məcəlləsində 
göstərilən məsuliyyətə cəlb olunurlar. 
Gtzli səsvermə. 
 
Gizli səsvermə onu ifadə edir ki, vətəndaşın səsverməsi, kimə və necə 
səsverməsi müşahidə oluna bilməz və səsvermə zamanı ona nəzarət edilməsi qəti 
qadağandır. Səsvermə üçün vətəndaş müvafiq yerə daxil olduqdan sonra onun 
yanına daxil olmaq, ondan kiməsə səs verməsini tələb və ya xahiş etmək 
qanunvericiliklə cinayət məsuliyyətinə səbəb olur.