44
ishlab chiqish, o‘zbekcha-ruscha ikki tillik muammosi, bolalar
rivojlanish darajasining psixologik, pedagogik va ijtimoiy diag-
nostikasi pedagoglarning kasbiy darajasi, oila, maktabgacha va
boshlang‘ich ta’lim hamkorligi, ta’limning shaxsga yo‘naltirilgan
modelining ustuvor(bosh) tatbiq qilishning usul va texnologiyalari va
boshqa bir qancha dolzarb masalalarini hal etishni taqozo etadi.
Respublika ilmiy-metodika markazining
yana bir asosiy vazifasi bu
uslubiy hujjatni joylarda namunaviy maqsadli tahlil etishdir.
Bunda ta’lim, fan va texnika yutuqlari, ilg‘or ish tajribalaridan
unumli foydalangan holda o‘quv-metodik qo‘llanmalar ishlab
chiqishni ta’minlaydi; tajriba-sinov maydonida olib borilayotgan
pedagogik texnologiyalarni sinovdan o‘tkazish pedagogik tajribani
o‘rganish, umumlashtirish va tarqatish, pedagogik jamoa va alohida
pedagoglarning yangi fikrlari, mualliflik maktabgacha ta’lim muassa-
salarining
bilimiga yordam berish, tarbiyachilarning uslubiy birlash-
malarini tashkil etish nazarda tutiladi.
Psixologik-pedagogik maslahatni tashkil etish ota-onalar va
bolalar bilan ishlashda ko‘pchilik duch kelayotgan pedagoglar uchun
ularning kasbiy-shaxsiy qobiliyatlarini diagnostikadan o‘tkazadi;
o‘qitish uslubining psixik korreksiyalarini amalga oshiradi, pedagogni
attestatsiyadan o‘tkazish bo‘yicha ilmiy-uslubiy tavsiyalar ishlab
chiqadi, psixologlar uchun qo‘llanmalar tayyorlaydi, bolalarni tekshi-
ruvdan o‘tkazadi va tezkor qabulni amalga oshiradi.
Bolalarni ilk qo‘llab-quvvatlash va psixologik-jismoniy rivojla-
nishidagi nuqsonlarning oldini olish vasiylik bo‘limi tibbiy,
maktabgacha, maktab, maktabdan tashqari, psixologik,
ijtimoiy va
yuridik xizmat tashkilotlari bilan hamkorlik va koordinatsiya ishlarini
tashkil etish lozim.
Maktabgacha ta’limni rivojlantirish jahon andozalariga olib
chiqishni ta’minlash maqsadida markaz turli ijodiy ittifoqlar,
shuningdek, yaqin va uzoq, chet ellar bilan aloqalar o‘rnatishi lozim.
Respublika bo‘yicha maktabgacha ta’lim muassasasini dasturiy
uslubiy jihatdan ta’minlash.
Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim-tarbiya berish ko‘p
jihatdan ta’limni maktabgacha yoshdagi bola psixikasi xususiyatlariga
javob beruvchi dasturlar, metodik tavsiyalar, ta’lim-tarbiya berish
qo‘llanmalari bilan ta’minlanishga bog‘liq. Bu bo‘limda ta’limda
qo‘llaniladigan bosh ta’lim qo‘llanmasi bola va kattalarning o‘zaro
45
munosabatlarining shaxsga yo‘naltirilganligini ta’minlovchi qo‘l-
lanmalar (alohida
ish uchun daftar, albomlar, flamaster, qalam,
bo‘yoqlar va h.k) yaratilgan dasturiy-uslubiy majmua
maktabgacha
ta’lim standartini, bolalar bilan ishlashda va ularni rivojlantirishdagi
asosiy yo‘nalishlarini ta’minlashi lozim. Bu majmuada tarbiyachilar
va boshqa mutaxassislarning yangi avlodi uchun darslik va qo‘llan-
malar yaratish nazarda tutiladi.
