4.4. Diskret o’lchash usuli
Yuqorida ko’rilgan o’lchash usullaridan
tubdan farq qiluvchi
diskret
o’lchash usuli ham
mavjud. Diskret o’lchash usuli
shundan iboratki, unda vaqt bo’yicha uzluksiz o’zgaradigan kattalik
vaqt bo’yicha diskretlanadi, miqdor bo’yicha esa kvantlanadi yoki boshqacha
qilib aytganda vaqt
bo’yicha uzluksiz o’zgaradigan kattalik vaqtning ayrim momentlariga tegishli uzuq qiymatlariga
o’zgartiriladi (4.1.-rasm).
4.1-rasm.
X(t) – vaqt bo’yicha uzluksiz o’zgaradigan kattalikning o’zgarish grafigi; X
k
–
kvant
miqdorlari ya’ni o’lchanadigan
X=f(t)
kattaligining t
1
, t
2
, t
3
, ……. t
n
momentlariga tegishli uzuq
qiymatlari. Demak, diskret o’lchash usuli bo’yicha o’lchanadigan kattalikning hamma qiymati (0
t)
emas, balki, ayrim momentlarga tegishli qiymatigina ma’lum bo’ladi. Diskretlash bu muayyan diskret
(juda qisqa) vaqt oralig’ida qadnomalarni olishdir. t
1
, t
2
, t
3
, ……. t
n
– diskretlash momentlari deyiladi
va t
1
t
2
gacha oraliq diskretlash momentlari deyiladi.
Kvantlash esa, X(t) kattalikning uzluksiz
qiymatlarini X
k
diskret qiymatlarining to’plami (nabori) bilan almashtirishdir. O’lchanadigan
kattalikning uzluksiz qiymatlari muayyan tartiblar asosida kvantlash darajalarining
qiymatlari bilan
almashtiriladi. Kodlashtirish esa, muayyan ketma-ketlikda ifodalangan
sonli qiymatlarni tavsiya
etishdan iborat.
Uzluksiz o’zgaruvchan kattalikning diskret usuli asosida uzuk diskret qiymatlariga, kodlarga
o’zgartirilishi asosan 3 xil usulda amalga oshiriladi. (4.2-rasm. a, b, v):
a) ketma-ket hisob usuli;
b) taqqoslash (solishtirish) usuli;
v) sanoq usuli;
X
t
t
1
t
2
t
n
X(t)
X
K
(t)
.
.
.
4.2-расм. а, б, в
