Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001



Yüklə 3,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə29/635
tarix13.12.2023
ölçüsü3,75 Mb.
#175262
növüDərs
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   635
Zeynaddin Haciyev-Fəlsəfə

insan heç vaxt 
bir- birilə zəif əlaqələnmiş 
fraqmentar biliklərlə 
kifayətlənmir
. O dünyanı bütöv şəkildə qarşılıqlı əlaqəli və vəhdətdə 
öyrənməyə zərurət hiss edir və ona da sə'y göstərir. Axı ayrıca, konkret 
şəkildə götürülən hər bir məsələnin özü də, onun ümumi sistemdə yeri 
düzgün mə'nalandırıldıqda daha yaxşı dərk olunur. Konkret xüsusi elmlər 
təkbaşına bu vəzifənin öhdəsindən çətinliklə gələ bilir. Odur ki, burada 
fəlsəfənin idrakı fəaliyyəti üçün geniş meydan açılır. 
Hazırda müxtəlif sahələri əhatə edən 
biliklərin inteqrasiyası, 
sintezi 
prosesi baş verir. Bu, xeyli dərəcədə çətin və ziddiyyətli prosesdir. 
Ayrı- ayrı elmlərin ümumi səviyyə və bölmələrini bir- birilə 


29 
əlaqələndirmək, qovuşdurmaq, bu halda baş verə biləcək paradoks, 
aporiya və idrakı dilemmaların özünü aradan qaldırmağı tələb edir. 
Elmlərdə bu və digər qəbildən olan çətinliklərin və böhran hallarının 
düzgün mə'nalandırılmasında fəlsəfə xüsusi yer tutur. Belə ki, bu hallar 
çox vaxt bilavasitə və ya dolayısı ilə əbədi fəlsəfi problem – təfəkkür, dil 
ilə reallığın nisbəti problemi ilə bağlı olur. Buna görə də fəlsəfə onları 
asanlıqla həll edə bilir. Fəlsəfə təkcə elmə oxşar funksiyalar yerinə 
yetirməklə məhdudlaşmır. Fəlsəfə bütövlükdə mədəniyyətin, o cümlədən 
də elmin ümumi əsaslərının izah edir. Həm də qeyd olunmalıdır ki, 
konkret sahələri və hadisələri öyrənən mütəxəssislərin 
dünya haqqında, 
onun quruluş prinsipləri və ümumi qanunauyğunluqları haqqında 
bütöv təsəvvürlərə ehtiyacı 
vardır. Bu cür təsəvvürləri isə konkret elmlər 
deyil, fəlsəfə işləyib hazırlayır. Sonra, xüsusi elmlərin istifadə etdiyi
 
universal təfəkkür vasitələrini 
– kateqoriyaları, prinsipləri, müxtəlif 
idrak vasitələrini onların özləri deyil, fəlsəfə formalaşdırır, sistemləşdirir 
və mə'nalandırır. Elmin ümumdünyagörüşü və nəzəri– idrakı əsaslarını 
öyrənmək və sahmana salmaq da fəlsəfənin öhdəsinə düşür. Nəhayət, belə 
bir cəhət də nəzərə alınmalıdır: elm özü- özlüyündə öyrəndiyi obyektə 
qiymətverici münasibət bəsləmir. Bu baxımdan elmin müsbət, faydalı və 
ya zərərli olduğunu birmə'nalı izah etmək doğru olmazdı. Elm elə bir 
vasitədir ki, o yalnız 

Yüklə 3,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   635




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin