D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   290
Yuxarı qat
Qırmızı çadır B ± 
Torpaq – yer-su – məkan – 
yurd – qadın -örən 
Orta qat
Qara çadır V ◙ 
Cəhənnəm –zülmət – yoxluq – 
ölüm – şər
Aşağı qat


13
Baybican bəy o sənə verəciyi qızı Beyrəyə verdi. Bu gecə gəlin 
gedəcəkdir».  (Kitabi-Dədə  Qorqud,  s.  155).  Göründüyü  kimi, 
bayburdlular türk olsalar da, kafir sayılırdılar. Ona görə ki, başqa 
məzhəbdən idilər. Buna baxmayaraq məlumatdan belə çıxır ki, 
Baybican  bəylə  sultan  arasında  gizlin  danışıq  aparılmışdır.  Dış 
oğuzun bəyi hətta öz qızını Bayburd hökmdarına ərə verəcəyini də 
dilindən çıxarmışdı. Bəlkə də bu səbəbdən Dəli Qarcar bacısının 
öz göbəkkəsmə nişanlısı Beyrəklə - İç oğuz igidi ilə evlənməsinə 
qarşı qəribə şərtlər irəli sürmüşdü. Dədə Qorqudun elçi sifəti ilə 
işə  qarışması  Baybicanın  sultanla  «gizli  sazişi»ni  pozmuşdur. 
Yoxsa cəsus cəsarət edib hökmdarı qızışdıran xəbəri çatdırmazdı. 
Beləliklə, İç oğuzla Dış oğuzun müharibəsini təsadüfi say-
maq  olmaz.  Hər  halda  eposda  son  boydakı  narazılıqdan  daha 
kəskin qarşıdurmalara, ziddiyyətlərlə əvvəlki müstəqil süjetlərdə 
də  rast  gəlirik.  Dirsə  xan  Bayandır  xan  tərəfindən  təhqir  olun-
duğunu zənn edib (övladsızlığına görə qara otaqda yerləşdirilir) 
onun məclisini tərk edir. Boyda rastlaşdığımız Oğuz mifik dünya 
modelinin üçqatlı stukturunun üçrəngli çadırlarla (otaqlarla) kod-
laşdırılan  variantının  əsasında  həyat-ölüm,  insan  və  onun  dün-
yaya gəlməsi durur. İlk boyun hadisələrini yada salsaq, görərik 
ki, türkün ilkin dünyagörüşünə görə, kainatın bütövlüyü üçrəngli 
çadırla rəmzləşir: ağ - kişi, qırmızı - qadın və qara – yoxluq anla-
mında başa düşülür. Bu üçlük əzəli dünyaqurmada üç əsas funk-
siyanın daşıyıcısı olur: yaratmaq, törəmək və aradan qaldırmaq.

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin