• infratuzilma (mamlakatning jo‘g‘rofiy
joylashishi, infratuzilmalarning
rivojlanganligi darajasi); - malakali ish kuchi mavjudligi hamda o‘rtacha ish haqi
darajasi;
• iqtisodiy kon’yukturaning holati;
• ichki bozorning rivojlanganligi, ishlab chiqarilgan
mahsulotlarni tashqi
bozorda sotish imkoniyatlari;
• kredit tizimi, soliqqa tortish darajasi;
• intellektual salohiyat (aholining ta’lim darajasi);
• institutsional (fan-texnika yutuqlari joriy etilishining darajasi).
CHet el investitsiyalari O‘zbekiston Respublikasi xududida turli shakl va
usullarda amalga oshirilishi mumkin. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasi yuridik
va (yoki) jismoniy shaxslari bilan birgalikda tashkil etilgan xo‘jalik jamiyatlari va
shirkatlari, banklar, sug‘urta tashkilotlari va boshqa korxonalarning nizom
jamg‘armalari va boshqa mulkida hissadorlik asosida ishtirok etish;
• to‘laligicha chet el sarmoyadorlariga tegishli bo‘ladigan xo‘jalik jamiyatlari
va shirkatlari, banklar, sug‘urta tashkilotlari va boshqa korxonalarni tashkil etish va
rivojlantirish;
• O‘zbekiston Respublikasi
rezidentlarining mulki, aksiyalari va boshqa
qimmatli qog‘ozlari, shu jumladan qarz majburiyatlarini sotib olish;
• intellektual mulk huquqiga,
shu jumladan, mualliflik huquqiga, patentlar,
tovar belgilari,
foydali modellar, sanoat namunalari, firma nomlari va nou-xauga,
shuningdek ishonch(gudvill)ga investitsiya kiritish;
• konsessiyalarni, shu jumladan, tabiat
resurslarini razvedka qilish, ishlab
chiqish, qazib olish yoxud foydalanish huquqini sotib olish;
• savdo va xizmat ko‘rsatish sohasi ob’ektlari mulkiga egalik qilish, turar-joy
binolarini ular joylashgan er uchastkalari bilan, shuningdek erdan (shu
jumladan
ijara asosida) va tabiat resurslaridan foydalanish huquqini sotib olish.
O‘zbekiston Respublikasida investitsiyalar kiritish shakllari bo‘yicha biron-
bir cheklashlar mavjud emas. CHet el sarmoyadorlari mamlakat xududida amaldagi
qonunchilikka muvofiq ravishda har qanday tashkiliy-huquqiy shakllardagi
korxonalarni tashkil eta oladilar.
Bugungi kunda chet el sarmoyadorlariga investitsiya kiritishning quyidagi
shakllari taklif etiladi:
• qo‘shma
korxona tashkil etish;
• 100 % chet el kapitaliga ega korxonalar tashkil etish;
• xususiylashtirilayotgan korxonalar aksiyalari bir qismi yoki to‘la paketini
sotib olish.
Quyidagi shartlarga javob beradigan yangi tashkil etilayotgan korxonalar chet
el investitsiyalari kiritilgan korxonalar deb e’tirof etiladi:
• korxona nizom fondi kamida 150,0 ming AQSH dollariga teng bo‘lgan
miqdor;
• korxona ta’sischilaridan biri chet el yuridik shaxsi bo‘lgan korxona;
• chet el investitsiyalarning ulushi korxona nizom fondining kamida 30,0% ni
tashkil etadigan korxona.
Bundan tashqari agar chet el investitsiyalari kiritilgan korxona o‘z
daromadlarining 60,0 % dan ko‘prog‘ini ishlab chiqargan mahsulotini sotish yoki
ko‘rsatgan xizmatidan olsa, bu korxonalar chet el investitsiyalari kiritilgan ishlab
chiqarish korxonalari deb hisoblanadi. Bunday korxonalarga qo‘shimcha soliq, boj
imtiyozlari va boshqa imtiyozlar hamda rag‘batlantirish omillari beriladi.
Mamlakatdagi amaldagi qonunchilikka muvofiq to‘g‘ridan-to‘g‘ri chet el
investitsiyalari tushunchasi quyidagilarni mujassamlashtirgan:
• xorijiy sarmoyadorlar tomonidan moddiy va nomoddiy ne’matlarni hamda
ularga huquqni, shu jumladan, intellektual mulkka huquqni kiritish;
• chet el sarmoyadorlari tomonidan har qanday chet el investitsiyalaridan
olingan daromadni tadbirkorlik ob’ektlari va faoliyatning boshqa turlariga kiritish.
SHu bilang bir qatorda jami investitsiyalarning 73,0 % dan ortig‘i
mamlakatning ichki manbalari hisobidan – korxonalar va aholi mablag‘lari,
investitsiya jarayonlarida tobora faol ishtirok etayotgan
tijorat banklari kreditlari,
shuningdek, davlat byudjeti va byudjetdan tashqari jamg‘armalar mablag‘lari
hisobidan shakllantirilayotganligini alohida ta’kidlash lozim.
Dostları ilə paylaş: