143
Oʻyin davomida oʻquvchilar quyidagi soʻzlarni topishlari mumkin.
koʻmak - koʻlmak
qatiq - qattiq
qara - qayra
ula - ushla
tala - tashla
sila - siyla
baroq – bayroq
ola - olma
nola - Noila
xola - xolva
tana - tashna
tila - tilla
amal - Akmal
ona - oyna
Ushbu oʻyinni boshlangʻich
sinflarning
yuqori sinflarida
hamda 5-7-sinflarda oʻtkazsa
boʻladi. Yuqori sinflarda qoʻshimcha topshiriq berish orqali oʻyin
murakkablashtiriladi.
Bu oʻyin ham soʻzning boshiga tovush qoʻshib yangi soʻz hosil
qilish oʻyiniga oʻxshaydi. U bolalarning
faolligini oshiradi, zehnini
oʻtkirlaydi. Uni barcha oʻquvchilar ishtirokida oʻtkazsa ham,
parta
qatorlari orasida oʻtkazsa ham boʻladi. Har bir boʻgʻinga qancha soʻz
topishi kerakligini oʻqituvchi belgilaydi.
Oʻyin oxirida faol qatnashgan oʻquvchilar va gʻolib guruh
ragʻbatlantiriladi.
“
Bir tovushi mendan, qolgani
sengan
” oʻyini
144
Ushbu oʻyin oʻquvchilar-ning qiziqishlarini oshiradi. Bolalar
oʻyinni juda berilib bajarishadi. Oʻquvchilar boʻgʻinlarini almashtirib
yangi soʻz hosil qilish oʻyini orqali soʻzning leksik – semantik ma’nosi
ustida kuzatish olib boradi. Oʻyin koʻproq ikki va undan ortiq boʻgʻinli
soʻzlardagi boʻgʻinlarning oʻrnini almashtirish orqali olib boriladi.
Bunday soʻzlar koʻproq qoʻshma otlar mavzusi bilan bogʻliq boʻladi.
Ba’zan qoʻshma ot tarkibidagi har bir boʻgʻin bir soʻzga ma’no
jihatidan teng boʻlib, ularning oʻrnini almashtirib qoʻllash oʻzbek
tilidagi yangi qoʻshma otlarni hosil qiladi.
Bu oʻyindan boshlangʻich sinflarning savod oʻrgatish
davridan
boshlab, oʻrta maktablarning yuqori sinflarida ham foydalanish
mumkin. Oʻyinni boshlashdan oldin oʻqituvchi
quyidagi namunani
xattaxtaga yozib tushuntiradi.
Gulnor – Norgul
Urchuq - Chuqur
Oʻquvchilar bilim darajasiga qarab quyidagi soʻzlarni topishi
mumkin.
Alisher - Sherali
Gulchehra - Chehragul
Xoldona - Donaxol
Mehrnoz - Nozmehr
Toʻraboy - Boytoʻra
Guldasta - dastagul
Oybahor - Bahoroy
Toshtoʻxta - toʻxtatosh
Bu
oʻyinni alifbegacha boʻlgan
davrda va undan keyin ham oʻtkazish
mumkin. Oʻquvchilarning sinchkovligini,
e’tiborini oshiradi. Bolalarni harflar va tovushlar ustida oʻtkaziladigan
oʻyinlarga tayyorlaydi. Oʻyinga 10-15 oʻquvchi qatnashadi.
Barcha
oʻquvchilar bir qator boʻlib turishadi. Oralaridan biri boshlovchi
boʻladi. Boshlovchi barcha oʻquvchilarni 30 soniya davomida kuzatib
orqaga oʻgiriladi. Shu davrda bolalardan ikkitasi oʻz
joylarini
almashtirishadi. Boshlovchi oʻquvchi oʻquvchilarga yuzlanib kimlar
joyini almashganliklarini aytadi. Agar toʻgʻri
aniqlasa joylarini
almashgan oʻquvchilardan biri boshlovchi boʻladi. Yanglishib aniqlay
olmasa, yana oʻzi boshlovchi boʻlib qolaveradi.
Dostları ilə paylaş: