Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълими вазирлиги

5-§ Shartnoma majburiyatlarini buzganlik uchun
javobgarlik 
Majburiyat–fuqarolik huquqiy munosabat bo`lib, unga asosan 
bir shaxs (qarzdor) boshqa shaxs (kreditor) foydasiga muayyan 
harakatni amalga oshirishga, chunonchi: mol-mulkni topshirish, ishni 
bajarish, xizmatlar ko`rsatish, pul to`lash va hokazo yoki muayyan 
harakatdan o`zini saqlashga majbur bo`ladi, kreditor esa–qarzdordan 
o`zining majburiyatlarini bajarishni talab qilish huquqiga ega. 
Majburiyatlar shartnoma shartlariga va qonun hujjatlari talablariga 
muvofiq, bunday shartlar va talablar bo`lmaganida esa ish muomalasi 
odatlari yoki odatda qo`yi-ladigan boshqa talablarga muvofiq lozim 
darajada baja-rilishi kerak. Majburiyatlarni bajarmagan yoki lozim da-
rajada bajarmagan shaxs fuqarolik-huquqiy javob-garlikka tortilishi 
mumkin. 
Fuqarolik-huquqiy javobgarlik vujudga kelish asosiga ko`ra, 
shartnomaviy va shartnomadan tashqari javobgarlikka bo`linadi. 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shartnomaviy javobgarlik
deb shartnomaviy majburiyatlarni 
bajarmaganlik yoki lozim darajada bajarmaganlik uchun javobgarlikka 
aytiladi. 
Taraflardan biri shartnoma majburiyatlarini ba-jarmagan yoki lozim 
darajada bajarmagan taqdirda, bu ta-raf boshqa tarafga yetkazilgan zararni 
to`laydi; qonun hujjatlarida va shartnomada nazarda tutilgan tartibda 
boshqacha tarzda javobgar bo`ladi. 
Zarar
deganda, shartnoma majburiyatlari bajaril-maganligi yoki 
lozim darajada bajarilmaganligi munosa-bati bilan taraf qilgan harajatlar, 
uning mol-mulki yo`qolishi yoki shikastlanishi 
(haqiqiy zarar
), 
shuningdek, agar ikkinchi taraf shartnoma majburiyatlarini bajar-ganida 
taraf olishi mumkin bo`lgan, lekin ololmay qolgan daromadlari (