Gənc təDQİqatçI, 2020, VI cild, №1



Yüklə 9,76 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə106/175
tarix25.12.2023
ölçüsü9,76 Kb.
#196118
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   175
Genc Tedqiqatci N1 2020 (1)

Açar sözlər

Qarabağ dialektləri, ədəbi dil, Türk dilləri, şivələr 
 
Qarabağ Azərbaycanın ən qədim bölgələrindən biridir. “Qarabağ” sözü “qara” və “bağ” söz-
lərinin birləşməsindən yaranıb. Bildiyimiz kimi, qara sözü Azərbaycan və digər türk dillərində “bö-
yük”, “qalın” və rəng mənalarında işlənir. Buradakı “Qara” sözü 
böyük, qalın
mənasındadır, yəni, 
Qarabağ “böyük bağ”, “qalın bağ” deməkdir. Bu söz, eyni zamanda, aid olduğu ərazinin, yerin bir 
türk torpağı olduğunu adı ilə də sübut etmiş olur. Azərbaycan dili dialekt və şivələrində, Qarabağ 
dialektlərinin araşdırılması və öyrənilməsi xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
Qarabağ dialektləri söz varlığı baxımından çox zəngindir. Bu dialektlərdə özünü göstərən bə-
zi özəlliklər sadəcə Azərbaycan türkcəsi deyil, həmçinin bütün Oğuz qrupu türk dilləri üçün böyük 
əhəmiyyət kəsb edir. Uzun bir tarixi dövrü özündə əks etdirən Qarabağ dialektləri Türk dünyası ilə 
fərqli və ya bənzər bir çox ortaq xüsusiyyətlərə malikdir. Tədqiqat zamanı Qarabağ dialektlərində 
işlənən bəzi sözlərin istər eyni, istərsə də fərqli mənada Türkiyə türkcəsində də istifadə olunması ilə 
qarşılaşdıq. Bu sözləri türk dilində işlənən formaları ilə müqayisə edərkən fonetik baxımdan bəzi
fərqlər müşahidə edilir, lakin sözlər vasitəsilə leksik-semantik baxımdan eyni və ya yaxın mənalar 
ifadə olunur. 
BAŞAX (
ADDL, s. 61
)
Qarabağ dialektlərində biçin zamanı yerə tökülən sünbül mənasındadır.
Yerə tökülən sümbülə başax deyiriẋ.
Türkiyə türkcəsində də bu söz
başak 
şəklində yazılır və
 
eyni mənanı bildirir. 
BAŞDIX (
ADQŞ, s. 177

Qarabağ dialektlərində 
toy vaxtı qız evinin oğlan evindən aldığı pul, heyvan və s. 
mənasında 
işlənir, Türkiyə türkcəsində 
başlık
düğün zamanı kız evinin erkek tarafdan aldığı para, hayvan vb. 
eyni mənadadır. 

Yüklə 9,76 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   175




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin