135
birlikdə nəsildən nəslə verilir. Genlərin tam haçalanması hadisəsi əsasən drozofil
milçəkləri və ipək qurdlarında öyrənilib. Genlərin
natamam haçalanması
zamanı homoloji xromosomların
birlikdə deyil, hissə-hissə nəsildən nəsilə
ötürülməsi baş verir. Homoloji xromosomların
hissələrlə nəslə verilməsi
heçalanma,
yaxud
krossinqover
(ingiliscə «crossinqovor» – «haçanın» əmələ
gəlməsi), bu zaman alınan yeni nəsil fərdləri isə
krossiverlər
adlanır. T.Morqan
isbat
etmişdir ki, yaranan yeni formalar hesablanmanın sayından asılı olmaqla
aşağıdakı düsturla müəyyən edilir:
krossover formaların sayı x 100
nəsillərin ümumi sayı
Tutaq ki, nəsillərin ümumi sayı 900, yeni krossover formaların sayı isə 180
təşkil edir. Onda hesablanmanın sayı 180x100
=
20% olacaqdır.
900
Hazırda xromosomların
quruluşu
(Ģəkil 16)
və cinsiyyətə təsiri geniş və
ətraflı öyrənilməklə cinsiyyətin təyin olunması
məqsədilə xromosom
nəzəriyyəsindən istifadə olunur
(cədvəl 7)
.
Heyvanlarda xromosom dəsti
(yığımı) və onların sayı bir-birindən xeyli fərqli olur
(cədvəl 8)
.
Şəkil 16.
Xromosomun quruluş sxemi:
Haçalanmanın sayı=
136
1-heteroxromatin; 2-sentromer; 3-xromatid; 4-xromomerlər; 5-xromonem; 6-
xromosom matriksi; 7-nüvəcik; 8-peyk (sattelit); 9-telomerlər; 10-pellikula (R.Əliyev,
C.Nəcəfov və b., 2008)
Cədvəl 7.
Dostları ilə paylaş: 
