Orom og‘ushida dilrabo bu tun: Oydin zulumotda jilmayar bahor

Rus tilidan
Rahmat BOBOJON 
tarjimasi
Ochlik hukm surgan inqilob yillarida Mariya 
Moskvaga ko‘chib o‘tdi. U bu y
erda faqat poldan iborat, 
hatto xona jihozlari ham y
o‘q bir uyda ijarada turadi. 
Keyinchalik esa Yangi Arbatin urushi davrida xaritadan 
o‘chirilgan Sobache ko‘chasidagi bir uy
da kun kechiradi.
Afsonaviy “qora baron
” deya nomlangan Py
otr 
Vrangelin va san’atshunos Nikolay V
rangelin onasi 
baronessa Mariya Dmitriy
evna Vrangel chorasiz 
vaziyatda bo‘lishiga qaramay
, yangi hokimiyat 
rahbarligi ostida bo‘lgan davlatda yashay
otganlarning 
orasida dahshatli vaziyatga tushganlarga ko‘mak 
qilishga urinardi. Shuning uchun ham Natalya 
Nikolayevnaning ikkinchi nikohidan tug‘ilgan qizi 
Aleksandra Petrovna Arapo
va (qizlik familiyasi 
Lanskaya) Mariya Aleksandro
vnaga yordam qilish 
va yashash joyi topish kerak qabilidagi maktubini 
Mariya Dmitriyevnaga y
o‘llagandi. Oz bo‘lsa-da 
Mariya Dmitriyevna y
ordam berishga muvaffaq bo‘ldi. 
1918-yilning oxirida Xalq maorif komissarligining 
rahbari Anatoliy Luncharskiy “shoir Pushkinning 
Rossiya adabiyoti oldidagi xizmatlariga ko‘ra
” qizi 
Mariya Aleksandrovna uchun mukof
ot berilishi haqida 
qaror qabul qiladi.
Xalq maorif komissarligida “A.S.Pushkinning qizi 
Mariya Aleksandrovna Gartungning moddiy ta
’minoti 
haqida” masalasi muhokamaga qo‘yiladi va ijobiy 
natijaga erishiladi. Y
a’ni: 1.Mariya Gartungga 2400 
60
www.yoshlikjurnali.uz / №9-10 (361) 2021
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Yo‘qotilgan
bolalik 
Hikoya
61
QALDIRG‘OCH
K
uzning izg‘irinli oqshomida arava surgan bola shahar 
ko‘chasida sarson kezadi. Bolaning oyog‘idan nam o‘tib, uyushib 
og‘riydi. Betob, madorsiz singlisi yotgan aravacha dastagidan 
ushlagan qo‘llari muzlagan, xuddi tilingan joyi achishayotgandek 
his qiladi. Ammo o‘zini majburlab bo‘lsa ham, qiziq-qiziq gaplar 
topib singlisini kuldirishga urinadi. Go‘yo singlisining ma’yus 
tortgan ko‘zlari yumilib ketsa, boshqa ochilmaydigandek. Uning 
so‘lg‘in, za’faron chehrasiga tikilganida qalbi titrab, ko‘rikdan 
o‘tkazish uchun qabul qilmagan shifokorni so‘kadi. Vaqt o‘tgan 
sayin singlisining so‘lib borayotganiga qarab shifokorga o‘z 
vaqtida jazo bermaganiga, ya’ni uni qo‘lga tushgan narsa bilan 
savalamaganiga afsuslanadi. Shifokor bemorga bir ko‘z tashlab 
qo‘yib, “Avval ro‘yxatdan o‘tinglar, so‘ng tekshiramiz”, degandi. 
Shunda yolvorgancha, “Kimligimizni bilmaymiz, yetimmiz, ota-
onamizni ham tanimaymiz. Singlimning ahvoli og‘ir, bir tekshiring, 
bo‘lmasa o‘lib qoladi”, deya zorlanib yolvorgan edi. Shifokor esa 
parvo qilmadi. Qayta-qayta iltimos qilavergach, u yerdan haydab 
chiqarishdi. 
Qizning chehrasidan nur so‘nib boryapti, ingroq sasi zo‘rg‘a 
eshitiladi. Har safar singlisiga ko‘zi tushganida o‘zining ojizligini 
ko‘radi, mushtdekkina tanasini iztiroblar majaqlab tashlagandek 
bo‘ladi. Qizaloq hamon jim, akasining so‘kinishlari qulog‘iga 
uzuq-yuluq eshitiladi. G‘ira-shira qorong‘ilik tusha boshlagan, 
aravachada o‘tirgan qizaloqning ko‘ziga ko‘chalar juda xunuk 
ko‘rinadi, akasining nafrat bilan “Nomard!” degan so‘zi dardli 
yuragiga tig‘dek botadi. Nomard – uning uchun eng dahshatli 
so‘z. Bu so‘z ularni ota-onasidan ajratgan. Er-xotinni bir-biridan 
ajratgan. Akasi shifokorga yolg‘on gapirganida hayratlandi. Chunki 
ularlar yetim emas, ota-onasini yaxshi eslaydi. Ancha yillar oldin 
janjallashib bolalarini tashlab ketishgan. Akasi ota-onasini endi 
kechirmaydi, buni uning gaplaridan, begonalik, sovuqlikdan 
angladi. Go‘yo ko‘z oldida o‘sha janjal namoyon bo‘ldi: qaysi bir 
joyda mashina to‘xtaydi, onasi old o‘rindiqda yig‘laydi, bolalariga