Dünya İqtisadi Forumu bütün hüquqları qorunur. İngilis dilində orjinal adı və naşiri

Məqsədin əhəmiyyəti
Bunların yalnız qabiliyyət və bacarıqlarla bağlı olmadığını unut-
mamalıyıq. Texnologiya insanların əksəriyyərinin arzuladığı kimi 
daha yüksək səmərəliliyə imkan verir. Lakin insanlar yenə də yal-
nız bir prosesin hissəsi kimi çıxış etmədiklərini, özlərindən daha 
böyük bir varlığın bir hissəsi olduqlarını hiss etmək istəyirlər. Karl 
Marks ixtisaslaşma prosesinin hamımızın iş prosesində axtardığı-
mız məqsəd hissini zəifl ədəcəyi ilə bağlı narahatlığını ifadə edirdi. 
Bakminister Füller [Buckminster Fuller] həddindən artıq ixtisas-

---

 T
Ə
S
İ
RL
Ə
R
63
laşmanın risklərinin “geniş-xəttli sazlama axtarışlarını kənarda qoya 
biləcəyini və beləliklə, daha güclü ümumi prinsiplərin kəşfini da-
vam etdirməyə mane olacağını” bildirmişdi.30
Hazırda müşahidə edilən mürəkkəblik ilə hiper-ixtisaslaşmanın 
birləşməsi qarşısında məqsədyönlü çalışmanın əsas problemə çev-
rildiyi bir nöqtədəyik. Bu, xüsusilə də şirkətdəki vəzifələrin əksər 
hallarda həyatlarında məna və məqsəd tapma qabiliyyətlərini məh-
dudlaşdırdığını düşünən gənc nəsil üçün əsas məsələdir. Sərhədlərin 
qaldırılmağa başlandığı və istəklərin dəyişdiyi bir dünyada insanlar 
yalnız iş-həyat tarazlığını arzulamaqla kifayətlənmir, eyni zamanda 
uyğun bir iş-həyat ahəngini istəyirlər. Mən işin gələcəyində yalnız 
kiçik bir qrupun belə imkana sahib olacağından narahatam.
3.2 Şirkətlər 
Artım modelləri, əmək bazarlarında və işin gələcəyində baş 
verəcək və təbii olaraq bütün təşkilatlara təsir göstərəcək dəyişik-
liklərdən başqa, dördüncü sənaye inqilabının təməlini təşkil edən 
texnologiyaların şirkətlərin idarəetmə, təşkilatlanma və resursla tə-
minolunma tərzləri üzərində böyük təsiri olduğunu da sübut edir. 
Bunun konkret bir göstəricisi “S&P 500” siyahısındakı şirkətlərin 
orta ömrünün 60 il civarından təxminən 18 ilə enməsidir.
31
Digər 
bir göstərici isə, yeni daxil olanların bazarlarda hakim mövqeyə 
yüksəlməsi və əhəmiyyətli gəlir hədəfl ərinə çatması üçün zəruri 
olan zaman dilimindəki dəyişiklikdir. “Facebook” ildə 1 milyard 
dollarlıq gəlirə 6 il, “Google” isə yalnız 5 il ərzində çatdı. Demək 
olar ki, hər zaman rəqəmsal imkanlar tərəfindən gücləndirilən yeni 
texnologiyalar şirkətlər üçün dəyişikliyin sürətini və miqyasını şü-
bhəsiz daha da artırır. 
Bu, eyni zamanda qlobal “CEO”lar və təcrübəli şirkət mene-
cerləri ilə görüşlərimdə tez-tez gündəmə gələn bir mövzunu daha 
da gücləndirir: hazırda mövcud olan məlumat axınını, köklü dəyi-

---

DÖRDÜNCÜ S
Ə
NAYE 
İ
NQ
İ
LABI
64
şikliklərin sürətini və innovasiyanın güclənməsini qavramaq və ya 
bunları təxmin etmək çox çətindir. Bunlar daimi heyrət qaynağıdır. 
Bu kontekstdə, uğurlu şirkət liderlərinin yeni nəslinin əsas fərqi 
daim öyrənmə, uyğunlaşma, konseptual və funksional uğur model-
lərinə tənqidi yanaşma qabiliyyətləri olacaqdır.
Bu səbəbdən, dördüncü sənaye inqilabının şirkətlər üzərindəki 
təsirinin səbəb olduğu ilk məcburiyyət bir şirkət lideri kimi təkid-
lə özünə və şirkətinə nəzər salmanın zəruriliyidir. Təşkilat və onun 
rəhbərliyi öyrənmə və dəyişmə imkanlarına sahibdirmi? Prototip 
yetişdirmə və sürətli investisiya qərarları verməklə bağlı təcrübəsi 
necədir? Şirkətdaxili mədəniyyət, innovasiyanı və uğursuzluğu qə-
bul edirmi? Mənim gördüyüm hər şey, yarışın sadəcə daha da sürət-
lənəcəyini, dəyişikliklərin daha da dərinləşəcəyini göstərir. Bu sə-
bəbdən səyahət, təşkilatların sürətli və çevik davranış qabiliyyətinə 
kəskin və dürüst bir baxışı tələb edir.