Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
«O dövrün ziyalıları haqqında ayrıca yazı da yazmaq lazımdır. Onların qiyməti də
verilməlidir.(İndi yaxşı verirlər bu qiyməti,Əbülfəz bəy!- - A.) Mənim yadımdadır «Molla Nəsrəddin -66»,Anarın yazıları çıxanda hamı oxuyurdu,bütün cavanlar bir-birindən soruşurdu ki,oxumusan? Onun müzakirəsini keçirirdilər,danışırdılar cavanlar(Hardadır indi elə cavanlar?-A.) Bu Sabir ruhunun qayıtması idi.Bu ,XX əsrin birinci yarısında qaynayan ziyalı təfəkkürünü təzədən qaytarıb gətirmək,təzədən ona qayıtmaq və onun üstündə yenidən qürub getmək idi. İndi necə ki,biz Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətini bərpa etməyə çalışırıq,o zaman da bunlar həmin o məfkurəni bərpa eləyənlər idi və elədilər də.Çox şeylər elədilər» 1991-ci ildə dediyi bu sözlərə görə Əbülfəz bəyə bir daha rəhmət oxuyuram. Sonra Əbülfəz Elçibəy Azərbaycanın prezidenti seçildi. Əbülfəz bəy səmimi adam olduğu üçün mən də bu yazımda onun Prezidentlik dövrü haqqında səmimi fikrimi deməyə bilmərəm.Əbülfəz Elçibəyin Prezidentliyi(hakimiyyəti demirəm, Prezidentliyi deyirəm) dövründə Azərbaycan üçün bir çox gərəkli işlər görüldü. Rus qoşunlarının ölkəmizdən çıxarılması, manatın rublu əvəz etməsi, qəbul imtahanlarında test sisteminin həyata keçirilməsi və sairə,şübhəsiz,müstəqilliyimiz yolunda mühüm addımlar idi.Bütün bunların mütərəqqi hərəkətlər olduğunu heç kəs inkar edə bilməz.Amma onu da heç kəs inkar edə bilməz ki, Əbülfəz bəyin özünün də etiraf etdiyi kimi ölkədə rüşvət,əliyərlik əvvəlki dövrlərdən az yox,bəlkə daha da çox idi. Dünən meydanlarda vətəndən, millətdən danışanların bir çoxu vəzifə,hakimiyyət hərislərinə çevrilmişdilər, haçansa hansı xidmətinisə gözə soxub iş başına səriştəsiz adamlar da gəlirdi. Qarabağda qanlı müharibə gedərkən az-çox nüfuz sahibi olan hər siyasətçinin öz silahlı dəstələri vardı, Qarabağın starateji cəhətldən mühüm rayonları,o cümlədən alınmaz qala sayılan Şuşa işğal
278
olunmuşdu və o biri rayonların işğal olunması zaman məsələsi idi,buna şərait yaranmışdı. Nəhayət, vaxtilə Milli qəhrəman nişanıyla təltif olunmuş Sürət Hüseynovu incitmişdilər və o silahlı dəstələriylə yol boyu bir-bir icra hakimiyyətlərini dəyişə-dəyişə Bakının üstünə gəlirdi,Bakıda isə bəzi başılovlular Gəncəni bombardıman etməyi təklif edirdi.Bəzi qonşu dövlətlərin təhrikiylə Şimalda «Sadvalçılar” fəallaşmışdı, Cənubda «Talış-Muğan respubilkası» elan olunmuşdu.Ermənistanla ağır müharibə şəraitində yaşayan ölkə eyni zamanda vətəndaş müharibəsinin ərəfəsindəydi,qardaş qanı axıdılmışdı. Mən bu məsələlərdə Əbülfəz Elçibəyin nə dərəcədə şəxsən məsuliyyət daşıdığını deyə bilmərəm,amma hər halda bütün bu hadisələr onun Prezident olduğu dövrdə baş vermişdi. Və o özü də,xalqın əksəriyyəti də bu bəlalardan xilas yolunu yalnız Heydər Əliyevin köməyində görürdü.Heydər Əliyevin məsələlərə müdaxiləsini nə şəkildə görürdülər, deyə bilmərəm, hansısa yüksək vəzifənimi ona etibar etmək istəyirdilər yaxud sadəcə onun təcrübəsindən,məsləhətlərindən faydalanmağı düşünürdülər? Bilmirəm. Hər halda Heydər Əliyev Bakıya gəldi,Ali Sovetin sədri vəzifəsinə seçildi və qısa bir müddətdə ən təhlükəli məsələlərin qarşısını aldı. Bunu da kimsə dana bilməz. O günlərin ən qəribə hadisəsi isə Əbülfəz bəyin qəfilcən Bakını tərk edib doğma kəndi Kələkiyə sığınması idi.Bu gedişin səbələrini müxtəlif cür yozurlar,ən müxtəlif versiyalar irəli sürülür bu barədə.Amma hər halda mənimçün bu hadisə indiyəcən müəamma olaraq qalır. Yenə də şəxsi münasibətlərə qayıdaraq demək istəyirəm ki,Əbülfəz bəyin 1988-ci il martın 14 də,60 illiyim münasibətiylə mənə göndərdiyi məktub məniçün xoş bir sürpriz oldu.Əbülfəz Elçibəy yazırdı: Hörmətli Anar bəy! Sizi, -Azərbaycan ədəbiyyatı və incəsənətinin görkəmli xadimini anadan olmanızın 60 illiyi münasibətilə təbrik edirəm! Siz Azərbaycanın Rəsul Rza və Nigar xanım kimi təmiz ziyalı ailəsində,xalqımızın keşməkeşli, mürəkkəb həyatını yaşayan bir ocaqda böyüyüb boya-başa çatmış,şəxsiyyət və yazıçı kimi formalaşmısınız. 279
ədəbiyyat müzeyində,radioda, «Qobustan» toplusunda,Azərbaycan Yazıçılar Birliyində çalışdığınız illərdə yaradıcılığınızın çoxşaxəli və zəngin örnəkləri Azərbaycana yeni ab- hava,düşüncə və təsəvvür gətiirib. Rus-sovet reciminin yaratdığı rəzalət, totalitar rejim mənzərəsi,insan haqlarına qarşı kəsgin sənətkar etirazı,Sizin bədii yaradıcılığınızın mayasını təşkil edir. Azərbaycanın milli-azadlıq hərəkatı tarixində və milli dövlətçilik şüurunun formalaşmasında Sizin bədii əsərləriniz müstəsna rol oynayıb. Eyni zamanda milli-azadlıq hərəkatında iştirakınız minlərlə insanıların oyanmasında,ziyalıların hərəkata qoşulmasında böyük rol oynamışdır. Siz millət vəkili kimi bu gün də bu mücadilələrdə iştirak edir,başçılıq etdiyiniz mədəniyyət komissiyasında ölkənin demokratikləşməsi,mədəniyyətimizini yüksəlişi üçün əlinizdən gələn hər şeyi edirsiniz. Bu gün Azərbaycanın ümumilli dəyərlərinin formalaş-masında,Bütov Azərbaycan uğrunda hərəkatın geniş-lənməsində, Türk dünyasının iç-içə bağlanmasında Sizin gördüyünüz işlər, göstərdiiniz xidmətlər çox böyükdür. Mən Sizin Vətən, Millət, dövlətçilik və demokratiya naminə görəcəyiniz böyük işlərə,milli həmrəylik yolunda atacağınız addımlara ürəkdən inanıram. Sizə və ailənizə cansağlığı, xoşbəxtlik, yaradıcılığınızda, fəaliyyətinizdə yeni-yeni uğurlar arzulayıram. Hörmətlə Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|