1 varyant Radioaktiv elementlar


VI guruh p-elementlariga kislorod - O, oltigugurt -S, selen - Se, tellur - Те va poloniy - Po lar kiradi



Yüklə 0,75 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə58/65
tarix07.01.2024
ölçüsü0,75 Mb.
#203388
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   65
30 variant Kimyo

VI guruh p-elementlariga kislorod - O, oltigugurt -S, selen - Se, tellur - Те va poloniy - Po lar kiradi.
Bular ichida Po metall xossalarini namoyon etadi va radioaktiv modda boMgani uchun keyinchalik o ‘rganilmaydi. Kislorod VII guruh p-
elementi ftor singari o ‘zining boshqa analoglariga nisbatan butunlay farqli xossalami namoyon etadi. Kislorod oddiy sharoitda gaz, 
oltingugurt, selen, tellur qattiq moddalar. Bu elementlaming barchasi umumiy nom bilan xalkogenlar deyiladi. Barcha xalkogenlar uchun
allotropiya hodisasi xarakterlidir. Xalkogenlaming kimyoviy aktivligi galogenlardan ko‘ra pastroq. Buni xalkogenlaming birikma holida
bo‘lishidan tashqari erkin holda ham tarqal- ganligi tasdiqlaydi. Erkin holda tarqalgan xalkogenlar molekulasida qo‘shbog‘ning boiishi
ulaming inertligini yanada oshiradi. Xalkogenlarda (ayniqsa, oltingugurtda) zanjir tuzilishli molekulalar (H -O -O -H , H -S -S -S -H , - Se-Se-
(Se02)x v.b.) hosil qilish yaqqol namoyon bo‘ladi. Kislorod uchun turg‘un oksidlanish darajasi -2 bo"lsa, boshqa xalkogenlar birikmalarda
-2 , +4, +6 oksidlanish darajalarini namoyon qiladi.S, Se, Te elektron qabul qilib -2 va elektron berib +4, +6 oksidlanish darajasini namoyon 
qiladi.Kislorod ikkinchi davr elementi, uning tashqi energetik qavatida d orbitallar mavjud emas. Shuning uchun u +4, +6 oksidlanish darajalarini 
namoyon qila olmaydi. Oltingugurt Tabiatda uchrashi: Oltingugurt tabiatda erkin holatda ham, birikmalar ko‘rinishida O‘zbekiston hududida ham 
oltingugurtning tabiiy manbalari mavjud. Hozirgi kunda Respublikamizda ishlab turgan tabiiy gaz va gaz kondensatlarini qayta ishlash korxonalarida 
oltingugurt va oltingugurt birikmalarini olish yo‘lga qo‘yilgan. Shuningdek, O‘zbekistonda qazib olinayotgan mis rudalari tarkibida oltingugurt, 
selen, tellurlar ham bo‘ladi. Selen va tellur yarim o‘tkazgichlar, quyosh batareyalari, termoregulyatorlar tayyorlashda, po‘lat va shishani maxsus 
navlarini ishlab chiqarishda asosiy xom ashyo bo‘lib xizmat qiladi.

Yüklə 0,75 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   54   55   56   57   58   59   60   61   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin