D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə152/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
«güclü» mənasını ifadə etdiyini söyləyir.
Kəŋərəs.  Bu  etnonimə  KT  ş.  39-da  rast  gəlirik. Abidənin 
verdiyi  materiallar  əsasında  kəŋərəslərin  Göytürk  xaqanlığı-
nın  qərbində  yaşadığını  və  göytürklərlə  ittifaqda  olduğunu 
müəyyənləşdirmək olur. Hesab edilir ki, bu sözdə e.ə.III əsrdən 
eramızın  ilk  əsrlərinə  qədər  Orta  Asiyada  Sır-Dərya  çayının 
hövzələrində yerləşən Kanq dövlətinin adı əks olunmuşdur. Məhz 
bu  dövlətin  adamları  (Kanq  ərləri,  adamları)  adı  ilə  məlumdur 
(23, s. 115-119). «Kəngərlərin eramızdan əvvəl II əsrdə Sır-Dərya 
çayının  orta  və  aşağı  axarında  güclü  dövlətləri  olmuşdur.  Çin 
səfiri Çjan Tsyan eramızdan əvvəl 128-ci ildə Kəngər dövlətinin 
paytaxtında  olmuşdur.  Kəngərlərin  hakimiyyəti  qərbi  Xəzər  və 
Volqa çayınadək yayılırdı. Eramızın I əsrində kəngərlər Qafqazda 
da möhkəmlənirlər. Sonralar kəngərləri peçeneq adlandırmışlar. 
Bizim eramın VI-IX əsrlərində kəngərlər Sır-Dərya çayının orta 
və  aşağı  axarında  yaşamışlar  (20,  s.  394).  Göytürklərin  əcdadı 
olan,  sonralar  isə  «Oğuznamə»də  «kanqlı»  ifadəsi  ilə  adlanan, 
hunlar  zamanından  Səfəvilər  zamanına  qədər  hərbi  bacarıqları 
ilə seçilən kəngərlərin müəyyən hissəsinin eramızın ilk əsrlərində 
hunlarla  birlikdə  Cənub-Şərqi  Avropaya,  oradan  da  Cənubi 
Qafqaza  gəlmələri  məlumdur.  Erkən  orta  əsrlərdə,  kəngərlər 
Cənubi  Qafqazda  üç  bölgədə  yaşamışlar:  1-İndiki  Ermənistan 
ərazisindəki  Kəngər  dağları  (Qukasyan  rayonunda)  ətrafında. 
2-Gürcüstan Azərbaycan  həmsərhəd  bölgəsində  (indiki  Qazax-
Ağstafa bölgəsində). 3-Naxçıvan ərazisində (39, s. 102). Klavdı 
Ptolomey Albaniyada Kangar yer adının olduğunu yazır. V əsr 
müəllifi Lazar Parblı kəngərlərdən danışarkən Kəngər dağı, Kür 
vadisindəki Kəngər vilayəti haqqında məlumat verir (4, s. 89-91).
Qədim  türk  abidələrindəki  kənqər  tayfa  adından  törəmiş 
kəŋərəs etnonimi kanq, ər sözündən və -s  ünsüründən yaranmış-
dır. Buradakı ər «insan» anlamını bildirir, -s isə cəm şəkilçisidir. 


154

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin