təşkilində ən mütərəqqi üsulların, o cümlədən yeni texnikanın və texnologiyanın
tətbiqi zamanı iş yerlərinin attestasiyasını keçirməlidir.
Bu məqsədlə həmkarlar ittifaqı təşkilatının
nümayəndələrindən, əməyin
mühafizəsi xidmətlərinin və əməyin təşkili üzrə peşəkar mütəxəssislərdən ibarət iş
yerlərinin attestasiya komissiyası yaradılır.
İş yerlərinin attestasiyasının keçirilməsi qaydaları Azərbaycan Respublikası
Nazirlər Kabineti tərəfindən qəbul edilən normativ-hüquqi aktla tənzimlənir.
Əmək məcəlləsinə görə işçilərin peşəkarlıq səviyyəsinin yoxlanılması,
ixtisasına, sənətinə müvafiq olaraq onların tutduğu vəzifəyə (yəni peşəyə) uyğun
olduğunu aşkara çıxarmaq məqsədilə qanunvericiliklə nəzərdə tutulan işçilərin
attestasiyası keçirilə bilər.
Yalnız müvafiq iş yerində azı bir il çalışan işçilər
attestasiyadan keçirilə
bilər. Hər bir işçi üç ildə bir dəfədən az olmayaraq attestasiyadan keçirilə bilər.
İşəgötürənin əmri ilə işçilərin attestasiyasının keçirilməsi üçün təcrübəli,
yüksək peşəkarlıq qabiliyyətinə malik, obyektivliyi və qərəzsizliyi ilə seçilən
nüfuzlu şəxslərdən, habelə həmkarlar ittifaqı təşkilatının nümayəndələrindən ibarət
komissiya yaradılır. İşəgötürən, işçinin müvafiq iş yeri
üzrə rəhbəri attestasiya
komissiyasının üzvü ola bilməz.
Attestasiya Komissiyasının üzvləri tərəfindən işçiyə yalnız tutduğu vəzifəyə,
əmək funksiyasına, ixtisasına dair, yerinə yetirdiyi işlər və onların nəticələri
barədə, habelə tutduğu vəzifəyə uyğunluğunu müəyyən etmək üçün zəruri olan
əmək müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş hüquqları, vəzifələri dairəsinə aid olan
məsələlərlə əlaqədar suallar verə bilər.
Attestasiya Komissiyası azı 5
nəfərdən ibarət olmaqla, bütün hallarda onun
say tərkibi təkrəqəmli olmalıdır. Attestasiya Komissiyasının səlahiyyət müddəti
onun yaradılması haqqında müvafiq əmrlə müəyyən edilir. Attestasiya Komissiyası
qərarını gizli və ya açıq səsvermə yolu ilə səs çoxluğuna görə qəbul edir.
Attestasiya Komissiyası işçinin tutduğu vəzifəyə uyğun olduğu və ya olmadığı
haqqında iki qərardan yalnız birini qəbul edir. Bununla yanaşı Attestasiya
Komissiyası bu qərarlarında işçinin başqa vəzifədə istifadə
edilməsinin məqsədə
müvafiqliyi barədə işəgötürənə tövsiyə edə bilər.
Attestasiya olunmayan işçilər əmək məcəlləsinin 66-cı maddəsinə görə
aşağıdakılardır:
1.
Bir vəzifədə 5 ildən az müddətdə çalışan, məcburi köçkün və ya qaçqın
statusu olan işçilər;
2.
Hamilə qadınlar;
3.
Uşağının üç yaşınadək sosial məzuniyyətdə olan və həmin məzuniyyət
bitdikdən sonra 1 ildən az müddətdə müvafiq vəzifədə çalışan işçilər;
4.
Yaşı 18-dən az olan işçilər;
5.
Bir vəzifədə faktik olaraq 1 ildən az müddətdə çalışan işçilər;
6.
Eyni vəzifədə azı üç dəfə Attestasiya olunaraq tutduğu vəzifədə uyğun
olduğu müəyyən edilmiş işçilər;
7.
Kollektiv müqavilələrdə nəzərdə tutulan hallarda
Attestasiya olunmayan
işçilər;
8.
Vətənin müdafiəsi, azadlığı və ərazi bütövlüyü uğrunda hərbi
əməliyyatlarda yaralanmış və əlil olmuş işçilər.
İş yerlərinin attestasiyasının əsas məqsədləri müəssisələrdə istehsalın
səmərəliliyini, məhsulun keyfiyyətinin yüksəldilməsi və əmək ehtiyatlarından
səmərəli istifadə olunmasını təmin etməkdir.
Attestasiya zamanı hər bir iş yeri texniki cəhətdən təşkil olunmasına, əmək
şəraitinə və təhlükəsizlik texnikası səviyyəsinə görə kompleks halında
qiymətləndirilir.
İş yerində əmək şəraiti və təhlükəsizlik texnikası aşağıdakı əsas
göstəricilərin təhlili ilə qiymətləndirilir.
a) əməyin sanitariya-gigiyena şəraitinin (hava mühitinin vəziyyəti, səs-küy,
titrəyişlər, şüalanmalar və s.) normal tələbinə uyğunluğu;
b) istehsalat prosesinin, avadanlığın, iş yerinin təşkilinə, əmək təhlükəsizliyi
standartlarına və əmək mühafizəsi normalarına uyğunluğu;
c) əl əməyinin və fiziki-ağır əməyin həcmi;
d) birtonlu əməyin mövcudluğu;
e) işləyənlərin iş paltarı, fərdi və kollektiv mühafizə
vasitələri ilə təmin
olunması və onların əmək təhlükəsizliyi standartlarına və normalarına uyğunluğu.
İş yerlərində əmək şəraitinin və təhlükəsizlik texnikasının yaxşılaşdırılması
sahəsində tədbirlərin aşağıdakı istiqamətlərdə tərtib edilməsi məsləhət görülür:
a) Optimal temperatur və işıqlandırma rejimlərinin yaradılması;
b) Otaqlardan səs-küyün, titrəyişlərin, qazın, tozun, yüksək nəmliyin və
müxtəlif növ şüalanmaların
kənar edilməsi, təcrid edilməsi və ya yatırılması;
c) İstehsal mühitinin əlverişsiz təsirlərinə qarşı fərdi və kollektiv mühafizə
vasitələrinin tətbiqi;
d) Əl əməyinin, ağır fiziki və birtonlu əməyin tətbiqinin azaldılması;
e) Əlverişli əmək və istirahət rejimlərinin, işgüzarlığın bərpa olunmasının
səmərəli üsullarının tətbiqi, təhlükəsiz əmək şəraitinin yaradılması.
Attestasiyanın nəticəsinə görə iş yeri aşağıdakı üç qrupdan birinə aid edilir:
1.
Attestasiyadan keçmişdir – iş yerinin bütün göstəricilər üzrə ümumi
qiyməti normadan (0,9) aşağı olmadıqda;
2.
Səmərəliləşdirilməlidir – iş yerinin ayrı-ayrı
göstəriciləri norma
tələblərinə
uyğun olmadıqda, lakin səmərəliləşdirilərək həmin
səviyyələrə qaldırıla bilər;
3.
Ləğv olunmalıdır – iş yerinin göstəriciləri norma tələblərinə uyğun
olmadıqda və səmərəliləşdirilərək həmin tələblərin səviyyəsinə qaldırıla
bilmədikdə.
Dostları ilə paylaş: