BULGAKOV
Mixail
Bulgakov saxiy iste’dodida,
ehtimol yozuvchining butun
adabiy faoliyati davomidadir, uch
turdagi iqtidor – satirik iqtidori,
fantast iqtidori va o‘ta aniq
psixologik tahlilga suyangan realist
iqtidori qo‘shnichilik qilib, bir-
biridan ustunlikka erishish uchun
bahslashib kelgan, desak xato
bo‘lmaydi.
Konstantin SIMONOV
65
“YOSH KITOBXON” YON DAFTARI
Mixail Bulgakov faqat rus adabiyotida emas,
balki jahon adabiyotida ham munosib o‘ringa ega
buyuk yozuvchilardan.
Mixail Afanasevich Bulgakov 1891-yili
Ukrainaning Kiyev shahrida tug‘ilgan. 1916-
yili Kiyev universitetining Tibbiyot fakultetini
tamomlagan. 1925-yili adibning ilk to‘plami
– “Iblisnoma” nashr etilgan. Bu to‘plamda
jamlangan hajviyotlari o‘sha davr matbuotida
katta shov-shuvga sabab bo‘ladi. “Oq gvardiya”
tugallanmagan romani mavzuyi asosida
“Turbinlar kuni” pyesasini yozadi. Bu pyesada rus
ziyolilari kayfiyatidagi keskin o‘zgarish, “oqlar”
harakati g‘oyasi, muhojirlik yo‘lining samarasizligi
aks etgan. “Zoykaning uyi”, “Baxmal orol”
komediyalarida Bulgakov yangi iqtisodiy siyosat
tarafdorlarining turmush va axloqini mazax
qiladi, biqiq teatr muhitidagi urf-odatlar ustidan
kuladi. 20-yillar oxirida rus adabiy tanqidi
Bulgakov ijodini salbiy baholaydi, uning asarlari
nashr etilmaydi, pyesalari teatr sahnalaridan
olib tashlanadi. 30-yillar boshlaridan Bulgakov
teatrda rejissyor yordamchisi bo‘lib ishlaydi,
Gogolning “O‘lik jonlar” (1932) asarini
sahnalashtiradi. 30-yillardan umrining oxirigacha
Bulgakov “Usta va Margarita” romani ustida
ishlaydi (1966
–
67-yillarda nashr etilgan). Bu
asar 1987-yili Qodir Mirmuhamedov tomonidan
o‘zbek tiliga tarjima qilingan. “Usta va Margarita”
romani bilan Bulgakov dunyo romanchiligini
bir pog‘ona yuksaltirgan. “Yoshlik” jurnalida
bundan roppa-rosa 30 yil oldin (1989-yil 12-son)
Hojiakbar Shayxov va Gulchehra Nishonovalar
tarjimasi bilan “Ityurak” qissasi o‘quvchilar
hukmiga havola etilgan.
Adib 1940-yili vafot etgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi
* * *
Atirgulning qatlarida
Titrab turgan, shabnam – Sog‘inch
Nafasimdan hasratimdan
to‘kilmasmi, to‘kilmasmi?!
Oshiq ahli,
javob aylang,
sizlarning ham qismatingiz to‘kismasmi?!
Tongni kutgum, bir musaffo tongni kutgum,
Inonganim kelg‘usi bir onni kutgum
Qulog‘iga azon aytgan Tangri azal,
Ishqim haqqi boshimni man baland tutgum.
Subhidamda quloq osdim shiviriga,
Maloiklar kuylamishdir bizning haqda.
Qo‘rg‘on qadar mustahkam shul irodamni
Toblamish-chun yuborilmish musibatlar.
Egilganim singanimmas, ay g‘animim,
Qaddim
shamshod, boshimni man baland tutgum
Atirgulning qatlarida saqlab yoshim
Inonganim kelg‘usi bir onni kutgum.
Bir musaffo tongni kutgum....
Tun
Kunduzlar nuradi tunning ustiga
Quyosh yulduzlarga ketdi bo‘linib
Qay zamon dog‘ tushdi oyning husniga
Mug‘anniy qo‘lida soz qotib qolgan
Azador holda ham yig‘lolmadi tun
Bo‘g‘zida alamli so‘z qotib qolgan
Oqizib
ketadi domiga girdob
Xayollar quyunday kelar bostirib
Mum tishlagan ko‘yi turar iztirob
Ta’biri teskari tushlar uyg‘onsin
Tirilsin tomoqqa tiqilgan so‘zlar
Aksi, bo‘g‘zing bilan barobar yonsin
Siniq nurlarini yiqqancha mag‘rur
Kechaning bag‘riga o‘t yoqar nogoh
Kunduzni orqalab kelgan oppoq nur
– Tong
66
Dostları ilə paylaş: