bob. Inson taraqqiyoti konsepsiyasi iqtisodiy o‘sish va inson taraqqiyoti

2.4-rasm. O‘zbekiston aholisi jamlanma daromadlarining ortishi 
dinamikasi (1990 yil = 1) 
Jamlanma daromadalarining tarkibida ushbu davrda mulkdan, tadbirkorlik 
faoliyatini amalga oshirishdan iborat daromadlarning yangi moddalari paydo bo‘ldi. 
Masalan, 1990 yilda mulkdan, tadbirkorlik faoliyatidan, mahsulot sotish va 
xizmatlar ko‘rsatishdan olingan daromadlarning salmog‘i umumiy daromadlarning 
10,6 % ni tashkil etgan bo‘lsa 2010 yilda mazkur ko‘rsatkich 47,0 % ga etdi. 
Daromadlarning bu yangi turlari katta ijobiy ahamiyatga egadir. CHunki aholi 
tadbirkorlik faolligining ortishi oilalar jamlanma daromadlari jadal va barqaror 
o‘sishi uchun bozor rag‘batlarini yaratadi, shuningdek boqimandalikni,
daromadlardagi tekischilik darajasini kamaytiradi. 
Aholi daromadlarining ortishi o‘rta sinfning shakllanishi va uning aholi 
umumiy sonidagi salmog‘i ko‘payishiga xizmat qiladi. Agar 1990 yilda 
O‘zbekistonda o‘rtacha daromadga ega aholining ulushi, ekspert baholanishga 
ko‘ra, jami aholining taxminan 18,0 % ni tashkil etgan bo‘lsa, 2000 yilda uy 
xo‘jaliklarini tekshirish natijalari bo‘yicha bu 24,0 % ga etganligi aniqlandi. 2011 
0
2
4
6
8
10
1990
2000
2010
1
1,9
8,6
0

---

yilda esa barcha uy xo‘jaliklarining 60 % mamlakat bo‘yicha o‘rta darajadan past 
bo‘lmagan barqaror pul daromadlarga ega bo‘lgan. 
2.5-rasm. Mamlakat bo‘yicha o‘rta darajadan past bo‘lmagan barqaror pul 
daromadlarga ega bo‘lgan uy xo‘jaliklari salmog‘ining ortishi (jami uy 
xo‘jaliklariga nisbatan % hisobida) 
Aholi jamlanma daromadlarining ortishi fuqarolar jamg‘armalari hajmi doimiy 
ravishda ko‘payib borayotganligida ham o‘z ifodasini topmoqda. Ayniqsa 2000-
2010 yillarda aholi jamg‘armalai hajmi yuqori sur’atlarda o‘sib, bu davrda mazkur 
ko‘rsatkich 28,6 barobarga ko‘paydi. 
O‘zbekistonda bozor munosabatlarining shakllantirilishi va rivojlantirilishi 
jarayonida aholining jamlanma xarajatlari tarkibida yangi modda – tadbirkorlik 
faoliyatiga sarflar paydo bo‘ldi. Ularning salmog‘i jozirgi vaqtda jami harajatlarning 
8,5 % ni tashkil etadi. Mohiyat jixatidan bu uy xo‘jaliklarining xususiy mulk asosida 
o‘z daromadlarini shakllantirish va ko‘paytirib borish imkoniyatini beradigan asosiy 
kapitalning eng samarali shaklidir.