Shuningdek, ta’lim-tarbiyaviy jarayonda o‘yin faoliyatini tashkil
etish usullaridan rivojlantiruvchi predmetli o‘yinning
nazariy va
amaliy jihatlari ustida fikr yuritiladi.
Maktabgacha ta’limda pedagogik texnologiyalar.
Maktabgacha ta’limda pedagogik texnologiyalarni qo‘llash ta’li-
miy maqsadlarni qat’iy talab etuvchi va bosqichli o‘zgarishlarning
aniqligini va olingan natijalarni baholovchi ma’lum ilmiy loyihalashni
mo‘ljallaydi.
Zamonaviy rivojlantiruvchi pedagogik texnologiyalar nafaqat
o‘qitish jarayoniga, balki bolaning psixik jarayonlariga, uning shaxsiy
sifatlari, aqliy-ijodiy qobiliyatlarini, jismoniy rivojlanishiga yo‘nal-
tirilgandir, Ta’limning insonparvarligi sharoitida pedagogik texno-
logiyalar pedagogdan bolani jiddiy qabul qilish munosabatlarida
ko‘riladi.
Pedagogik jarayonlarda pedagogik texnologiyalar qo‘llanilganda
bularning samaradorligi diagnostika qilinadi. Bu esa bolaning ta’lim
ta’siriga ochiq munosabatda bo‘lishini ta’minlaydi.
Maktabgacha ta’limning samaradorligini boshqarish algorit-
mining ya’ni kuzatishning tizimli qoidalari, qo‘yilgan o‘quv va tarbi-
yaviy maqsadlarini bajarishda bolalarning qabul qilish faoliyatini
kuzatish va tuzatish bilan aniqlanadi. Yuqorida bayon etilganlar shun-
ga guvohlik beradiki, O‘zbekiston Respublikasidagi maktabgacha
ta’lim tizimi oldiga bolaning individual xususiyatlarini inobatga olgan
holda, davlat va jamiyat talablariga binoan har tomonlama rivoj-
lanishni ta’minlashdek ulkan mas’uliyat yuklanadi.
O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim konsepsiyasining
maqsad va vazifalari quyidagi bosqichlarda ro‘yobga chiqariladi.
Birinchi bosqich – 2012-2014-yillar mavjud maktabgacha ta’lim
tizimining ijtimoiy tomonlarini saqlab qolish asosida ushbu tizimni
isloh qilish va rivojiantirish uchun huquqiy asosni (vazni) yaratish.
Ushbu bosqichda quyidagilar amalga oshiriladi:
46
– O‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim to‘g‘risida"gi qonuniga muvofiq
maktabgacha ta’lim tizimi mazmunini tarkibiy qayta qurish va tubdan
yangilash.
– Bola shaxsiga yo‘naltirilgan model ustuvorligini ta’minlash.
– Pedagog kadrlar tayyorlash hamda ularning malakasini oshirish va
qayta tayyorlash ishini zamon talablariga muvofiq darajada tashkil
etish.
–O‘quv uslubiy qo‘llanma dasturlarining didaktik va axborot ta’mi-
notining yangi avlodini ishlab chiqish.
Ikkinchi bosqich - 2015-2017-yillar.
– Maktabgacha ta’lim konsepsiyasini ta’lim jarayoniga bevosita
qo‘llash mavjud ijtimoiy-psixologik sharoitlar
hisobini olgan holda,
unga yangiliklar kirita borish.
– Maktabgacha ta’lim muassasalarida tubdan o‘zgartirilgan o‘qitish
tizimini amaliyotga joriy etish.
–Ta’lim texnologiyalarining didaktik tamoyillarini qo‘llash asosida
ta’lim jarayonini sifat jihatdan takomillashtirish.
Uchinchi bosqich – 2018-2020-yillar. To‘plangan tajribalarni
tahlil qilish va umumlashtirish asosida(istiqbol) kelajak uchun yangi
ilmiy g‘oyalar loyihasi (ustida) ishlab chiqish.
Dostları ilə paylaş: