85
tashkil etishda aniq maqsadni belgilash hamda qaror qabul qilish malakasi,
dunyoqarashi bilan bog‘liq kompetentlik, u Rahbar uchun ta’lim jarayonida va
boshqa vaziyatlarda o‘zini aniqlash mexanizmini ta’minlaydi. Rahbarning
individual ta’lim yo‘nalishi va uning hayotiy faoliyatining umumiy dasturi ana shu
kompetentlikka bog‘liq. Ta’lim tizimidagi har bir rahbar boshqaruvning zamonaviy
uslublarini va uning muhim vazifalarini anglab yetadi.
Ularning har biriga izoh berar ekanmiz, shuni qayd etish lozimki, rahbarlikning
asosiy maqsadi, ushbu muhim vazifalar o‘rtasida mutanosiblik va uyg‘unlikka
erishish hamda shu orqali tashkilot butunligini ta’minlashdir. Rejalashtirish vazifasi
birinchi navbatda rahbar o‘z tashkilotining maqsadini aniqlashtirish lozim. Bu
maqsadga yo‘naltiruvchi vazifasi hisoblanib, tashkilotni ma’lum strategik
maqsadga olib boruvchi vazifalarni mujassamlashtiradi. Tashkillashtirish vazifasi
belgilangan vazifalar, ish hajmi, unga ketadigan vaqtni hisobini aniq belgilab
olishi, ya’ni
t
ashkilot turli bo‘limlaridagi mavjud imkoniyatlardan optimal darajada
foydalanishdir. Rahbar ado etishi zarur bo‘lgan ishning boshlanish jarayonidan
boshlab oxirigacha to‘liq tahlil qilishi maqsadga muvofiq. Bu olib borilayotgan ish
va mahsulot natijalaridagi ba’zi holatlarning kamchiligini joyida tushunib borishga
imkon yaratiladi. Rahbar strategik maqsadlarni kuzlar ekan, aniqlangan
kamchiliklarni bartaraf etib borishiga asosli dalillar ham zarur. Shu sababli har bir
rahbar tomonidan tashkillashtirilgan ishlar asosli va o‘zaro qiyosiy tahlillarga ega
bo‘lishi kerak. Boshqaruvdagi nazorat qilish vazifasi ta’lim standartlari, pedagogik
jarayonni mavjud Qonun va boshqa hujjatlarda ko‘rsatilgan talablar asosida
kechishini ta’minlaydi.
Boshqaruvda rahbar muhim vazifalarni bajarish bilan birga olib borilayotgan
mehnat jarayonida kompetenlilik xususiyatlarini namoyon etishi zarur. Rahbar
chuqur o‘zlashtirishining zarur bo‘lgan bilim va faoliyat tajribasi doirasi, milliy va
umuminsoniy madaniyatlar xususiyatlari, inson va insoniyat hayotining
ma’naviy-axloqiy asoslari, oilaviy va ijtimoiy an’analarning madaniyat asoslari,
inson hayotida fan va dinning roli, ularning moddiy borliqqa ta’siri, turmush
va dam olish borasidagi bilimlar, masalan, bo‘sh vaqtni samarali tashkil etish
usullarini bilishidan iborat. Shu boisdan rahbarning kompetentligi komponentlari
ham bir qator sifatlarni o‘z ichiga oladi. Ularni quyidagicha belgilash mumkin:
Dostları ilə paylaş: