Dərslik Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirinin

iqtisadi təklif
konsepsiyası, mahiyyətcə M.Fridmenin me-
todoloji prinsiplərinə əsaslanmasına baxmayaraq, bir sıra 
iqtisadi problemlərə yanaşmada fərqlənir. Bu mövqeyin 
tərəfdarları və davamçıları, məcmu təklifi stimullaşdır-
maq, istehsalı və məşğulluğu fəallaşdırmaq xəttini əsas-
landırmağa çalışmışlar. Onlar bazar iqtisadi sistemini tə-
sərrüfatçılığın təşkilinin optimal forması və təkamül yolu 
ilə qərarlaşmış təbii fəaliyyətin nəticəsi kimi qiymətlən-
dirmişlər. 
Bu konsepsiyanın tərəfdarları əsaslandırmağa çalış-
mışlar ki, ölkədə yaranan təbii işsizliyin başlıca səbəbi 
dövlətin həyata keçirdiyi sosial təminat sistemidir. 
ABŞ iqtisadçısı A.Lafferin və onun tərəfdarlarının 
qeyd etdikləri kimi geniş miqyaslı sosial proqramların 
reallaşdırılması, dövlət büdcəsinin xərclərini artırır, bu isə 
vergi dərəcələrinin yüksəldilməsini şərtləndirir. Büdcədə 

---

87 
kəsir yaranmasını qəbul etməyən iqtisadi təklif mövqeyin-
də duranlar, problemin həlli üçün başqa yolların olduğunu 
göstərmişlər. Onlar büdcəyə daxilolmaları, vergi islahat-
ları və dövlətin sosial xərclərini azaltmaq vasitəsilə aradan 
qaldırmağı irəli sürmüşlər. Eyni zamanda vergiləri aşağı 
salmaq və vergiyə cəlb olunanların əhatəsini genişləndir-
məklə, iqtisadiyyatı stimullaşdırmağın mümkün olduğunu 
tövsiyə etmişlər. İqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi mə-
sələsində isə onların mövqeyi, bu prosesin uzunmüddətli 
xarakter daşıması və əmtəələrin, kapitalın, habelə digər 
istehsal amillərinin təklifin stimullaşdırılmasına xidmət 
göstərməyə yönəldilmişdir.
Monetarizm ideyaları ilə əlaqəli iqtisadi konsepsiya-
lardan biri də, səmərəli gözləmə konsepsiyasıdır. Ötən əsrin 
70-ci illərində formalaşmış bu elmi - nəzəri baxışların nü-
mayəndələri arasında amerikalı