22
Fəlsəfi konsepsiyanın məzmunu nə qədər zəngindirsə, o,
mədəniyyətin bir o qədər çox tərəflərini təhlil edir, onları dünyagörüşü
baxımından mə‟nalandırır. Fəlsəfə ilə mədəniyyətin müxtəlif sferaları
arasında olan bu münasibəti ağac ilə onun budaqlarının münasibəti
timsalında göstərmək olar. Hər bir ağacın budaqları sanki mədəniyyətin
müxtəlif sferalarının fəlsəfi öyrənilməsi sahələrinə bənzəyir: bu budaqların
sayı az olduqca fəlsəfi konsepsiya daha dərin ixtisaslaşır, çox olduqda
onun fəlsəfi məzmunu da zəngin, geniş olur.
Fəlsəfənin mədəni- tarixi hadisə kimi götürülməsi ona qarşısında
duran problemləri kompleks şəkildə (onlara xas olan dinamizm ilə
birlikdə) əhatə etmək imkanı verir. Bu isə son dərəcə zəruridir. Belə ki,
ictimai həyatın özü müxtəlif tarixi mərhələlərdə çoxtərəfli mədəniyyət
sərvətlərinin yaradılması, saxlanılması, inkişaf etdirilməsi və gələcək nəslə
ötürülməsini əhatə edən vahid və bütöv bir proses kimi çıxış edir. Bu
proses insan fəaliyyətinin müxtəlif sahələrində köhnə tarixi təcrübə
formalarının tənqidi surətdə mənimsənilməsi, vaxtını keçirmiş formaların
aradan qaldırılması və yenilərinin yaradılması ilə bağlıdır.
2.
Fəlsəfənin funksiyaları
Fəlsəfənin cəmiyyətdə rolu onun funksiyalarında təzahür edir. Bu
elm öz strukturuna uyğun olaraq iki qrup funksiya yerinə yetirir:
dünyagörüşü və metodoloji
.
Fəlsəfənin dünyagörüşü funksiyaları sırasında birinci yerdə
humanist
funksiya durur. Bu onunla izah edilir ki, insan, onun humanist
idealı fəlsəfi dünyagörüşünün mərkəzi məsələsidir. Həmin funksiya bunda
təzahür edir ki, o insan həyatının mə‟nasını düzgün izah edir. Cəmiyyətdə
azad və humanist formaların bərqərar olmasına çalışır. Bütün dövrlərdə
mütərəqqi fəlsəfi fikirlər insanın öz fəaliyyətinin nəticələrindən, siyasi
hakimiyyətdən özgələşməsinə qarşı çıxır. Bununla yanaşı fəlsəfə insanın
mə‟nəvi azadlığını təbliğ edir. Müasir şəraitdə humanist funksiyanın
əhəmiyyəti daha da artır. Çünki hazırda baş verən əsaslı dəyişikliklər,
fəaliyyətin bütün sahələrində özünü göstərən ssiyentizm (elmiləşmə) və
texnisizm insanın şəxsiyyət göstəricilərinə güclü mənfi tə‟sir edir.
Nəticədə şəxsiyyətin mə‟nəvi kasadlaşması baş verir. Belə şəraitdə texniki
və sosial inkişafa
Dostları ilə paylaş: